(Sana Pashankar, Bloomberg, 9 januari 2024) – In 2019 schreef William Ripple, een ecoloog aan de Oregon State University, een artikel waarin hij “duidelijk en ondubbelzinnig verklaarde dat de planeet Aarde wordt geconfronteerd met een klimaatnoodtoestand” en waarin hij “vitale tekenen” van een planeet in nood opsomde. Meer dan 11.000 wetenschappers van over de hele wereld hebben het artikel voor publicatie medeondertekend.
Nu beweren Ripple en collega’s dat de scenario’s die klimaatexperts gebruiken om zich met de toekomst bezig te houden, niet adequaat zijn.
In een artikel dat dinsdag is gepubliceerd in Environmental Research Letters roepen ze op om in klimaatmodellen een nieuw “herstellend pad” op te nemen. Een pad waarbij de wereld niet alleen de uitstoot van broeikasgassen vermindert, maar ook zorgt voor meer ecologische gezondheid en sociale rechtvaardigheid in het proces.
Klimaatwetenschappers baseren zich momenteel op vijf verschillende toekomstscenario’s, een groep die bekend staat als de gedeelde sociaaleconomische paden (SSP’s). Deze scenario’s zijn ontwikkeld door een internationaal team en worden gebruikt door het IPCC.
Ze laten zien hoe de opwarming van de aarde de komende jaren zou kunnen verlopen, op basis van de snelheid waarmee landen hun emissies terugdringen en sociaaleconomische factoren zoals bevolking, onderwijs en technologische ontwikkeling.
In het huidige bestcasescenario (SSP1) bereikt de wereld netto nul rond 2050. In het slechtst denkbare scenario (SSP5) versnelt de wereld de exploitatie van fossiele brandstoffen, waardoor de uitstoot tegen 2050 verdubbelt en de temperatuur tegen het einde van de eeuw met 4,4 graden Celsius stijgt.
Het herstelpad voegt ecologische en rechtvaardigheidsdoelen toe aan de neerwaartse emissiecurve van SSP1. Volgens dit pad zou het mondiale akkerland tegen 2100 afnemen, vergeleken met een uitbreiding onder SSP1, terwijl het bruto binnenlands product per hoofd van de bevolking zou afnemen, in plaats van toenemen zoals in het SSP1-traject.
Het nieuwe traject zou “een grotere convergentie van het BBP per hoofd van de bevolking, vleesconsumptie en energieverbruik over de hele wereld” kunnen omvatten om gelijkheid tussen het Noorden en het Zuiden te bevorderen, schrijven de auteurs.
Bloomberg vroeg Ripple om meer te vertellen over het voorstel.
Wat is het herstellende pad?
“Wat we voorstellen is een ecologisch en sociaal rechtvaardig scenario. En we doen dit om convergerende crises aan te pakken, waaronder klimaatverandering, verlies van biodiversiteit en sociale onrechtvaardigheid.
“We stellen iets holistisch voor – om oplossingen te hebben voor meerdere uitdagingen tegelijk in plaats van ze stukje bij beetje aan te pakken. We denken dus dat klimaatverandering geen op zichzelf staand probleem is, maar een symptoom van een veel groter probleem. En dat grotere probleem heeft te maken met economie, sociale ongelijkheid en natuurbehoud, naast de uitstoot van broeikasgassen waar zo vaak over wordt gesproken.
“We hebben nog niet alle berekeningen gedaan over de exacte vermindering in uitstoot, maar in het algemeen is ons scenario vergelijkbaar met SSP1, met een dramatische afname in broeikasgasuitstoot naarmate we verder komen.”
Hoe is het ontwikkeld?
“We hebben een reeks variabelen voor het aardsysteem verzameld voor de afgelopen 500 jaar, waaronder de uitstoot van fossiele brandstoffen, de menselijke bevolking, het BBP, landgebruik, de uitstoot van broeikasgassen en de temperatuur. Voor de periode tot 2100 hebben we voor sommige variabelen SSP-projecties gebruikt, maar we verschillen in de manier waarop we omgaan met toekomstige akkerlanden en het broeikasgas lachgas.”
Waarin verschilt dit scenario nog meer van de bestaande SSP’s?
“Vergeleken met de SSP’s is ons scenario minder afhankelijk van technologische ontwikkelingen om kooldioxide uit de atmosfeer te verwijderen. Daarnaast legt het meer nadruk op het aanpakken van ongelijkheid in de overexploitatie van de planeet en voorspellen we een verbeterde biodiversiteit in ons scenario. Een ander belangrijk verschil is wat we voorspellen voor het BBP. Ons scenario stabiliseert het BBP in de loop van de tijd in plaats van het voortdurend te laten stijgen.”
Wat voor soort wereldwijde ontwikkelingen of beleid zou er nodig zijn om dit scenario te realiseren?
“Economisch gezien zou er een wereldwijd beleid van koolstofbelasting kunnen komen, en dat zou twee dingen doen. Het zou de uitstoot van fossiele brandstoffen kunnen verminderen en het zou kunnen helpen bij de herverdeling van rijkdom, waarbij de rijken meer koolstofbelasting zouden betalen.
“We zetten ons ook in voor natuurbehoud, waarbij we meer bosgebieden zouden realiseren en minder land zouden onttrekken aan de natuur en in bouwland zouden veranderen. Wat we voorstellen voor meer gelijkheid wereldwijd is een hoger opleidingsniveau voor meisjes en vrouwen, wat resulteert in lage vruchtbaarheidscijfers met een hogere levensstandaard.”
Volgens het document zou in dit scenario het mondiale BBP stabiliseren en zou de top 10% van het inkomen gelijkmatiger verdeeld worden onder de bevolking. Hoe zou dit eruit zien voor de wereldeconomie?
“Omdat business-as-usual niet werkt en oneindige economische groei problematisch is, moeten we verschuiven naar een post-groei-economie waarin de kwaliteit van leven en maatschappelijk welzijn prioriteit krijgen. We zouden specialisten in ecologische economie nodig hebben om een tijdperk van andere economieën te helpen plannen.”
