Bizar bericht vanmorgen in de Volkskrant: het kabinet heeft de inkomensgegevens van miljoenen huurders doorgegeven aan hun huisbazen. Gewoon, spreadsheetje gemaakt, wat informatie uit uw belastingaangiftes erop geknald, en opgestuurd. Met naam, toenaam en sofinummer. Huurt u bij een woningcorporatie, dan weet uw huisbaas of u het afgelopen jaar veel of weinig verdiend heeft. Zonder dat u dat verteld is, en zonder dat u de kans heeft gehad daar iets tegen te doen. En zonder dat het mag, want de wet waarmee deze vrije uitwisseling van gevoelige informatie mogelijk wordt gemaakt moet nog door de kamer. Zo doen ze dat in Den Haag tegenwoordig, grijnzend: ‘ach, die wet is er nog niet, maar die komt er toch, dus we voeren hem gewoon vast uit’. Het is ongelofelijk.
De wet is pet
Ten eerste is het ongelofelijk dat de belastingdienst straks achter uw rug om gegevens gaat delen met woningcorporaties zodat die kunnen bepalen wie precies hoeveel huurverhoging krijgt. Belastinginformatie is uiterst gevoelige informatie, die je zo min mogelijk ‘zomaar’ en ‘automatisch’ moet kunnen delen.
Laat huurders zelf maar doorgeven hoeveel ze verdienen. Er zijn echt voldoende manieren om erachter te komen of ze de waarheid spreken of om te voorkomen dat ze per ongeluk één of meer nullen over het hoofd zien: iedereen krijgt een beschikking van de belastingdienst waarop alle ter zake doende gegevens staan, of kan die opvragen. Het staat eenieder vrij die met zijn verhuurder te delen. Eventueel kan huurders gevraagd worden hun corporatie toestemming verlenen voor rechtstreekse gegevensoverdracht.
Het is misschien allemaal iets omslachtiger en duurder, maar past veel beter bij de samenleving die we hier in Nederland hebben en willen hebben: een samenleving die drijft op individuele verantwoordelijkheid, en vooral niet op een alwetende overheid die uw zaakjes ongevraagd wel even regelt terwijl u rustig slaapt. Dat zouden ze bij de VVD toch ook moeten vinden, zou je zeggen.
Kortom: Blaas die wet in godsnaam af. Er zijn veel betere manieren om dit probleem op te lossen.
Procedures zijn er niet voor niets
Ten tweede is het ongelofelijk dat er vrijelijk met persoonsgegevens wordt gesmeten voordat de wet die dat mogelijk moet maken überhaupt door de volksvertegenwoordiging is goedgekeurd. Sowieso is het natuurlijk bizar dat men vooruitlopend op allerhande wetgeving alles maar voortdurend doet, maar er zijn vast situaties waarin dat nuttig, noodzakelijk of te verdedigen is. Hier is dat niet zo.
Scheefwonen is een structureel probleem, en als je dat wil gaan oplossen via inkomensgerelateerde huurdifferentiatie gaat er sowieso behoorlijk wat tijd overheen voor je de effecten ziet: mensen gaan echt niet stante pede verhuizen als ze horen dat ze iets meer moeten betalen voor hun woning. Een deel vindt het de eerste jaren eigenlijk wel prima. Een ander deel vindt het niks, maar neemt rustig de tijd iets beters te zoeken. Een derde deel kijkt om zich heen, maar kan eigenlijk ook weer niet echt iets beters betalen. Wat men zich met een inkomen net boven de fatale grens van €43.000 kan permitteren verschilt ook nogal: in Amsterdam Centrum zijn je kansen op een vergelijkbare woonplek een stuk kleiner dan in Schobbejakkeveen.
Het beleid is een oplossing voor de lange termijn: wat die paar maanden of dat jaar dan nog uitmaken is totaal onduidelijk – waarom die haast? Je kan ook gewoon eerst de discussie fatsoenlijk voeren, en het beleid fatsoenlijk vormgeven. Het minste dat je in Nederland van de overheid mag verwachten is dat men zoveel mogelijk de geëikte procedures volgt, zeker als het om persoonsgegevens gaat.
Kortom: diegenen die hiervoor verantwoordelijk zijn verdienen op zijn minst een stevige berisping.
UPDATE (17:18): de reactie van de verantwoordelijke minister (‘zo doen we het wel vaker, heur’) maakt het niet veel beter. Buitengewoon zorgvuldig betuttelen is en blijft betuttelen.
