Door: Jan Omvlee, TPO- Ongeveer 15 procent van alle Nederlandse uitzendbureaus overtreedt bewust de wet. Dat zegt econoom en inspecteur-generaal van de arbeidsinspectie Rits de Boer tegen NRC. Het zou bij elkaar gaan om wel 2,500 malafide uitzendbureaus.
Volgens De Boer ligt het probleem niet alleen bij onderbetaling en slechte werk- en leefomstandigheden. De arbeidsmigratie als geheel vormt een structureel probleem. Het stelt werkgevers in staat om de kosten laag en de eigen winsten hoog te houden. De negatieve kanten van de arbeidsmigratie komen volgens De Boer bij de rest van de samenleving terecht. De migranten hebben bijvoorbeeld woonruimte nodig, en hun kinderen onderwijs. Daar draait de werkgever niet direct voor op.
Volgens De Boer heeft Nederland eigenlijk een richtdoel nodig als het gaat om migratie. Hij stelt zich zo voor dat de ruimte voor immigratie ”zeer beperkt” zou zijn, als de overheid als doel zou hebben om de bevolkingsomvang stabiel te houden. De asielinstroom kan er dan nog wel bij, maar andere immigratie zou omlaag moeten. Gebeurt dit niet, dan blijven werkgevers alsmaar meer arbeidsmigranten aantrekken.
Rijke landen als Nederland trekken vanzelf migranten aan, maar de inspecteur-generaal ziet ook hoe uitzendbureaus een aanzuigende werking hebben. Sommige bureaus gaan actief naar nieuwe EU-landen, en trekken daar in dorpen en steden mensen aan die anders niet in Nederland terecht waren gekomen. De Boer zegt dat arbeidsmigranten voor de bureaus ”bulkgoed” zijn, waar vooral aan te verdienen valt.
Dat veel arbeidsmigranten een veel te rooskleurig beeld voorgespiegeld krijgen door de uitzendbureaus, maakt de situatie niet beter. Tijdelijke uitzendkrachten krijgen vaak van week tot week te horen hoeveel uren ze ingepland staan in de kas of het distributiecentrum, en dat kan nogal fluctueren. Na een piektijd in het hoogseizoen kan de belofte van een volle werkweek niet meer worden nagekomen.
Volgens De Boer ligt er een belangrijke verantwoordelijkheid bij gemeenten. Die zouden veel beter moeten onderzoeken welke extra kosten nieuwe bedrijvigheid met zich meebrengt. De maatschappelijke kosten voor extra huisvesting en andere voorzieningen moeten worden meegerekend, voordat wordt besloten om een vergunning te verlenen voor een onderneming die arbeidsmigranten nodig heeft.
Ook zal het volgens De Boer ”bijna onontkoombaar” worden dat de overheid de economie en de bevolkingsgroei af zal moeten remmen. De Boer zegt wel dat het vrije verkeer binnen de Europese Unie in stand moet blijven. Deze vrijheid heeft de inwoners van de Unie veel gebracht. Toch moet er iets gebeuren.
Naar schatting is 15 procent van de uitzendbureaus bewust regels aan de laars aan het lappen. Ze betalen te weinig, betalen geen overwerk, of overtreden de arbeidstijdenwet. Veel uitzendbureaus met buitenlandse krachten regelen ook de huisvesting, en daar kan ook van alles mis zijn. Daarnaast zijn er volgens De Boer ook uitzenders die zich niet bewust zijn van de relevante regelgeving, en die onbedoeld in overtreding zijn.
Ernstige overtreders worden nu via het bestuursrecht aangepakt met boetes. Dit moet een afschrikwekkende werking hebben op ondernemers, al erkent De Boer dat niet alle zaken voor de rechter kunnen komen. Daar zijn het er gewoon teveel voor. Zelfs de arbeidsinspectie loopt tegen de grenzen aan van wat het qua toezichthouden kan doen.
