In de berichtgeving over de Republikeinse voorverkiezingen zit een grote tegenstrijdigheid. Aan de ene kant wordt gezegd dat Mitt Romney eigenlijk niet meer kan verliezen. Aan de andere kant is er elke week wel weer een cruciale staat die naar de stembus gaat. Dat lijkt niet beide waar te kunnen zijn. Als Romney al heeft gewonnen, doen de overige staten die stemmen er niet meer toe. Toch zijn ze niet helemaal onverenigbaar. In theorie kan iedereen nog winnen maar in de praktijk is de kans dat een ander dan Romney wint bijzonder klein.
Grote opgave voor Santorum
Dat Romney wint is met redelijk veel zekerheid te zeggen. Toch zijn slechts iets meer dan duizend van de totaal 2.286 delegates op dit moment verdeeld. Dat betekent dus dat in theorie er nog veel mogelijkheden zijn voor Santorum om er met de hoofdprijs van door te gaan. Hij staat immers slechts 300 delegates achter op Romney en er moeten er nog 1200 vergeven worden. Echter, de campagne van Romney rekende journalisten voor dat Santorum vanaf nu zo’n 70 procent van alle delegates moet winnen om nog tot een meerderheid te komen. Dat is een hele opgave. Om dat in perspectief te plaatsen: dat is vergelijkbaar met GroenLinks die van de huidige 9 zetels in een keer de grootste partij van Nederland wordt met 32 zetels. In theorie is het mogelijk maar het is bijzonder onwaarschijnlijk.
Dat is des te meer het geval omdat we inmiddels weten welke kiezers een kandidaat aan zich weet te binden. En dus weten wiens coalitie van kiezers – daar gaat het om in de politiek: coalities bouwen – het grootst is. De kiezers in Iowa zijn anders dan de kiezers in New Hampshire. South Carolina vraagt weer een hele andere campagne dan Florida en Nevada. Het is de vraag in welke mate de kandidaten en hun campagnes aanslaan bij de kiezer. Maar op een gegeven moment is dat duidelijk. Santorum is geliefd bij Christelijke en zeer conservatieve kiezers. Romney is populairder bij gematigdere Republikeinen en hoger opgeleiden. De groep die Romney steunt is significant veel groter dan de groep die Santorum steunt want hij wist er tot nu toe meer dan 50 procent van de delegates mee te verwerven.
Die duidelijkheid brengt stabiliteit in de race. In de landelijke peiling van Gallup heeft Romney de afgelopen maand onafgebroken voorgestaan op zijn concurrenten. Daarvoor wisselde de koploper nog wel eens, zowel Santorum als Newt Gingrich hebben op een bepaald moment voor gestaan.
Op zoek naar een onverwacht moment
Dat betekent dus dat alles zo verder gaat, Romney wint. Waarom is elke nieuwe staat die naar de stembus gaat dan toch cruciaal? Eigenlijk zijn ze dat niet. Maar er is altijd een mogelijkheid dat er iets gebeurd dat de onderliggende dynamiek van de race blijvend zal veranderen. Een zogenaamd game change moment. Dat is waar Santorum nu op hoopt. Dat kan een groot schandaal gaan. Als naar buiten komt dat Romney regelmatig prostituees bezoekt, kan dat hem de nominatie kosten. Het kan ook zijn dat Romney nu een staat die hem gunstig ligt onverwacht niet wint, zoals New York of California. Dat zou de twijfel over Romney exponentieel kunnen doen toenemen. Elke staat die nu naar de stembus gaat is een kans voor Santorum.
Alleen een kleine blunder zal Romney niet meer de kop kosten. De blunder van Romneys campagne woensdag met Etch-A-Sketch zal hem tijdelijk wat nadeel opleveren in de peilingen, maar het is lang niet groot genoeg om Romney echte schade toe te brengen. Dit betekent dat Santorum over moet gaan op een strategie die onderzekerheid terug in de race brengt. Kandidaten die op zoek zijn naar een game change moment zijn gebaat bij volatiliteit en onvoorspelbaarheid. Dat haalt de koploper uit zijn element. Als je dan op het juiste moment met de juiste aanval komt, zou zomaar ineens de dynamiek kunnen veranderen.
Victor Vlam is Amerikakenner en voerde in 2008 campagne voor zowel Barack Obama als John McCain.
