KOPENHAGEN, Denemarken (AP) – Kiezers in Groenland hebben de laatste twee zetels behaald die nodig zijn voor het centrumlinkse blok van premier Mette Frederiksen om de algemene verkiezingen in Denemarken te winnen.
Frederiksen wil echter later woensdag aftreden, omdat de sociaal-democratische leider wil proberen een nieuwe regering te vormen met een bredere steun over de politieke scheidslijn heen, iets wat zij al voor de verkiezingen had voorgesteld.
De twee zetels in Groenland, een autonoom Deens gebied, betekenden dat het zogenaamde rode blok van Frederiksen de vereiste meerderheid van 90 zetels bereikte en haar in een sterke positie bracht na de krappe verkiezingswinst van dinsdag.
De resultaten voor Groenland kwamen woensdag vroeg binnen en de overwinning van de rode partij was gebaseerd op de veronderstelling dat een telling van de stemmen in Groenland de twee zetels van het autonome Deense gebied aan het centrumlinkse blok zou geven.
Siumut en Inuit Ataqatigiit, twee linkse fracties, behaalden respectievelijk 37,6% en 24,6% van de stemmen. Vier van de 179 zetels in de Deense wetgevende macht, de Folketing, zijn gereserveerd voor Groenland en de Faeröer, een ander autonoom Deens gebied.
Frederiksen zal woensdag om 11.00 uur formeel haar ontslag indienen bij koningin Margrethe, waarna naar verwachting gesprekken met partijleiders zullen beginnen om een regering te vormen – de zogenaamde koninginnenronden.
“Het is ook duidelijk dat er niet langer een meerderheid achter de regering in haar huidige vorm staat. Daarom zal ik morgen het ontslag van de regering bij de koningin indienen”, zei Frederiksen dinsdag toen ze aankondigde dat ze zou aftreden.
De rol van Margrethe is grotendeels ceremonieel, maar zij vervult bepaalde officiële functies, zoals het bijwonen van de opening van het parlement, het ondertekenen van nieuwe wetten, het formeel voordragen van een persoon om de regeringsformatie te leiden en het benoemen van de premier. Soms zijn er verschillende “koninginnenrondes” nodig voordat een nieuwe regering kan worden gevormd.
Frederiksen zag zich eerder deze maand genoodzaakt de stemming bijeen te roepen naar aanleiding van het omstreden besluit van haar regering om miljoenen nertsen te ruimen als reactie op een pandemie. De ruiming en de ijzingwekkende beelden van massagraven van nertsen hebben Frederiksen sinds 2020 achtervolgd en leidden uiteindelijk tot scheuren in het centrum-linkse blok.
De sociaaldemocraten bleven de grootste partij van Denemarken met 27,54% van de stemmen, maar het bleef tot diep in de nacht onduidelijk of de centrumlinkse partijen samen een meerderheid zouden halen. De beslissende zetel werd helemaal aan het eind van de telling omgedraaid.
Daarvoor leek voormalig premier Lars Løkke Rasmussen op weg om koning te worden. Volgens de voorlopige resultaten behaalde zijn nieuw gevormde centrumpartij 9,27% van de stemmen voor 16 zetels. De definitieve resultaten worden later verwacht.
Løkke Rasmussen zei dat ook hij wil dat Frederiksen probeert een regering te vormen, maar dat hij haar niet wil steunen om “als premier” aan te blijven.
Løkke Rasmussen, een tweevoudig regeringsleider die de verkiezingen van 2019 verloor van Frederiksen en de centrumrechtse liberale partij verliet na een interne machtsstrijd, wilde niet zeggen wie hij zou steunen als de volgende premier en of hij die rol voor zichzelf zag weggelegd.
“Ik weet zeker dat Denemarken een nieuwe regering nodig heeft,” vertelde hij jubelende aanhangers in Kopenhagen. “Wie gaat er aan het eind van de tafel zitten? Dat weten we niet.”
Voorafgaand aan de verkiezingen opperde de 44-jarige Frederiksen het idee van een bredere alliantie met ook oppositiepartijen, maar hij werd afgewezen door de oppositieleiders Jakob Ellemann-Jensen van de liberalen en Søren Pape Poulsen van de conservatieven.
Hoewel de verkiezingsuitslag suggereerde dat zij ogenschijnlijk met alleen centrumlinkse steun als premier verder kon, zei Frederiksen dat zij zou vasthouden aan haar ambitie om ook de hand uit te steken naar oppositiepartijen.
“De sociaal-democraten zijn naar de verkiezingen gegaan om een brede regering te vormen,” zei ze op de verkiezingsavond. “Ik zal onderzoeken of dat mogelijk is.”
Frederiksen, die ruim drie jaar geleden op 41-jarige leeftijd de jongste premier van Denemarken werd, werkte samen met de oppositie om de defensie-uitgaven van NAVO-lid Denemarken te verhogen na de Russische inval in Oekraïne. Haar vastberaden leiderschap tijdens de COVID-19 pandemie werd gedeeltelijk overschaduwd door de nertsenkap.
Het besluit om tot 17 miljoen nertsen te slachten om mensen te beschermen tegen een mutatie van het coronavirus werd overhaast en zonder de vereiste wetgeving genomen. Het was een vernietigende klap voor de Deense nertsenhouders, ook al was er geen bewijs dat het gemuteerde virus dat bij sommige nertsen werd aangetroffen, gevaarlijker was dan andere stammen.
Vond je dit artikel leuk? Neem dan een abonnement! Daarmee ondersteun je TPO, krijg je toegang tot nog veel meer leuks en kun je al dat leuks voortaan lezen zonder last te hebben van hinderlijke banners en privacyschende trackers of cookies!
