AP – Een roundup van enkele van de populairste maar volledig onware verhalen van de week. Geen van deze zijn legitiem, ook al werden ze op grote schaal gedeeld op sociale media. De Associated Press heeft ze gecontroleerd.
Hier zijn de feiten:
Nepnieuws: Een CNBC-verhaal over onderzoek naar technologie om klimaatverandering tegen te gaan gaf toe dat ‘chemtrails‘ echt zijn.
De feiten: Het verhaal berichtte over een federaal plan om technologie te onderzoeken die materialen in de atmosfeer zou kunnen plaatsen om zonlicht van de aarde weg te reflecteren, maar deskundigen zeggen dat het idee wordt onderzocht en momenteel niet wordt gebruikt.
Een TikTok-video ook gedeeld op Instagram verdraait de feiten rond een recent CNBC-verhaal om een langlopende complottheorie te bevorderen dat de condensatiesporen, of contrails, achtergelaten in de lucht door vliegtuigen eigenlijk gevaarlijke ‘chemtrails‘ zijn. ‘Chemtrails zijn echt’, luidt de tekst in de video.
De theorie stelt dat vliegtuigen giftige chemicaliën spuwen als onderdeel van een snode en geheime samenzwering.
De video, meer dan 9000 keer bekeken op TikTok, toont screenshots van een verhaal van 13 oktober bij CNBC met als kop: Witte Huis zet vaart achter onderzoek om de aarde af te koelen door zonlicht terug te kaatsen. De persoon in de video toont vervolgens beelden van contrails in de lucht.
Maar het CNBC-verhaal gaf niet toe dat chemtrails ‘echt’ zijn, en deskundigen zeggen dat de besproken spuitbusinjectietechnologie momenteel niet in gebruik is.
De CNBC-reportage ging over een plan van het Witte Huis om manieren te bestuderen om de hoeveelheid zonlicht die de aarde bereikt te verminderen, in een poging om de opwarming van de aarde tegen te gaan.
Bij de goedkeuring van een federale kredietwet eerder dit jaar, heeft het Congres de federale agentschappen opgedragen samen te werken met het White House Office of Science and Technology Policy om een vijfjarenplan te ontwikkelen waarin het gebruik van dergelijke zonne- en klimaatinterventies wordt geëvalueerd. Eén mogelijkheid is het gebruik van stratosferische aërosolinjectie, een idee dat is ontleend aan de klimaateffecten van grote vulkaanuitbarstingen. Deze uitbarstingen stoten zwavel uit in de atmosfeer, waar het verandert in “zeer reflecterende microscopische druppeltjes”, aldus Ben Kravitz, assistent-professor in de aard- en atmosfeerwetenschappen aan de Universiteit van Indiana. Die zwaveldruppeltjes “weerkaatsen wat zonlicht terug naar de ruimte, en dat koelt de planeet een beetje af,” zegt hij in een e-mail. “Stratosferische aerosol injectie is gebaseerd op dat idee dat als de natuur de planeet kan afkoelen, wij het misschien ook bewust kunnen doen.”
Het idee is niet zonder risico’s, voegde Kravitz eraan toe, en de bedoeling van het onderzoek is dat beleidsmakers kunnen afwegen of ze dergelijke technologie moeten gebruiken. “Momenteel doet niemand dit,” zegt hij.
David Keith, een professor aan de Harvard Universiteit die onderzoek doet op dit gebied, vertelt de AP dat dit “een discussie is over een technologie die mogelijk is, maar nu niet wordt gebruikt. Keith zegt in een e-mail dat aerosol injectie geen contrails zou achterlaten zoals die door vliegtuigen worden achtergelaten. “Als iemand klimaatveranderende stratosferische aerosol injecties zou doen – zou de lucht er waarschijnlijk een beetje witter en waziger uitzien, zoals in een grote stad,” zegt Kravitz.
Nepnieuws: Voormalig president Donald Trump ondertekende een bevel om 20.000 troepen van de Nationale Garde in te zetten voordat zijn aanhangers het Amerikaanse Capitool bestormden op 6 januari 2021, maar werd tegengehouden door de sergeant van het Huis, op aandringen van Speaker Nancy Pelosi.
De feiten: Terwijl Trump in de dagen voorafgaand aan 6 januari betrokken was bij besprekingen over de reactie van de Nationale Garde, gaf hij geen dergelijk bevel voor of tijdens de rellen.
Nieuwe beelden die vorige week zijn vrijgegeven van wetgevers van het Huis op 6 januari hebben een heropleving van valse beweringen en samenzweringstheorieën over de opstand aangewakkerd. De video’s, opgenomen door Pelosi’s dochter, toonden het congreslid dat onderhandelde met gouverneurs en defensiefunctionarissen in een poging om Garde-troepen naar het Capitool te krijgen.
Sommigen op sociale media gebruikten de gelegenheid om ongefundeerde beweringen dat Pelosi een bevel van Trump voor tienduizenden troepen van de Nationale Garde had tegengehouden, nieuw leven in te blazen. “Trump tekende een order om 20.000 bewakers in te zetten op J6. Het werd geweigerd door de House sergeant at arms, die rapporteert aan Nancy Pelosi,” aldus een bericht dat zich verspreidde op Gettr, Instagram en Twitter.
Zoals de AP eerder heeft gemeld, was Trump niet betrokken bij de besluitvorming over de Nationale Garde op 6 januari, en Pelosi stond hen niet in de weg.
Trump zei wel tijdens een gesprek van 30 seconden op 5 januari met de toenmalige waarnemend minister van Defensie Christopher Miller dat “ze” 10.000 troepen nodig zouden hebben op 6 januari, volgens een verklaring die Miller in mei 2021 verstrekte aan een commissie van het Huis. Maar Miller voegde eraan toe dat er “geen uitwerking” was en hij nam aan dat de opmerking betekende dat “een grote troepenmacht nodig zou zijn om de volgende dag de orde te handhaven.”
Er is geen bewijs dat Trump daadwerkelijk een bevel heeft ondertekend waarin 10.000 Garde-troepen, laat staan 20.000, worden gevraagd voor 6 januari.
Een woordvoerder van het ministerie van Defensie verstrekte een tijdlijn van de betrokkenheid van het agentschap in de voorbereiding en reactie op de aanval op het Capitool. Er staat alleen in dat de president op 3 januari op verzoek van burgemeester Muriel Bowser van Washington heeft ingestemd met de activering van de Nationale Garde van Washington ter ondersteuning van de rechtshandhaving. Toen de rellen begonnen, vroeg Bowser namens de Capitoolpolitie om meer hulp van de Garde. Dat verzoek werd gedaan aan staatssecretaris Ryan McCarthy, die vervolgens naar Miller ging, die het goedkeurde.
Noch Pelosi noch de House sergeant at arms konden een inzet van de National Guard troepen tegenhouden, omdat het Congres de National Guard niet controleert, zeggen juridische experts.
Garde-troepen worden over het algemeen gecontroleerd door gouverneurs, hoewel ze kunnen worden gefederaliseerd, zegt William C. Banks, een professor in de rechten aan de Syracuse University. De online beweringen “slaan nergens op”, zegt Banks, en voegt eraan toe: “Die sergeant van het Huis, hij of zij staat niet in de hiërarchie. Nancy Pelosi ook niet.”
Zoals de onlangs vrijgegeven beelden lieten zien, riepen zij en Mitch McConnell, de toenmalige meerderheidsleider van de Senaat, op tot militaire bijstand, inclusief de Nationale Garde. De House sergeant at arms zit in de Capitol Police Board, waarin ook de Senaat sergeant at arms en de architect van het Capitool zitten. Dat bestuur koos ervoor om de Garde niet aan te vragen vóór de opstand, maar vroeg uiteindelijk wel om bijstand nadat de rellen al waren begonnen.
Er is geen bewijs dat Pelosi of McConnell de veiligheidsbeambten opdroeg de bewaker niet vooraf op te roepen, en Drew Hammill, Pelosi’s adjunct-stafchef, zei na de opstand dat Pelosi nooit op de hoogte was van een dergelijk verzoek.
Nepnieuws: Een nieuwe wet in Massachusetts die immigranten die illegaal in het land verblijven een rijbewijs geeft, zal hen ook automatisch registreren om te stemmen bij verkiezingen.
De feiten: De wet die deze zomer door de staatswetgevers van Massachusetts is aangenomen, verbiedt immigranten zonder legale toestemming om in de VS te verblijven automatisch te worden geregistreerd om te stemmen.
Gebruikers van sociale media hebben de vrees geuit dat de nieuwe wet van Massachusetts mensen die illegaal in het land verblijven het recht zou geven om te stemmen, aangezien de staat automatische kiezersregistratie kent.
De bezorgdheid komt als inwoners een referendum over de wet overwegen in de verkiezingen van volgende maand. De wet, die op 1 juli 2023 van kracht wordt, zou inwoners van Massachusetts die geen bewijs van rechtmatige aanwezigheid in de VS kunnen overleggen, toestaan een rijbewijs of vergunning te krijgen als ze aan alle andere eisen voldoen, zoals het afleggen van een rijexamen en het leveren van een identiteitsbewijs.
“Het geven van rijbewijzen aan illegalen geeft hen het recht om te stemmen,” zei de Massachusetts Republican Party in een Facebook-post.
De Republikeinse kandidaat voor het gouverneurschap Geoff Diehl herhaalde de bewering tijdens een televisiedebat tegen de Democratische rivaal Maura Healey. Hij merkte op dat de Republikeinse gouverneur Charlie Baker de wetgeving tegenhoudt deels uit bezorgdheid over de verkiezingen.
De door de Democraten geleide wetgevende macht van Massachusetts overdreef uiteindelijk het veto.
Maar staatssenator Brendan Crighton, een Democraat die een belangrijke sponsor van de wet was, vertelt de AP dat de bezorgdheid over het stemmen “al lang is ontkracht”. Hij voert aan dat houders van groene kaarten, studentenvisa en andere soorten niet-burgers al een rijbewijs voor Massachusetts kunnen aanvragen, en dat er een systeem bestaat om ervoor te zorgen dat ze niet automatisch worden geregistreerd om te stemmen.
De staat voerde in 2020 een automatische kiezersregistratiewet in, waarbij elke in aanmerking komende burger die in contact komt met staatsagentschappen zoals het RMV automatisch wordt geregistreerd om te stemmen, tenzij ze zich specifiek afmelden.
Het huidige rijbewijsformulier vraagt of de aanvrager een Amerikaans staatsburger en een inwoner van Massachusetts is onder een rubriek voor kiezersregistratie. Als de aanvrager niet op alle vragen “ja” kan antwoorden, wordt hem vervolgens gevraagd een vakje aan te kruisen met de tekst “Mijn gegevens niet gebruiken voor kiezersregistratie”.
“De term ‘automatische kiezersregistratie’ is een verkeerde benaming in die zin dat de persoon niet wordt geregistreerd om te stemmen tenzij hij een burger is en ouder dan 18 jaar,” zegt Crighton. “Het is eigenlijk niet automatisch.”
Amanda Orlando, Diehl’s campagneleider, betwistte niet dat de nieuwe wet van Massachusetts de automatische kiezersregistratie voor mensen die een rijbewijs willen, specifiek verbiedt. Maar ze hield vol dat de wet, zoals die is opgesteld, “de last” van de controle op kiesgerechtigdheid legt bij het toch al overbelaste en onderbezette RMV.
“Wat er in de wet staat en wat er in werkelijkheid zal gebeuren is anders”, schrijgt Orlando in een e-mail. “Zoals gouverneur Baker heeft opgemerkt, kunnen ze het huidige volume niet aan, laat staan dat ze het aanzienlijk kunnen vergroten door illegale immigranten een rijbewijs te geven.”
De RMV weigert commentaar te geven, maar het kantoor van staatssecretaris William Galvin, dat toezicht houdt op de verkiezingen in Massachusetts, zegt dat de twee instanties met elkaar hebben gecommuniceerd in de aanloop naar de wet die volgend jaar van kracht wordt.
In het huidige proces voorziet het RMV het kantoor van de staatssecretaris van alle relevante informatie voor kiezersregistratie – zoals de naam, geboortedatum en het adres van de aanvrager – en kan het aanvullende informatie verstrekken om het stemrecht verder te verifiëren, aldus Debra O’Malley, woordvoerder van Galvin.
“Het RMV heeft een register van welke bewijzen van rechtmatige aanwezigheid zijn verstrekt en verwijdert uit die batches iedereen die hen niet heeft voorzien van een Amerikaanse geboorteakte, Amerikaans paspoort of Amerikaanse naturalisatie papieren,” zegt ze per e-mail.
Nepnieuws: Rechercheurs van King County hebben de plaatselijke bevolking ingelicht over een seriemoordenaar in Seattle, nadat verschillende vrouwen in een zuidelijk deel van de stad en de nabijgelegen stad Burien dood werden aangetroffen met hun lichamen op dezelfde manier geposeerd.
De feiten: De King County Sheriff’s Office en Seattle Police Department zeiden beide dat ze geen onderzoek doen naar een vermoedelijke seriemoordenaar. De beweringen barstten afgelopen weekend los op sociale media toen inwoners van Seattle elkaar waarschuwden voor de vermeende crimineel.
“King County Detectives have been notifying locals about a serial killer in Seattle right now,” las een tweet die werd gedeeld op Instagram, waar het bijna 40.000 likes vergaarde. “Meerdere vrouwenlichamen zijn onlangs ontdekt in het Burien en SODO gebied, blijkbaar op dezelfde manier geposeerd,” vervolgde de post, verwijzend naar een wijk van het centrum van Seattle. “Serial killer warning in Seattle!” las een andere tweet, met daarin een screenshot van een e-mail die werd toegeschreven aan een lokale barmanager. De e-mail beweerde dat een moordenaar het had gemunt op vrouwen van in de 30 tussen 12 en 7 uur in het zuiden van Seattle.
De Seattle Police Department weerlegde de beweringen op Twitter en in een gemailde verklaring, zeggende dat er geen seriemoordenaars actief zijn.
Het King County Sheriff’s Office, dat de belangrijkste wetshandhavingsinstantie is voor niet-ingeschreven gebieden van de county en 12 steden, waaronder Burien, ontkende ook de beweringen op Twitter en per e-mail. “Het King County Sheriff’s Office is zich bewust van ongefundeerde online sociale media berichten dat een aantal doodsonderzoeken, in de omgeving van South Park/SR509, vergelijkbare kenmerken kunnen hebben,” luidde de verklaring. “Op dit moment heeft de Sheriff’s Office geen bewijs gevonden dat dit bevestigt voor zaken onder onze jurisdictie.”
Het is onduidelijk waar de ongegronde geruchten vandaan komen, hoewel ongefundeerde beweringen over seriemoordenaars zich af en toe verspreiden in steden in het hele land.
De barmanager die wordt genoemd als de auteur van een e-mail die de beweringen verspreidt, reageerde niet onmiddellijk op oproepen voor commentaar.
