Redactie, TPO, 17 juni 2024 – De Zwitserse president Viola Amherd verklaarde voor aanvang van de top optimistisch dat de bijeenkomst van bijna honderd landen en internationale organisaties een “routekaart voor vrede” tussen Rusland en Oekraïne moest opleveren, meldt het RD.
Ze benadrukte dat de belangrijkste eerste stap een direct gesprek tussen Moskou en Kiev zou moeten zijn om te praten over een einde aan de oorlog. Die routekaart bleek echter een forse brug te ver. Uiteindelijk ondertekenden 84 landen een slotverklaring waarin de territoriale integriteit van Oekraïne wordt bevestigd.
De betrokken staten deden ook een aantal oproepen, waaronder het uitwisselen van krijgsgevangenen, het vrijlaten van ontvoerde Oekraïense kinderen en het herstel van de Oekraïense controle over de kerncentrale in Zaporizja. Er werd een dringend appel op Rusland gedaan om de dialoog met Oekraïne aan te gaan.
Hoewel het goed is dat de oorlog in Oekraïne hoog op de internationale agenda blijft staan, probeert de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Kuleba dit als een belangrijk winstpunt van de top uit te dragen. Er was echter geen bijeenkomst van tientallen landen in Zwitserland nodig om de uitgangspunten van deze slotverklaring te formuleren.
Belangrijke deelnemers zoals Saudi-Arabië, India, Zuid-Afrika en Brazilië onthielden zich van ondertekening, terwijl China schitterde door afwezigheid. Hoofdrolspeler Rusland was niet uitgenodigd en toonde ook geen belangstelling. Sterker nog, Moskou maakte voor de top nog eens duidelijk dat het absoluut niet van plan is zijn troepen uit Oekraïne terug te trekken.
De Russische president Vladimir Poetin ontvouwde daarentegen een eigen ‘vredesplan’, dat in feite neerkomt op een capitulatie van Oekraïne. Moskou eist dat Kiev zich terugtrekt uit de vier regio’s die Rusland na de invasie van 2022 heeft geannexeerd en daarmee het inpikken van zijn territorium en de schending van zijn soevereiniteit accepteert, voordat er ook maar wordt gesproken over een wapenstilstand.
Ondanks de verwoede diplomatieke pogingen om nog een positieve draai aan de Zwitserse top te geven, is de uitkomst vooral teleurstellend. Daarbij is het overigens maar de vraag of een willekeurig welke hardere slotverklaring het pad richting vrede wél had geëffend.
Daarvoor is het hoe dan ook nodig dat Moskou en Kiev aan de onderhandelingstafel plaatsnemen, maar voor Rusland is die noodzaak op dit moment niet dringend aanwezig. De situatie op het slagveld ziet er niet bijzonder hoopgevend uit voor Oekraïne.
Met de Amerikaanse presidentsverkiezingen in het najaar en de winst voor ultrarechtse partijen in Europa, die Oekraïne niet per se een warm hart toedragen, zijn de vooruitzichten voor meer steun aan Kiev ook niet bepaald rooskleurig.
Lees ook: Poetins voorwaarden voor vredesbesprekingen Oekraïne krijgen geen steun Zelensky
