Vorige week kondigde Geert Wilders aan dat hij in 2018 wil meedoen aan de verkiezingen voor de Rotterdamse gemeenteraad. Hoewel het logisch lijkt dat hij de PVV verder wil uitbouwen, is deze stap ook opmerkelijk. Niet alleen zijn sommige lokale PVV-fracties geen succes, de Rotterdamse PVV-aanhang wordt op dit moment al bediend door het lokale Leefbaar Rotterdam. Tot voor kort leken de partijen een niet-aanvalsverdrag te hebben, maar dat is kennelijk voorbij.
De toekomstige Rotterdamse PVV laat een belangrijk kenmerk van nieuwe rechtse partijen zijn: ze werken liever niet met elkaar samen. De PVV en Leefbaar Rotterdam gaan kennelijk het liefst ieder hun eigen weg, net als vele andere voorgangers op rechts. Hoewel in het verleden politici weleens overstapten van Leefbaar Rotterdam naar de PVV, kwam er nooit echte samenwerking. Het verleden laat zien dat dit een patroon is op rechts.
Toen Wilders in 2004 uit de VVD stapte heette zijn fractie twee jaar lang de ‘Groep Wilders’. Aangezien de PVV nooit een ledenpartij is geworden maar nog steeds door Wilders wordt bestierd, had hij zijn partij ook de Groep Wilders kunnen blijven noemen. Waar kwam het idee vandaan dat de Groep Wilders ‘PVV’ moest gaan heten?
Het antwoord is dat de PVV aanvankelijk een bredere partij had moeten worden. Vier politici spraken over de partij in wording: Geert Wilders, Bart Jan Spruyt, Marco Pastors en Joost Eerdmans. Het idee was een nieuwe partij op rechts te beginnen en daar samen een programma voor te schrijven. Wilders ging echter met het programma van de groep op televisie aan de haal en zo ontspoorde de samenwerking. De PVV werd alsnog een eenmanspartij.
Trots op Nederland en de PVV verging het net zo. Toen Verdonk zich afsplitste van de VVD waren er geruchten over samenwerking tussen Verdonk en de PVV. Wilders noemde de samenwerking een goed idee want hij dacht dat de aanhang samenwerking zou verwachten. Verdonk had er echter geen zin in.
Jaren later mocht Trots op Nederland als een mislukking worden beschouwd en wilde Verdonk van haar politieke beweging af. Toen wilde ze alsnog graag de samenwerking aan met Wilders’ PVV, maar toen had Wilders geen zin meer in deze uitgewoonde, tweedehands jas. Wilders kwam nooit opdagen op een afspraak waarbij Verdonk de lokale fracties van Trots op Nederland wilde overdoen.
Samenwerken ging ook bij Trots op Nederland vaker niet goed. Toen Trots in 2012 geen lijsttrekker meer had omdat Verdonk zich uit de landelijke politiek had teruggetrokken, kon de partij intern geen goede lijsttrekker vinden met wie er enige stemmenwinst geboekt zou kunnen worden. De plotselinge oplossing werd gevonden in Hero Brinkman, die inmiddels van de PVV was afgesplitst.
Ook die samenwerking verliep slecht. Er kwam nooit een gezamenlijke organisatie van Trots op Nederland en Hero Brinkman samen, het bleef bij een gezamenlijk programma en een gezamenlijke lijst. De samenwerking werd na de verloren verkiezingen van 2012 ook direct weer opgezegd door Trots op Nederland, waardoor er niets van de samenwerking overbleef.
Zo bezien is het niet raar dat de PVV in Rotterdam niet de handen ineen slaat met Leefbaar Rotterdam. Rechtse partijen hebben de afgelopen jaren steeds weer laten zien dat ze niet in staat zijn samen te werken met anderen. Ze doen liever alles alleen, zelfs als dat in hun eigen nadeel werkt. Zo had de PVV veel meer lokale fracties kunnen hebben en hadden Verdonk en Wilders ooit een sterk team kunnen vormen. Ook had de PVV een brede partij kunnen zijn.
We zagen het vorige week al: rechtse partijen denken vaak niet aan hun politieke toekomst. Dat geldt ook hier: het perspectief voor rechtse kiezers in Rotterdam wordt er met de PVV niet beter op. Momenteel kan Leefbaar Rotterdam de grootste partij zijn, maar bij eerdere verkiezingen was het verschil met de PvdA vaak nihil. Als de PVV ook maar een paar zetels van Leefbaar Rotterdam afsnoept, is de PvdA de grootste partij van Rotterdam en zal een rechtse partij dat nooit meer halen. Nadenken over hoe je succes boekt en behouden kan, is niet de sterkste kant van rechts.
Dirk-Jan Keijser en Chris Aalberts interviewden afgelopen jaar betrokkenen bij de partijen op rechts zoals de LPF, Trots op Nederland en de PVV. Op 16 april presenteren zij hun boek ‘De puinhopen van rechts’ in Nieuwspoort. Zij schrijven tot die tijd wekelijks over hun bevindingen.
