1939 SS100 (foto: thekneeslider.com)
Waarom houden Duitsers niet van Britse motorfietsen? Omdat ze bij het gas blippen britten, britten, britten doen. BSA’s deden dat, Triumphs deden dat, maar er was er één die het werkelijk superieur deed. Zo heette deze Brough dan ook. De Brough Superior. Een merk dat verdween lang voor de eerste container Japanse tweewielers in Europa aankwam om het einde van de eerder genoemde fabrikanten in te luiden. Nu vooral motoren voor schuurtjesmensen, was het lang de motor waar jongens in plus-fours nat van droomden.
Hoewel het merk ook een paar auto’s bouwde, werd het beroemd met dikke V-twins. George Brough (spreek uit brùf) bouwde zijn carrière als motorcoureur uit tot succesvol constructeur. Een journalist noemde zijn creaties eens ‘de Rolls-Royce onder de motorfietsen’, wat Brough graag overnam als reclameslogan. Geen overdreven claim overigens. Eén derde van de ruim drieduizend geproduceerde Brough tweewielers bestaan nog.
1939 SS100 (foto: thekneeslider.com)
Het topmodel van Brough was de SS100. Aanvankelijk met een motor van J.A. Prestwich, beter bekend als J.A.P. Ook zo’n uitgestorven merk. De SS100 zag in 1924 het licht en had een onderin dubbelnokkende kopklep 981 cc V-twin waar 45 pk bij 4500 tpm uit kwam. Voor die tijd een ‘japanse’ hoeveelheid vermogen. Het 100 achter de toen nog onbesmette lettercombinatie SS sloeg op de gegarandeerde topsnelheid van 100 mijl per uur. Een snelheid in een tijd dat de helft al pittig was zonder niergordel. Veren en schokbrekers waren voor mietjes en je organen hield je met een brede leren riem op hun plaats. Uiteindelijk groeide de cilinderinhoud van de SS100 naar 998 cc waar race specials 75 pk uit peuterden. Vanaf 1935 leverde Matchless de meeste krachtbronnen. Ook zo’n ter ziele zijnd Brits merk. Deze V-twins uit de liter klasse hadden eveneens kopkleppen en leverden 45 pk bij 5000 tpm. Brough bouwde in totaal 383 SS100’s plus een aantal afgeleide specials voor racedoeleinden.
1934 J.A.P. (foto: Gordon Calder via lutonmc.blogspot)
Een aantal klanten van Brough waren beroemdheden. Zoals de schrijver-filosoof George Bernard Shaw. Een mietje volgens sommigen. Anderen houden het wel op een vent, alleen een die z’n ballen niet gebruikte. Een stoerdere fan was Thomas Edward Lawrence, aka Lawrence of Arabia. Ook niet echt iemand waar zekerheid over bestaat aangaande z’n piemelgebruik. Sowieso geen man die ‘m in bed versleet, maar hij versleet tussen 1922 en 1935 wel zeven Brough Superiors. Nou, op de laatste na dan.
(foto: stevemckelvie.wordpress.com)
Lawrence’s sterrenstatus was uitstekende pr voor Brough. Zijn laatste péèrde helaas wat minder. In mei 1935 crashte Lawrence op een Brough Superior SS100 toen hij twee jochies op een fiets probeerde te ontwijken. Hij liep ernstig hoofdletsel op en overleed zes dagen later aan de gevolgen. De ontwikkeling van stevigere valhelmen dan de gebruikelijke zeemleren lapjes om je stofbril op vast te zetten, kreeg door dit ongeluk een flinke impuls. De crash Brough werd later gerestaureerd en staat nu in het Imperial War Museum.
Naast crashen en Duitsers pesten met brittenblippend gassen, kun je eveneens aardig cashen met een Brough. In oktober 2010 bracht een SS100 uit 1929 op een veiling bij Haynes International Motor Museum £286.000,- in het laatje. Het hoogste bedrag waar een motorfiets ooit op een veiling voor werd afgehamerd.
Crash Brough
Britten Brough
Meer trek in brùf? Naar www.broughsuperiorclub.com dan.
