Hartverscheurend lonken naar de dood

De schoonheid van de dood bloeit nergens mooier dan in Glucks opera Orphée et Eurydice. Met een zandvlakte en een minimaal budget zet de Reisopera een prachtvoorstelling neer. De kijker wil zelf ook na afloop afdalen naar de onderwereld. Daar kan geen horrorfilm tegenop.

De klassieke psychologiehandboeken over rouwverwerking analyseren: eerst ontkennen, dan woede en vervolgens berusting. Een mechanisme dat in talloze opera’s centraal staat. Meestal met een diva (in opera’s hebben mannen een hogere levensverwachting dan dames, sorry) die een kwartier lang haar laatste adem uitblaast, berustend in haar tragische lot.

Rouwproces

Christophe Gluck pakt het anders aan in zijn Orphée et Eyrydice (1774). Eurydice is al dood bij het begin van de opera, al zien we nog even in een flashback hoe zij op haar huwelijk met Orpheus sterft. Het rouwproces berust dus op de ranke schouders van de jonge tenor Samuel Boden, die moedig de zware rol van Orpheus zingt. Gluck had eerder een versie met countertenor gemaakt, maar in de door de Nationale Reisopera uitgevoerde Franse versie moet een tenor de opera dragen. Dat lukt de Brit behoorlijk goed met mooie lyrische melodieën, al ontbeert hij nog de kracht om bij dramatische hoogtepunten over de orkestbak heen te galmen.

Maar in de regie van Floris Visser (1981, ook al zo’n fris talent) hoeft dat niet. Hij heeft Glucks opera radicaal tot de kern teruggebracht, zodat we feitelijk naar de wisselwerking tussen drie personages zitten te kijken: de in een ontkenningsfase verkerende Orpheus, de alles-goed-makende Amor en Eurydice, die op het laatst nog kan vlammen omdat ze het gevoel heeft dat haar hubbie haar negeert. De Sloveense sopraan Kristina Bitenc schijnt tijdens de première in Enschede qua volume Samuel te hebben overschaduwd, maar in Den Haag hield het duo de zaken keurig in evenwicht.
Indrukwekkende regie

Meeste indruk maakte toch die regie van Floris Visser, die alleen maar een zandvlakte en rode lampen nodig heeft om razendsnel te switchen van huiveringwekkende (bloedrode) horrorshow naar hoopgevende (gouden) dagenraad. Zijn grootste prestatie is dat hij het mythische echtpaar verandert in een koppel van vlees en bloed. De reactie van de herrezen Eurydice als manlief niet tegen haar praat, is heel herkenbaar.

Orphee et Euridyce-Gluck Nationale Reisopera
Persfoto: Marco Borggreve
Roger Hamilton –
Muzikale leiding-Floris Visser
Regie-Dieuweke van Reij
Decor- en kostuumontwerp-Alex Brok
Lichtontwerp-Pim Veulings
Choreograaf-Samuel Boden
OrphéeKristina Bitenc
EurydiceHanna Herfurtner/Bernadeta Astari
L’AmourAnique Bosch
DansJosef Degabriele
DansJochen Kool
DansKevin Ruijters
DansJosse Vessies
DansJesse Wijnans
Dans
HET Symfonieorkest
Consensus Vocalis

Met een minimaal budget bereikt de Nationale Reisopera een maximale impact. De Nationale Opera haalt cineast Terry ‘Monty Python’ William binnen met een peperdure productie, bij de Reisopera is elk dubbeltje een daalder waard.

Reisopera.nl, ma 11 mei, Carré, Amsterdam; vr 15 mei, Stadsschouwburg, Utrecht