Het was op 30 mei voorpaginanieuws op de satirische website De Speld. De Italiaanse maffia protesteert ertegen dat zij met de FIFA in één adem wordt genoemd. Zij is hoogst verontwaardigd over omschrijvingen als ‘een FIFA-achtige organisatie’, en wenst niet langer geassocieerd te worden met ‘oude mannen die over de rug van kleine jongetjes hun zakken vullen’: “Wij hebben ook onze eer.”
Afgelopen dagen waren wij, in de aanloop naar en na afloop van het verkiezingscongres, getuige van een steeds fantastischer vorm van absurdistisch theater. De opmaat: zeven corrupte bonzen die van zo’n beetje het sjiekste hotelbed in Zwitserland naar een eenvoudige politiecel werden overgebracht.
Fotogeniek detail: behulpzaam hotelpersoneel dat de boeven van de pers afschermde – zou enige handigheid hierin gezien het grote kwantum door Interpol gezochte bancaire belastingzwendelaars dat zich in dit soort gelegenheden pleegt op te houden ook een vast onderdeel van de opleiding op de Zwitserse hotelschool vormen? – met grote lakens. Versgestreken, zoals een vrouwelijke collega van mij met kennersblik opmerkte. En de opgepakte notabelen zélf vast niet op blote voeten en in ondergoed, zoals tegenwoordig bij de arrestatie van Limburgse motorbendeleden usance schijnt te worden – standsverschil moet er immers zijn.
Dan: FIFA-woordvoerder Walter de Gregorio, die een en ander daarna op zijn persconferentie als grote stap voorwaarts voor de voetbalbond toejuichte, deed denken aan die propagandaminister van Saddam Hoessein die in 2003 voor de tv de Iraakse overwinning verkondigde terwijl achter hem al, zichtbaar in beeld, de eerste Amerikaanse tanks Bagdad binnenreden.
Vervolgens: de werkelijk ontroerende uitspraken van maffiabaas – mijn excuses, FIFA-baas – Sepp Blatter na zijn herverkiezing, als geciteerd in de NRC Handelsblad de zaterdagochtend daarop. Dat voetbal ‘per definitie verbroedert’. En dat hij beloofde: “Aan het einde van mijn termijn geef ik deze FIFA in uitstekende staat aan mijn opvolger, als een robuuste FIFA”.
Hoe betitelde de paus, zelfverklaard voetballiefhebber zonder de afgelopen kwart eeuw één match te hebben gezien, dit laatst met Kerst ook al weer in het geval van zijn niet minder hoogbejaarde kardinalen? ‘Spirituele Alzheimer’. Nu, laat dat ‘spirituele’ in Blatters geval maar weg. Hij deed, toen na zijn herverkiezing de applausmachine ín de zaal op volle toeren draaide, denken aan Ceaucescu in zijn nadagen, die ook niet op eigen kracht afscheid wist te nemen van de macht.
Het enige wat daar nog tussen kon komen, was verder gewroet in de beerput door de FBI. De nieuwe Amerikaanse minister van Justitie Loretta Lynch maakte al meteen duidelijk, dat dit nog maar het begin was. Een door en door corrupte organisatie – zo onomwonden zal men dat in Nederland in zo’n geval toch niet zo snel zeggen: bij ons gaat dat toch altijd wat omfloerster.
En inderdaad, dan nu de onverwachtse climax: vrijdag gekroond – dinsdag al weer afgetreden: de FBI heeft nu namelijk ook naar Blatter zélf onderzoek ingesteld. Five more years tot vier extra dagen gereduceerd.
Er zijn veel punten, waarop de Amerikanen van mijn kant op forse kritiek kunnen rekenen, maar hier nu even niet. Zij leggen op zulke momenten een verfrissend gebrek aan eerbied voor reputaties aan de dag. Dat zagen we al – los van de vraag of de beschuldiging als zodanig bewijsbaar was dan wel de kwestie verjaard was – in het geval van Dominique Strauss-Kahn en Roman Polanski.
“On n’arrête pas Voltaire“, aldus ooit de statige boomlange De Gaulle – nu het grote voorbeeld voor de kleine driftkikker Sarkozy – over de dreigende arrestatie van Sartre wegens burgerlijke ongehoorzaamheid. Nu, daar denken de Amerikanen anders over, mocht zo’n Voltaire zich aan kamermeisjes of kindertjes vergrijpen.
Overigens kon Voltaire in zijn éigen tijd er ook niet helemaal zeker van zijn dat zijn eigen vorm van burgerlijke ongehoorzaamheid – spot met de heilige Roomse Moederkerk – hem niet in problemen zou brengen. Om uit handen van de Franse autoriteiten te blijven, koos hij de laatste kwart eeuw van zijn leven in elk geval veiligheidshalve domicilie in, inderdaad, Zwitserland.
Wat inzake overdreven eerbied voor reputaties voor de Fransen geldt, geldt overigens ook voor Nederland, speciaal wanneer dit het koningshuis betreft. Over de Greet Hofmans-affaire mochten we niets te horen krijgen; het Duitse weekblad Der Spiegel, dat de zaak aan het rollen bracht, kwam eventjes ons land niet in.
En bij Lockheed vormde Prins Bernhard de onverwachtse bijvangst van een op andere criminelen gericht Amerikaans Senaatsonderzoek. Aan overdreven speurzin van de Nederlandse justitie of journalistiek was ons nieuwe inzicht in de financiële mores van ‘Victor Baarn’, zoals zijn Lockheed-schuilnaam luidde, niet te danken.
Ouderen onder ons herinneren zich vast nog specifiek de tv-beelden van een handenwringende SGP-dominee Abma over deze prinselijke zondeval, maar zijn handenwringen was toen onder de Nederlandse notabelen eigenlijk vrij algemeen.
Een verheven prins-gemaal die een ordinaire tuchthuisboef bleek: dat was binnen de denkkaders van de Nederlandse autoriteiten onbestaanbaar – en is dat het eigenlijk nu nog. Denk aan de recente verkrampte overreactie op een demonstrant die in een opgewonden bui voor geslachtsverkeer met de koning had gepleit.
Het mooiste spektakel zou Zürich ons natuurlijk hebben geboden, indien al vrijdag de FBI met handboeien in de aanslag was binnengemarcheerd. Hoe dan ook moet Blatters aftreden voor eerzame maffiosi een verademing zijn: zij zullen nu minder snel in één adem worden genoemd. Maar wat zou Blatter-fan Poetin hiervan vinden? Nu kan de FIFA Rusland qua straffeloze corruptie immers niet langer meer een lichtend voorbeeld zijn.
