Het aantal politici op Twitter neemt snel toe. Niet alleen Mariëtte Hamer is op Twitter gesignaleerd, ook Rita Verdonk en Marianne Thieme blijken ons de hele dag berichten te zenden. Ook Alexander Pechtold heeft het twitteren weer opgepakt. Lokaal is Twitter helemaal doorgebroken. Een meerderheid van de fractievoorzitters in de Rotterdamse gemeenteraad blijkt momenteel te twitteren, voor de verkiezingen was dat nog niet zo. Welke effecten heeft dat twitteren eigenlijk?
Je zou kunnen zeggen dat het veel zinloze politieke of a-politieke informatie de wereld instuurt, waar niemand op zit te wachten. Je zou ook kunnen zeggen dat het de kloof met de burger verkleint. Voor degenen die dat niet geloven, zou de stelling kunnen zijn dat politici zich er alleen maar een modern imago mee proberen aan te meten. Maar dit zijn natuurlijk details. Het grootste effect van Twitter ligt ergens anders: in de manier waarop politieke voorstellen beschreven en beargumenteerd worden, en hoe ze naar voren worden gebracht.
Debat met Wilders
Een paar weken geleden kwam het boek Geert Wilders in debat van Hans de Bruijn uit. Hij beschrijft hoe het komt dat veel politici in het debat weinig vat op Wilders lijken te hebben. Dat komt volgens De Bruijn omdat politici de frames – of interpretaties, verwoordingen – van Wilders steeds weer overnemen, en zo op een achterstand komen te staan. Als Wilders zegt dat moslims sympathiseren met terroristen, zeggen veel politieke tegenstanders dat dat overdreven is en dat dit maar een kleine groep betreft. Het publiek denkt vervolgens dat politieke tegenstanders van Wilders de problemen bagatelliseren, en dat alleen Wilders de problemen serieus neemt.
Volgens De Bruijn moeten politici andere frames ontwikkelen dan Wilders om de discussie met hem aan te kunnen gaan. Ze moeten niet de termen van Wilders overnemen, maar eigen frames ontwikkelen. Zo zou de VVD een frame kunnen ontwikkelen dat de VVD islamterreur heel serieus neemt en daarom de missies in Afghanistan steunt. De PVV doet dat laatste niet. Volgens De Bruijn zou de PVV het met dergelijke concurrerende frames veel moeilijker hebben dan nu. Hij komt met uiteenlopende voorbeelden waar alle politici hun voordeel mee kunnen doen.
Verbindende verhalen
De Bruijn’s pleidooi is hard nodig. Partijen hebben verhalen nodig waarin oorzaken, problemen en oplossingen met elkaar worden verbonden en in een betekenisvol kader worden geplaatst. Het is precies deze kwaliteit die veel politici van dit moment ontberen. Zij komen met losse voorstelletjes, probleemanalysetjes of roepen dat ze ergens erg boos over zijn. Oh jee, gevangenen kijken pornofilms in de gevangenis! De gemeente Krimpen wordt toch niet opnieuw ingedeeld! Zijn dat nou de onderwerpen die burgers boeien? Op Twitter kun je geen verhalen ontwikkelen, je kunt er alleen iets roepen.
Twitter maakt dit probleem dus alleen maar groter: politici die overal een mening over ventileren, ongevraagd, zonder conversatie, zonder analyse en zonder oplossing. Eigenlijk is het net als Geert Wilders zelf. De burger weet nu dat de politicus een bepaalde mening heeft, en daar moet die burger het maar mee doen. Een oplossing komt er niet, want de politicus heeft helemaal geen voorstel, een onwerkbaar voorstel en gaat over die voorstellen het debat niet aan. Een analyse van oorzaken is niet nodig, want die kunnen binnen die 140 woorden makkelijk versimpeld worden weergegeven. De wereld is namelijk zwart-wit.
En al die tegenstanders van Wilders maar denken dat alleen de PVV maatschappelijke problemen te simpel voorstelt. De hele twitterende politieke elite doet er even hard aan mee.
Chris Aalberts is docent en onderzoeker politieke communicatie.
