18 juli (Reuters) – De Europese Unie (EU) zei dinsdag dat het slavernijverleden van Europa miljoenen mensen “onnoemelijk veel leed” heeft berokkend en zinspeelde op de noodzaak van herstelbetalingen voor wat zij beschreef als een “misdaad tegen de menselijkheid”.
Van de 15e tot de 19e eeuw werden minstens 12,5 miljoen Afrikanen ontvoerd en onder dwang vervoerd door voornamelijk Europese schepen en als slaven verkocht. Bijna de helft werd door Portugal naar Brazilië gebracht.
Het idee van herstelbetalingen of andere genoegdoeningen voor de slavernij kent een lange geschiedenis, maar de beweging wint wereldwijd aan kracht.
Leiders van de EU en de Gemeenschap van Latijns-Amerikaanse en Caribische Staten (CELAC) kwamen deze week in Brussel bijeen voor een tweedaagse top.
Bij het begin van de bijeenkomst op maandag zei Ralph Gonsalves, premier van Saint Vincent en de Grenadines, de huidige voorzitter van CELAC, dat hij wilde dat de slotverklaring van de top taal zou bevatten over de “historische erfenissen van inheemse genocide en slavernij van Afrikaanse lichamen” en “reparatoire gerechtigheid”,
Maar sommige Europese regeringen waren huiverig voor de voorgestelde taal over herstelbetalingen, zeiden diplomaten.
De EU en CELAC werden het eens over een paragraaf waarin het “onnoemelijke lijden dat miljoenen mannen, vrouwen en kinderen is aangedaan als gevolg van de trans-Atlantische slavenhandel” werd erkend en “ten zeerste” betreurd.
Het zei dat slavernij en de trans-Atlantische slavenhandel “verschrikkelijke tragedies waren niet alleen vanwege hun afschuwelijke barbaarsheid, maar ook qua omvang”. Slavernij was een “misdaad tegen de menselijkheid”, aldus de verklaring.
In de verklaring, die door de leiders van beide partijen werd aangenomen, verwees de CELAC naar een 10-punten herstelplan van de Caribische Gemeenschap (CARICOM), dat er onder andere bij de Europese landen op aandringt om formeel hun verontschuldigingen aan te bieden voor de slavernij.
Het plan vraagt om een repatriëringsprogramma waardoor mensen naar Afrikaanse landen kunnen verhuizen als ze dat willen en om steun van Europese landen om de volksgezondheid en economische crises aan te pakken. Er wordt ook opgeroepen tot kwijtschelding van schulden.
De herstelbetalingscommissie van CARICOM “ziet het aanhoudende raciale slachtofferschap van de afstammelingen van slavernij en genocide als de hoofdoorzaak van hun huidige lijden”, aldus het plan.
Eerder deze maand verontschuldigde de Nederlandse koning Willem-Alexander zich voor de historische betrokkenheid van Nederland bij de slavernij en in april gaf koning Charles zijn steun aan een onderzoek naar de banden van de Britse monarchie met de slavernij.
In Portugal zei president Marcelo Rebelo de Sousa dat zijn land zich moest verontschuldigen voor zijn rol in de trans-Atlantische slavenhandel, maar critici zeiden dat verontschuldigingen niet genoeg waren en dat praktische maatregelen essentieel waren om het verleden aan te pakken.
