(Bloomberg, 17 november 2023) – Hezbollah, Israëls vijand aan het noordelijke front, is waarschijnlijk sterker dan ooit – wat betekent dat het ook meer te verliezen heeft.
Dat is een van de redenen waarom de Libanese militante groepering niet wil worden meegesleurd in een totale oorlog met Israël. Iets wat wordt gedeeld door haar beschermheer Iran.
Dit kan bepalen hoe de laatste oorlog in het Midden-Oosten zich ontvouwt. Hezbollah en het Israëlische leger zijn bijna dagelijks met elkaar in gevecht sinds Hamas Israël aanviel op 7 oktober.
Maar die botsingen over de Libanese grens zijn relatief beperkt gebleven, zelfs terwijl Israëlische troepen Gaza binnendringen en het aantal slachtoffers stijgt. Een breder regionaal conflict – dat de oliemarkten zou kunnen verstoren en de wereldeconomie zou kunnen schokken – is tot nu toe afgewend.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Hezbollah en Hamas zijn beide door de VS aangemerkt als terroristische organisaties. Ze helpen Iran om zijn vijanden af te schrikken en zijn invloed uit te breiden. Maar de Libanese groep is belangrijker volgens Joseph Daher, auteur van Hezbollah: The Political Economy of Lebanon’s Party of God.
“Iran wil niet dat zijn kroonjuweel wordt verzwakt,” zegt Daher. Het geopolitieke doel van Iran is niet om de Palestijnen te bevrijden, maar om dergelijke groepen als hefboom te gebruiken, vooral in de relaties met de VS, zegt hij.
Hezbollah, vier decennia geleden opgericht om Libanon te verdedigen nadat Israël was binnengevallen, heeft ook zijn eigen agenda: “We moeten het niet alleen zien als een simpel instrument van Iran.”
De sjiitische groep heeft meer vuurkracht dan Hamas. Hezbollah zegt 100.000 strijders te hebben en analisten schatten de voorraad raketten op tussen de 130.000 en 150.000 stuks. De afgelopen vijf weken heeft Hezbollah deze raketten gebruikt om Israëlische buitenposten langs de 120 kilometer lange grens te bestoken.
In zijn meest recente televisietoespraak op 11 november zei Hezbollah-chef Hassan Nasrallah dat de groep begonnen is met het inzetten van krachtiger wapentuig, waaronder spionagedrones en bommen die wel een halve ton wegen.
Nasrallah zei het zelf: de groep wil het noordelijke front van Israël behouden als drukpunt. “Dat is de algemene koers”, zei Nasrallah, die ondergedoken leeft, in een videotoespraak.
Duizenden verzamelden zich in de zuidelijke buitenwijken van Beiroet en elders in het land om hem te horen spreken op gigantische schermen. Dat is geen ongewoon tafereel: Nasrallah heeft de status van beroemdheid. Volgelingen discussiëren over de nuances van zijn gedrag – welke kleur mantel hij draagt, hoe hij met zijn vinger zwaait als hij Israël bedreigt.
Wat ongewoon is, is de reeks begrafenissen die in Libanese dorpen worden gehouden voor mannen die sinds 8 oktober zijn gedood. Zoveel zijn er niet meer geweest sinds Hezbollah tien jaar geleden tussenbeide kwam in de Syrische oorlog. De groep heeft minstens 70 strijders verloren door Israëlische aanvallen en premier Benjamin Netanyahu waarschuwde Hezbollah dat het “met vuur speelt”.
Toch zijn de gevechten grotendeels binnen de zogenaamde rules of engagement gebleven, die de gevechten beperken tot Libanese gebieden die Hezbollah als bezet beschouwt en tot militaire doelen.
Het grote risico is dat de terughoudendheid niet lang zal duren.
Israël zegt dat zijn oorlogsdoel het elimineren van Hamas is.
“Iran noch Hezbollah willen een regionaal conflict dat hen veel geld gaat kosten”, zegt Ali Vaez, directeur van het Iran-project bij de International Crisis Group. “Maar er zijn ook kosten verbonden aan het volledig laten vernietigen van een lid van hun alliantie.
“De manier waarop ze de kwadratuur van de cirkel lijken te maken is door middel van gekalibreerde en incrementele escalatie,” zegt hij. “Deze strategie is overgeleverd aan de genade van een enkele misstap of miscalculatie.”
Een voorbeeld: vorige week zei Israël dat het een doelwit op 40 kilometer binnen Libanon had getroffen, veel verder dan wat de gebruikelijke regels inhouden.
Er zijn tekenen dat de VS beide partijen waarschuwt voor escalatie. Minister van Defensie Lloyd Austin uitte afgelopen weekend zijn bezorgdheid aan zijn Israëlische ambtgenoot over de rol van Israël in het aanwakkeren van de spanningen aan de Libanese grens, meldde Axios. De speciale gezant van de VS, Amos Hochstein, ontmoette bondgenoten van Hezbollah in Beiroet en drong aan op kalmte.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Hezbollah-strijders in Chour, Zuid-Libanon, 2015. nsf2019/Shutterstock.
Er is ook een binnenlands risico voor Hezbollah, omdat Libanon sinds de financiële ineenstorting in 2019 in zwaar weer verkeert. De munt heeft bijna al zijn waarde verloren, de inflatie bedraagt meer dan 200%, bijna driekwart van de bevolking leeft in armoede en het banksysteem is ingestort.
Hezbollah heeft een harde kern van aanhangers, maar het heeft ook veel vijanden gemaakt in Libanon. En het zou nog meer mensen van zich kunnen vervreemden als het wordt gezien als degene die het land meesleurt in de oorlog van iemand anders.
“Als Hezbollah een totale oorlog met Israël zou beginnen, zouden de kosten van de binnenlandse vervreemding voor Hezbollah hoger zijn dan de eventuele winst in populariteit in de rest van de Arabische wereld,” zegt Lina Khatib. Zij is directeur van het Midden-Oosten Instituut aan de School of Oriental and African Studies in Londen.
De angst is duidelijk zichtbaar in het zuiden van Libanon, waar veel inwoners hun dorpshuizen bij de grens zijn ontvlucht, terwijl anderen voorbereidingen treffen voor het geval Israël besluit dat het er genoeg van heeft.
“Hezbollah weet dat de mensen bang zijn”, zegt Ibrahim Bayram, een schrijver uit Beiroet die zich richt op Hezbollah.
Er was een tijd dat Hezbollah een bredere steun genoot in het land en de regio. Foto’s van Nasrallah hingen in 2006 in de straten van Egypte, Bahrein en Syrië, nadat de groep een 33-daagse oorlog met Israël had uitgevochten en overleefd.
Maar de dingen veranderden in het volgende decennium toen Hezbollah aan de zijde van de Syrische president Bashar al-Assad vocht, en aan de zijde van Iran en Rusland. Om wat door veel Arabieren werd gezien als een legitieme opstand tegen een wreed regime neer te slaan.
In dat conflict steunden de sjiitische moslim Hezbollah en de soennitische Hamas elkaar. Sindsdien hebben ze zich verzoend. Hezbollah hielp ook bij het herstellen van de banden tussen Hamas en Assad en zou naar verluidt Houthi-rebellen hebben getraind die vechten tegen een door Saoedi-Arabië gesteunde regering in Jemen.
De strategie van Hezbollah in de Gaza-oorlog is om een “steunfront” te zijn voor Hamas, volgens Bayram – door de Palestijnse groep te laten leiden wat door velen in de regio wordt gezien als een strijd voor de Palestijnse zaak.
Dat dient nog een ander doel voor Hezbollah, zegt Bayram: “Het brengt de rest van de Arabische wereld in verlegenheid, die misschien dacht dat het Arabisch-Israëlische conflict allang voorbij was.”
