Ruim drie jaar geleden verhuisde ik naar Griekenland om op het eiland Skopelos te gaan wonen. Ik had mijn baan bij het NOS Journaal opgezegd, omdat ik was bezweken voor de Griekse liefde. In de paar jaar dat ik hier woon heb ik het mooie, idyllische Griekenland en haar vrolijke Griekse bevolking in een rap tempo naar de afgrond zien glijden. De optimistische Griek is veranderd in een gefrustreerde pessimist. Het land leeft op drijfzand en de Grieken zijn volledig in de war. Wie ik ook me heen spreek niemand heeft nog vertrouwen in elkaar en het laatste wat de Grieken zien is toekomstperspectief.
In de oude Griekse tragedie was de onthulling van het plot altijd de inleiding naar de uittocht. Het koor, dat al zingend een belangrijke rol speelde in de conclusie van het stuk, verliet dan het toneel. Als je kijkt naar de ontwikkelingen binnen het Griekse politieke veld, tegen de achtergrond van vijf jaar recessie, dan is een dramatisch einde voor de Grieken bijna onafwendbaar geworden.
Gisteren werd bekend dat in juni opnieuw de gang naar de stembus gemaakt moet worden. Ondanks meerdere, verwoede pogingen lukt het de politieke partijen en de president van Griekenland Papoulias niet om een coalitieregering te vormen.
Bungelen boven de afgrond
De Grieken en hun politiek leiders zijn verdeeld in twee kampen. De partijen die willen vasthouden aan de gemaakte afspraken met de Trojka (EU, IMF en ECB) in ruil voor geldinjecties met daar tegenover draconische bezuinigingsmaatregelen. En aan de andere kant de partijen die onder de overeenkomsten willen uitkomen om verdere barbaarsheid, zoals de kiezer wordt voorgehouden, te voorkomen, maar wel in de EU willen blijven. Omdat de Griekse kiezer zich bedrogen voelt door de politiek leiders heeft geen enkele partij genoeg zetels gekregen om een meerderheid te vormen. Daarmee hebben de Grieken hun eigen patstelling gecreëerd en bungelen ze hulpeloos boven de afgrond.
Op zondag 6 mei rekende de Griekse kiezer massaal af met het politieke tweepartijenstelsel dat een systeem van corruptie, belastingontduiking en cliëntelisme ontwikkelde. Genadeloos werden de gevestigde partijen Pasok (socialisten) en Neo Demokratia (conservatieven) afgestraft en tegelijkertijd liet het Griekse volk ook zijn afkeuring zien aan het zware bezuinigingsbeleid. Ze zochten hun toevlucht in de radicaal Linkse partij Syriza met de jonge charismatische leider Alexis Tsipras (38) en in de nieuwe extreem-rechtse partij de Gouden Dageraad. Veel jongeren die voor het eerst mochten stemmen brachten uit protest een stem uit op deze geruchtmakende groep neonazi’s die tot ieders verbazing de kiesdrempel van 3% ruim overschreden en met 21 gekozen leden dreigend en blaffend in de deuropening van het parlement stonden.
Met de rug tegen de muur
Met name de Griekse jongeren zijn slachtoffer van het destructieve systeem dat Griekenland in de economische crisis heeft gestort. Een systeem dat corruptie in de hand werkt en zichzelf daarmee decennia lang in stand hield. En met de trage hervormingen die niet of nauwelijks worden doorgevoerd door dezelfde politici, is de corruptie samen met de elite in Griekenland nog steeds een machthebber. In de afgelopen twee jaar gingen de Griekse jongeren massaal de straat op om te ageren tegen hun leiders en tegen Europa. Maar er is niemand die die hun stem verwoord omdat de politici het contact met deze generatie hebben verloren, waardoor een antagonistische relatie is ontstaan.
De jonge generatie staat met de rug tegen de muur. Met de dag stijgen de werkeloosheid cijfers. Ruim 1 op 2 jongeren is werkloos. Het basissalaris is door de bezuinigingen gekelderd tot 592euro per maand en staat opnieuw op de tocht. De kosten van levensonderhoud daarentegen stijgen buiten proporties. De huur van een klein appartement in Athene ligt op een minimum van 300euro per maand. De jongeren trekken weer bij hun ouders in, maar ook zij zien hun inkomens een vogelvlucht nemen. Desastreuzer is de uittocht. Meer dan 200.000 Griekse jongeren hebben hun land de rug toegekeerd en zijn geëmigreerd. Daarmee verliest Griekenland een hoop kennis, want de meeste Griekse jongeren zijn hoog opgeleid en als de regering niet snel in actie komt gaat een hele generatie verloren.
Pokerspel
Maar hebben de jongeren een keuze? Hoe verander je een corrupt systeem dat onder druk van Europa hervormingen en bezuinigingen moet doorvoeren met dezelfde leiders die meegeholpen hebben aan de oprichting van een zelf verrijkend systeem waarin de wet nog steeds rugdekking biedt in de vorm van politieke onschendbaarheid. De jongeren willen weg met de oude politiek. Maar wat is het alternatief?
Nieuwe peilingen wijzen uit dat de jonge Griekse kiezers vasthouden aan hun afkeer tegen hun oude leiders en opnieuw uit protest op het radicale links van Syriza zullen stemmen. Deze partij kan zelfs weleens de grote winnaar worden. Maar de leider, Alexis Tsipras, heeft na de uitslag van 6 mei gevaarlijk poker gespeeld door zich de woede van Europa op de hals te halen met zijn kiezersbelofte geen bezuinigingen meer te willen doorvoeren en de overeenkomsten met Europa te verbreken. Daarmee is een ander scenario dichterbij gekomen: een exit uit Europa.
Patstelling
De nieuwe verkiezingsronde is opnieuw een keus uit twee kwaden. In Europa blijven met nog meer bezuinigingen en uitzichtloze jarenlange zware lasten of Europa de rug toe keren en in een vrije val terecht komen. Niemand heeft het antwoord voor de beste oplossing. Maar de Grieken zijn dichter dan ooit bij een Grexit. De uitslag van de verkiezingen in juni zou wederom een patstelling kunnen opleveren als Syriza de grootste wordt. Welke partijen gaan samen Europees pokeren? Op hetzelfde moment is het geld van Griekenland op. De tragedie duurt te lang het Europese publiek is het zat en wil niet langer meebetalen aan een eindeloos durend drama. Wie trekt er uiteindelijk aan het langste eind? De Griekse jongeren in ieder geval niet, wat de uitkomst ook is voor hen is er geen toekomstperspectief.
En daarmee schrijven de Grieken anno 2012 hun moderne tragedie waarin zijzelf meer dan ooit de lijdende mens zijn. Wanneer die lijdensweg tot een einde komt weet niemand. De exodus vindt al plaats. De grote vraag is, waar niemand antwoord op heeft, wanneer de verlosser zich zal melden.
Daphne Timmers is freelance journalist (oa. Eenvandaag en KRO Brandpunt) en schrijfster, maakt deel uit van de The Media Sisters, en werkt op Skopelos, Griekenland, als weddingplanner.
CC-Foto: ‘Ville Miettinen‘
