OSLO/PARIS/WASHINGTON, 7 oktober (Reuters) – Een verkenningsvliegtuig van de Amerikaanse marine vloog uren nadat de eerste schade aan het licht kwam in de buurt van de gescheurde Nord Stream 2 pijpleiding in de Oostzee.
Ruslands Nord Stream 1 en 2 pijpleidingen barstten op 26 september, waardoor gas in de Oostzee voor de kust van Denemarken en Zweden terechtkwam. Seismologen registreerden explosies in het gebied en de politie in verschillende landen heeft een onderzoek ingesteld.
Uit vluchtgegevens bleek dat een P-8A Poseidon maritiem patrouille- en verkenningsvliegtuig zich om 0003 GMT boven de Noordzee bevond toen Zweedse seismologen registreerden wat zij later omschreven als een onderzeese ontploffing ten zuidoosten van het eiland Bornholm in de Oostzee.
Het vliegtuig, dat vanuit IJsland was gevlogen, voerde een patroon van regelmatige racetrack-vormige circuits boven Polen uit alvorens af te breken richting het gebied van de Baltische pijpleiding, zo bleek uit de gegevens.
De identiteit van het vliegtuig kon niet onmiddellijk worden vastgesteld vanwege het type roterende identificatiecode die soms door dergelijke vliegtuigen wordt gebruikt, maar de Amerikaanse marine bevestigde dat het een Amerikaans vliegtuig was toen het door Reuters werd voorzien van gegevens.
“Het P-8A Poseidon-vliegtuig van de Amerikaanse marine dat in de traceergegevens te zien is, voerde een routinematige maritieme verkenningsvlucht uit in de Oostzee die geen verband hield met de lekken uit de Nord Stream-pijpleidingen”, aldus een woordvoerder van de Amerikaanse marine.
Op de vraag of de verzamelde informatie onderzoekers zou kunnen helpen bij het onderzoek naar de pijpleidingbreuken, zei de woordvoerder van de Amerikaanse marinemacht Europa-Afrika, kapitein Tamara Lawrence: “We hebben op dit moment geen aanvullende informatie.”
Het is onduidelijk welke rol het Amerikaanse leger eventueel speelt bij het Europese onderzoek naar de pijpleidingbreuken, hoewel president Joe Biden heeft gesproken over het eventueel sturen van duikers.
Volgens de gegevens vloog het vliegtuig enkele minuten na 0100 GMT ten zuiden van Bornholm richting het noordwesten van Polen, waar het ongeveer een uur boven land cirkelde voordat het rond 0244 GMT naar het gebied vloog waar het gaslek werd gemeld.
Het kwam zo dicht als ongeveer 24 km (15 mijl) bij de gemelde lekkage plaats, cirkelde een keer en vloog in de richting van de Russische exclave Kaliningrad, een vaak voorkomende focus voor surveillance, zeggen analisten.
De Poolse, Zweedse, Deense en Duitse ministeries van defensie waren niet onmiddellijk beschikbaar voor commentaar.
Er ontbreken vluchtgegevens tussen 0339 GMT en 0620 GMT, maar op de terugweg, rond 0700 GMT, vloog het vliegtuig ongeveer 4 km ten noorden van de gemelde lekplaats.
Reuters gebruikte een gedeeltelijke vluchtkaart van de Amerikaanse tracking website Radarbox, aangevuld met gegevens die aan Reuters werden verstrekt door het Zweedse Flightradar24 om het pad van de P-8 te reconstrueren.
Uit de gegevens van Flightradar24 bleek dat het vliegtuig was opgestegen en geland op het schiereiland Reykjanes in het zuidwesten van IJsland, waar de luchtmachtbasis Keflavik is gevestigd samen met gemelde P-8 hangarfaciliteiten.
De gegevens doken op terwijl de Oostzee een front blijft voor Koude Oorlog-achtige spanningen in de nasleep van Ruslands invasie in Oekraïne, volgens analisten die waarschuwen dat het onmogelijk is om met zekerheid de reden achter specifieke militaire vliegroutes vast te stellen.
“De Oostzee is een zeer actieve sfeer van confrontatie met veel verkenningsvluchten en elkaar aftasten en een eindeloos schaakspel,” zei de in het Verenigd Koninkrijk gevestigde defensieanalist Francis Tusa.
De Poolse premier Mateusz Morawiecki zei op donderdag dat de pijpleidingbreuk “hoogstwaarschijnlijk” het werk was van Russische speciale diensten, zich beroepend op informatie van westerse bondgenoten.
Westerse regeringen en ambtenaren hebben tot nu toe vermeden om rechtstreeks naar Moskou te wijzen, terwijl Rusland alle beschuldigingen van verantwoordelijkheid als “dom” heeft afgewezen en in plaats daarvan de Verenigde Staten en zijn bondgenoten de schuld heeft gegeven.
