JERUZALEM, 24 juli (Reuters) – Het Israëlische parlement heeft maandag het eerste wetsvoorstel goedgekeurd van een justitiële revisie waar premier Benjamin Netanyahu naar streefde, nadat de laatste pogingen om tot een compromis te komen mislukten en de grondwettelijke crisis die het land al maandenlang in zijn greep houdt, niet kon worden verlicht.
Het amendement dat de bevoegdheden van het Hooggerechtshof beperkt om bepaalde regeringsbesluiten nietig te verklaren als het deze “onredelijk” vindt, werd aangenomen met 64 stemmen voor en 0 tegen, nadat wetgevers van de oppositie de zitting hadden verlaten uit protest, waarbij sommigen van hen schreeuwden: “Schande!”
Het maakt deel uit van plannen die de regering in januari aankondigde, kort nadat ze beëdigd was, wat maanden van ongekende landelijke protesten veroorzaakte en bij bondgenoten in het buitenland bezorgdheid opwekte over de democratische gezondheid van Israël.
Er dreigde echter nog meer impasse. Binnen enkele minuten na de stemming zeiden een politieke waakhond en de leider van de centristische oppositie dat ze bij het Hooggerechtshof tegen de wet in beroep zouden gaan.
In de hoop een voorlopig akkoord tussen de religieus-nationalistische coalitieregering en de oppositiepartijen aan te moedigen, dreigde de vakbond Histadrut met een algemene staking als de regering door zou gaan met wat zij “unilaterale” maatregelen noemde.
Minister van Justitie Yariv Levin, een architect van het hervormingspakket dat door Netanyahu werd aangeprezen als nodig om meer evenwicht te creëren tussen de verschillende takken van de regering, klonk echter niet ontmoedigd.
“We hebben de eerste stap gezet in het historische, belangrijke proces om het rechtssysteem op orde te brengen en bevoegdheden te herstellen die aan de regering en de Knesset (het parlement) werden ontnomen,” zei hij in een toespraak, waarbij hij oproepen vanuit Washington om een compromis te sluiten, schijnbaar negeerde.
De crisis heeft een diepe kloof veroorzaakt in de Israëlische samenleving en is doorgesijpeld naar het leger, waarbij protestleiders zeiden dat duizenden vrijwillige reservisten zich niet zouden melden als de regering doorgaat met de plannen en voormalige topmensen waarschuwden dat de oorlogsgereedheid van Israël in gevaar zou kunnen komen.
De impasse heeft ook op de economie gewogen. De belangrijkste aandelenindices van Tel Aviv kelderden met meer dan 2,5% na de stemming in de Knesset en de shekel breidde zijn verliezen ten opzichte van de dollar uit tot 1,2%.
De politie gebruikte een waterkanon om demonstranten die tegen de gerechtelijke revisie waren uiteen te drijven en agenten sleepten demonstranten weg die zichzelf aan palen hadden vastgeketend en de weg buiten het parlement blokkeerden. Na de stemming zei de politie dat ze bezig waren met het uiteenjagen van mensenmassa’s die langs een snelweg in de buurt van Jeruzalem marcheerden en deze blokkeerden.
De coalitie van Netanyahu is vastbesloten om zich te verzetten tegen wat zij omschrijft als een te grote bemoeienis van het Hooggerechtshof, dat volgens haar te politiek interventionistisch is geworden.
Critici zeggen dat het amendement van maandag in allerijl door het parlement is gejaagd en de deur openzet voor machtsmisbruik door een van de weinige effectieve controles op het gezag van de uitvoerende macht weg te nemen in een land zonder formele geschreven grondwet.
“Deze regering kan de strijd winnen, maar niet de oorlog,” zei oppositieleider Yair Lapid, terwijl de protesten toenamen.
De twee grootste banken van Israël, Leumi en Hapoalim, zeiden dat ze werknemers zouden toestaan om maandag te demonstreren zonder loonverlies.
Een forum van ongeveer 150 van Israëls grootste bedrijven ging in staking en Azrieli en Big, twee van Israëls grootste winkelcentra, zeiden dat de winkels in hun winkelcentra gesloten zouden blijven.
