LONDEN, 17 oktober (Reuters) – De invasie van president Vladimir Poetin in Oekraïne heeft in Rusland de weg geopend naar onrust die de leider van het Kremlin kan afzetten, een burgeroorlog kan ontketenen of uiteindelijk zelfs het land uiteen kan laten vallen, aldus een Russische diplomaat die vanwege de oorlog ontslag heeft genomen.
Boris Bondarev, adviseur bij de permanente missie van Rusland bij de Verenigde Naties in Genève, nam in mei ontslag omdat hij vond dat de oorlog had aangetoond hoe repressief en verwrongen zijn vaderland was geworden.
In een kritiek van 6500 woorden op het Rusland van Poetin zegt Bondarev dat de staat wordt geteisterd door sycofante “ja-knikkers”, waardoor Poetin grote beslissingen kan nemen in een echokamer van zijn eigen propaganda.
“Als Poetin uit zijn ambt wordt gezet, zal de toekomst van Rusland zeer onzeker zijn,” zei Bondarev, die van 2002 tot 2022 op het ministerie van Buitenlandse Zaken werkte, in een essay in Foreign Affairs.
“Het is heel goed mogelijk dat zijn opvolger zal proberen de oorlog voort te zetten, vooral omdat Poetins belangrijkste adviseurs afkomstig zijn uit de veiligheidsdiensten. Maar niemand in Rusland is zo groot als hij, dus het land zou waarschijnlijk een periode van politieke onrust tegemoet gaan. Het zou zelfs in chaos kunnen vervallen.”
Het ministerie van Buitenlandse Zaken reageerde niet onmiddellijk op een verzoek om commentaar op het artikel van Bondarev. Het Kremlin heeft dergelijke opvattingen afgedaan als zeer gebrekkig en zegt dat de populariteit van Poetin herhaaldelijk is gebleken bij de stembusgang.
Poetin zei vrijdag dat hij geen spijt had van de “speciale militaire operatie”, die hij ziet als een existentiële strijd met een agressief en arrogant Westen dat Rusland wil vernietigen en in stukken snijden.
Maar na bijna acht maanden oorlog, die de grootste confrontatie met het Westen is sinds de Cubaanse Raketcrisis van 1962, zijn zelfs Ruslands meest fundamentele doelstellingen nog lang niet bereikt.
Het enorme leger van een voormalige supermacht is op het slagveld vernederd door een veel kleinere Oekraïense troepenmacht, gesteund door wapens, inlichtingen en advies van westerse mogendheden onder leiding van de Verenigde Staten. Aan beide kanten zijn tienduizenden doden gevallen, volgens de Amerikaanse inlichtingendienst.
Bondarev, die zichzelf afschildert als een “diplomaat in ballingschap” die uit de “gekke trein” is gestapt, is de zoon van een econoom bij het ministerie van Buitenlandse Handel en een leraar Engels aan het elitaire Staatsinstituut voor Buitenlandse Betrekkingen (MGIMO) in Moskou.
Hij beschrijft hoe diplomaten die verzonnen herhalingen van Russische propaganda naar Moskou terugstuurden, werden beloond.
“Diplomaten die dergelijke fictie schreven, kregen applaus van hun bazen en zagen hun carrièrekansen stijgen”, aldus Bondarev.
“Moskou wilde te horen krijgen wat het hoopte dat waar was – niet wat er werkelijk gebeurde. Overal kregen ambassadeurs de boodschap, en ze wedijverden om de meest over-the-top berichten te sturen.”
Elk staakt-het-vuren in Oekraïne, zei hij, zou Poetin tijd geven.
“Elk staakt-het-vuren geeft Rusland de kans om zich te herbewapenen alvorens opnieuw aan te vallen,” zei hij. “Er is maar één ding dat Poetin echt kan stoppen, en dat is een alomvattend opjagen van het Russische leger.”
Maar, zei Bondarev, degenen die droomden over de implosie van Rusland zouden eens moeten nadenken over de gevolgen.
“Russen zouden zich kunnen verenigen achter een nog oorlogszuchtiger leider dan Poetin, wat een burgeroorlog, meer agressie van buitenaf, of beide kan uitlokken,” zei hij.
“Als Oekraïne wint en Poetin valt, is het beste wat het Westen kan doen niet het toebrengen van vernederingen.”
De vernederingen die de Russen ondergingen na de val van de Sovjet-Unie in 1991 zouden volgens Bondarev een les moeten zijn voor het Westen.
“Hulp bieden zou het Westen ook in staat stellen om hun gedrag uit de jaren negentig niet te herhalen, toen de Russen zich opgelicht voelden door de Verenigde Staten, en zou het voor de bevolking gemakkelijker maken om eindelijk het verlies van hun rijk te accepteren.”
