Een beetje tegenstrijdig is het wel. Een experiment om een film te streamen via de websites van zes grote Nederlandse filmhuizen, zodat mensen die ook vanuit hun eigen woonkamer kunnen bekijken, en wat wordt er gekozen? Een film met een naam die benadrukt dat buiten de zon schijnt en vooral doet denken aan terrasjes, ijsjes en bikinilijnen. De proef rond Zomer lijkt opgezet om te falen.
De film gaat over de zomer die alles verandert. Vooraf is het leven in een Brabants dorp bij een elektriciteitscentrale cyclisch. Alles in deze microcosmos blijft hetzelfde; vertrouwd en ook wel een beetje verstikkend. Zelfs de exacte timing van de fietsrit naar school is vastgeroest. Maar voor Anne (Sigrid ten Napel, Alleen maar nette mensen) komt er een wereld in beweging.
Anne is ‘de stille’, het meisje dat nooit wat zegt. Haar seksualiteit ontluikt, en ze schrikt er zelf van dat ze zich juist aangetrokken voelt tot een ander meisje. Kun je nagaan hoe de rest ervan schrikt, een dorp dat de twee-eenheid aanbidt van de leven schenkende elektriciteitscentrale en de heilige maagd Maria. Maar er gebeurt meer. Stedelingen komen protesteren voor schone energie. En Anne’s broer Peer (Maarten Lakemeier, Ventoux) gaat op zichzelf wonen – in de fietsenschuur naast huis.
Er zijn nogal wat onderdelen van Zomer die jammerlijk falen. Voorop staat de voice-over. Die moet de diepere innerlijke belevingswereld van Anne weergeven. Maar de vertelstem geeft geen enkel stukje informatie dat niet ook ergens uit de beelden blijkt. Totaal overbodig dus, en uiteindelijk ronduit irritant.
Daarnaast is er een aantal scènes waarin de subtiele toon van de rest van de film overboord wordt gegooid. Neem de aanranding. Een hitsige boerenjongen bespringt Anne’s klasgenoot, nadat zij van een paard is gevallen. Zowat uit het niets. Het meisje is vooral nog neergezet als lustobject, een rol waar ze in opgaat. De kijker heeft geen emotionele band met haar, wanneer ze slachtoffer wordt. Het blijft cru. Maar wat een tragedie had moeten zijn, krijgt een kolderiek randje.
Waar regisseur Colette Bothof (Zwarte Zwanen) wel in uitblinkt is subtiliteit. Niet alleen heeft ze met Ten Napel haar gedroomde hoofdpersoon, de chemie met het stadse meisje Lena (Jade Olieberg) spat van het scherm. Alleen door hoe ze naar elkaar glimlachen.
En vooral ook de verhaallijn rond Anne’s tante (Eva van der Gucht, Noordzee, Texas) is ijzersterk. De vrouw wordt door haar man mishandeld; het dorp spreekt schande, maar doet niets. Als ze met gebroken arm bij de slager staat, hoeft ze niet te betalen. Uit medelijden. Maar ze wordt zo ook sneller de zaak uitgewerkt, zodat niemand naar haar hoeft te kijken. Dat beseft ze. Haar dochter, een fanatieke devoot van Maria, had daarentegen niet in de film gehoeven.
Zomer verdient het voordeel van de twijfel. Sommige onderdelen komen dicht bij grootsheid. Maar wie koopt er nou een bioscoopkaartje voor onderdelen? Laat staan dat we daarvoor met zijn allen betaald gaan streamen.
Beeld: Jan Wich
