5 september (Reuters) – Het tegenoffensief van Oekraïne was in de tweede maand toen Andrey, een Russische soldaat, zijn vrouw belde om te zeggen dat zijn eenheid zware verliezen leed. Ze waren zo slecht uitgerust, zei hij, dat het wel leek op de Sovjettroepen in de Tweede Wereldoorlog.
“Ze verneuken ons,” zei Andrey op 12 juli per telefoon en vergeleek de aanval met de ergste momenten van de Duitse invasie van de Sovjet-Unie. “Geen verdomde munitie, niets. Zullen we onze vingers als bajonetten gebruiken?”
Het gesprek was één fragment uit zeventien telefoongesprekken van Russische soldaten die in het zuiden en oosten van Oekraïne vochten, die in de eerste twee weken van juli werden onderschept door de Oekraïense Veiligheidsdienst (SBU), de belangrijkste inlichtingendienst van het land.
De met scheldwoorden gevulde onderscheppingen, die door een Oekraïense inlichtingenbron met Reuters zijn gedeeld, bieden een zeldzame – zij het gedeeltelijke – blik in de omstandigheden van sommige Russische soldaten. Kiev voerde sinds begin juni een groot tegenoffensief uit, zo vertelden twee militaire analisten aan Reuters.
Artikel gaat verder na afbeelding.
AP Photo/Libkos.
Hoewel Rusland tot nu toe de militaire campagne van Oekraïne grotendeels heeft weten tegen te houden en hier en daar wat bescheiden territoriale overwinningen heeft geboekt, klagen de soldaten in de gesprekken dat hun eenheden hebben geleden onder zware verliezen. Ze klagen over een gebrek aan munitie, goede training en uitrusting, en een slecht moreel.
Zowel Rusland als Oekraïne behandelen hun verliezen als staatsgeheim. Oekraïne heeft toegegeven dat zijn pogingen om grondgebied te heroveren werden gehinderd door uitgestrekte Russische mijnenvelden en goed voorbereide verdedigingslinies.
Het heeft een aantal dorpen bevrijd, maar tot nu toe geen grote nederzettingen heroverd en de frontlinie is grotendeels onveranderd gebleven, wat de westerse bondgenoten van Kiev frustreert.
Reuters kon niet vaststellen hoe representatief de onderschepte berichten zijn voor de omstandigheden in de Russische strijdkrachten. De Oekraïense inlichtingenbron zei dat ze de uitdagingen illustreerden waarmee Russische soldaten te maken hebben, maar ging niet in op de manier waarop de opnames geselecteerd waren.
Neil Melvin is directeur van International Security Studies aan het Royal United Services Institute (RUSI), een denktank op het gebied van defensie en veiligheid met hoofdkantoor in Londen. Hij zei dat de gesprekken leken te bevestigen dat sommige Russische troepen zonder veel voorbereiding in defensieve operaties werden gegooid. Ze maakten veel slachtoffers, waardoor er spanningen ontstonden tussen soldaten en commandanten.
Het Russische Ministerie van Defensie reageerde niet op verzoeken om commentaar voor dit verhaal.
In december zei de Russische president Vladimir Poetin dat het leger moest leren van de problemen die het in Oekraïne had ondervonden en deze moest oplossen, waarbij hij beloofde het leger te voorzien van alles wat het nodig had.
Reuters meldde deze maand dat Rusland zijn defensie-uitgaven dit jaar heeft verdubbeld tot meer dan 100 miljard dollar – een derde van alle overheidsuitgaven.
De SBU zei in een verklaring dat ze de situatie in bezette delen van Oekraïne voortdurend in de gaten hield, onder andere via telefoontaps, maar ze gaf geen verdere details.
De bron gaf wat de SBU zei dat de namen, telefoonnummers en, in de meeste gevallen, de eenheden waren van 15 soldaten die in de afgeluisterde gesprekken aan het woord kwamen.
Reuters verifieerde dat de verstrekte mobiele nummers geregistreerd waren op naam van de soldaten of hun familieleden, maar de oproepen werden niet beantwoord of de telefoons stonden uit.
Reuters gebruikt alleen fragmenten van enkele van de 10 soldaten van wie het de identiteit kon verifiëren aan de hand van berichtenaccounts of sociale media op hun naam, die in sommige gevallen foto’s van hen in militaire uniformen bevatten.
Het persbureau maakt de volledige namen van de soldaten niet bekend, omdat het niet in staat was om hun commentaar op de uittreksels te verkrijgen. In drie gevallen bevestigden de vrouwen van de soldaten in berichten aan Reuters dat hun mannen aan het front waren, maar ze weigerden verder commentaar te geven. Eén van hen verwees naar Russische geheimhoudingswetten.
In de fragmenten gebruikten verschillende soldaten godslasterlijke taal om Russische eenheden te beschrijven die zware verliezen hadden geleden en niet in staat waren geweest om hun gewonden op te halen. Eén soldaat zei dat zijn detachement erin geslaagd was om op te rukken, maar tegen een hoge prijs.
“Dat was het. Er is geen tweede bataljon meer over. Ze hebben er verdomme kruimels van gemaakt,” vertelde Maxim, een soldaat uit de Siberische regio Irkoetsk, op 3 juli telefonisch aan zijn vrouw Anna.
Hij zei dat het bataljon – een eenheid die gewoonlijk uit ongeveer 500 soldaten bestaat – aan het Lyman front in het noordoosten had gelegen, één van de drie gebieden waar de Oekraïense generale staf op dat moment zware gevechten en Russische tegenaanvallen rapporteerde.
De Britse inlichtingendienst heeft gezegd dat Rusland de afgelopen weken enkele lokale opmarsen heeft gemaakt rond Lyman en Kupiansk.
De SBU zei dat Maxim diende in het 52e regiment van Rusland. Reuters kon die verwantschap niet verifiëren of vaststellen naar welk tweede bataljon hij verwees. Het regiment was niet bereikbaar voor commentaar.
Volgens een beoordeling van de Amerikaanse inlichtingendienst Defensie die in april online uitlekte, had Rusland 35.500-43.000 gesneuvelde troepen tijdens het conflict, vergeleken met ongeveer 15.500-17.500 gesneuvelde troepen voor Oekraïne. Rusland zegt dat de Amerikaanse schattingen van zijn verliezen veel te hoog zijn – en propaganda.
Maxim verwees naar zijn dode kameraden als ‘cargo 200′, een term die tijdens de oorlog van de Sovjet-Unie in Afghanistan in 1979-89 ontstond. Het is een militair codewoord voor de zinken doodskisten die gebruikt werden om de lichamen van dode Russische soldaten naar huis te vervoeren.
De term wordt vaak afgekort tot ‘200’ en wordt nog steeds veel gebruikt in zowel Rusland als Oekraïne om gedode soldaten aan te duiden, terwijl ‘Cargo 300‘ gewonden aanduidt.
“Eigenlijk konden ze de 300’s niet eens terughalen. De 300’s werden 200’s,” zei Maxim, wat betekent dat de gewonde soldaten op het slagveld waren achtergebleven en gestorven waren.
Na maanden van hevig Oekraïens verzet op het slagveld, kondigde Poetin in september een “gedeeltelijke” mobilisatie aan van honderdduizenden reservisten om de gelederen aan te vullen. Later erkende hij in een toespraak tot de defensiechefs in december dat dit gepaard was gegaan met “bepaalde problemen”.
Reuters traceerde een soldaat terug naar de dag dat hij op 29 september werd gemobiliseerd in het Russische leger. Zijn moeder Elena plaatste een foto van haar en haar zoon in uniform op sociale media met het bijschrift: “Ze hebben hem vandaag meegenomen”.
Ongeveer negen maanden later belde de soldaat, Alexei, vanuit Oekraïne met zijn moeder en vertelde hij beeldend over de verliezen op het slagveld.
Artikel gaat verder na afbeelding.
AP Photo/Libkos.
“Ze werden uiteengereten. Ze liggen daar: sommige kunnen ze niet eens ophalen. Ze zijn al verrot – opgegeten door wormen,” vertelde hij haar op 12 juli. Elena antwoordde: “Echt waar?”
“Stel je voor, in de frontlinie gegooid zonder uitrusting, niets,” zei hij tegen zijn moeder. Ze reageerde niet op Reuters‘ verzoeken om commentaar per telefoon en op sociale media.
Alexei zei dat gemobiliseerde troepen zoals hij naar de frontlinie werden gestuurd, ondanks publieke garanties van Poetin dat dit niet zou gebeuren, en zei dat ze niet de juiste uitrusting kregen om te vechten.
Het Kremlin reageerde niet onmiddellijk op een verzoek om commentaar.
De SBU onderschepte Alexei in Russische loopgraven rond de bezette stad Rubizhne in de oostelijke regio Luhansk. Reuters kon deze informatie niet verifiëren of vaststellen tot welke eenheid hij behoorde.
Alexei bespotte zijn superieuren en de legerleiding voor het verzwijgen van troepenverliezen voor Poetin. “Alles wordt in de doofpot gestopt,” zei hij.
“Iedereen is bang. Ze sturen gemobiliseerde troepen naar de frontlinie,” voegde hij eraan toe. “Uiteindelijk kan het de generaals niets schelen.”
Russische functionarissen hebben gezegd dat er op dit moment geen plannen zijn voor een nieuwe mobilisatiegolf en dat ze zich richten op het rekruteren van beroepsmilitairen.
Dmitry Medvedev, plaatsvervangend voorzitter van de Russische Veiligheidsraad, zei in juli dat sinds het begin van het jaar 185.000 nieuwe rekruten zich als professionele contractsoldaten bij het leger hadden gevoegd.
Een vierde soldaat, ook Andrey genaamd, vertelde zijn vrouw op 5 juli over problemen met het terughalen van gewonde en dode troepen van het slagveld en over de zware verliezen die een Russische compagnie had geleden.
De onderschepping door de SBU zei dat de soldaat de plaatsvervangend commandant van een gevechtsvoertuig was. Reuters kon zijn eenheid of de compagnie niet identificeren.
“De jongens zijn gisteren naar de kloten geholpen. De hele negende compagnie werd tot puin geslagen – dat zijn 72 mensen. Er zijn nog 17 jongens over.”
