Het was tijdens de kabinetsformatie van 2010 een regelmatig terugkerend thema: de omgangsvormen met betrekking tot de koningin. De onderhandelaars van het gedoogkabinet, zo meenden vertegenwoordigers van de aanstaande oppositie, waren niet netjes genoeg tegen Beatrix: ze informeerden bijvoorbeeld eerder de pers over bepaalde koerswijzigingen, dan dat ze zich met de pet in de hand bij paleis Noordeinde kwamen melden om het staatshoofd te laten weten wat er gebeuren ging. Hun kritiek op de onderhandelaars, zo bezwoeren vooral vertegenwoordigers van D66 en PvdA, had niets te maken met politiek: het was louter een kwestie van hoffelijkheid.
Nu spelen diezelfde partijen een belangrijke rol in het betrekkelijk ongemerkt aangepaste reglement van orde van de Tweede Kamer, dat bepaalt dat voortaan niet het staatshoofd, maar het parlement de regie gaat voeren over de kabinetsformatie. Het is een interessant voorstel, waarvan trouwens lang niet zeker is of het een verbetering oplevert, je kunt je namelijk heel goed voorstellen dat bij zo’n ingewikkeld proces als een kabinetsformatie een ervaren, relatief onafhankelijke procesbegeleider – en die leveren de Oranjes al jaren – te verkiezen is boven het grote gekrakeel aan het Binnenhof dat straks waarschijnlijk de kop op zal steken.
Ski-ongeluk
Maar daar gaat het mij nu niet om, het gaat mij om iets anders. Zoals we ons nog allemaal herinneren, heeft een van de kinderen van Beatrix nog niet zo lang geleden een ernstig ski-ongeluk gehad, met mogelijk fatale gevolgen. Als krantenlezer zijn we dat alweer zo goed als vergeten, maar ik kan u verzekeren: Beatrix is dat niet. Om op zo’n moment te besluiten het staatshoofd een van haar belangrijkste bevoegdheden af te nemen; ik vraag me af: hoe hoffelijk is dat?
Bert Bukman is auteur van het boek ‘Het Slagveld, De lange weg naar het kabinet-Rutte’.
