(Lunar Rover en Lunar Module Apollo 16)
Boeing doet het vooral gevleugeld, maar een paar wielen van ze, de Lunar Roving Vehicles (LRV) aka Moon Buggies werden in 1971 en 1972 wereldberoemd. Bedoeld om het verkennende bereik van astronauten op de maan te vergroten en het transport van grondmonsters mogelijk te maken, begon de ontwikkeling van de LRV in 1964. Werner von Braun dacht al aan rijden op de maan voor zijn eerste trap die kant op behoorlijk vlamde. Na een concurrentiestrijd met onder meer Grumman kreeg Boeing in oktober 1969 het contract voor vier LRVs plus een aantal testmodellen. De eerste te leveren in april 1971. Parallel aan de ontwikkeling van de LRV werden de Lunar Modules (LM) voor de missies aangepast om het voertuig opgevouwen mee te kunnen nemen.
Lunar Rover Apollo 15
Daar de zwaartekracht van de maan maar een zesde bedraagt van dat op aarde, kon men licht bouwen, wat resulteerde in een rijklare LRV van 210 kilo leeg, met een maanlaadvermogen van 490 kilo. De afmetingen bleven bescheiden met een lengte van 3,10 meter en een hoogte van 1,14 meter. Wel was de LRV noodgedwongen nogal breed (1,80 meter) om de obese astronauten plaats te bieden. Opgeklapt in de LM bedroegen de afmetingen 1,70 x 1,50 x 0,90 meter. De prijs was niet klein. Oorspronkelijk begroot op $18 miljoen, liepen de kosten voor het LRV-programma uiteindelijk op tot het dubbele, wat neerkomt op $9,5 miljoen per LRV. Kosten per afgelegde maankilometer: $421.286.
Gemaakt van gelast aluminiumbuis, kregen de LRVs vier aangedreven en gestuurde wielen met geïntegreerde spatborden waarin opvallende luchtloze banden draaiden van ‘kippengaas’. Dat klinkt nogal agrarisch, maar het dicht geweven staaldraad van 0,83 millimeter dik hierin, voorzien van geklonken titanium beslag, was hightech. Rondom kregen ze double wishbone draagarmen met torsiestaafvering gedempt door schokbrekers op de bovenste wishbone. Aandrijving geschiedde door een 0,25 pk gelijkstroom elektromotor op elk wiel. De besturing met een T-bar stick werkte eveneens elektrisch, met voor en achter een elektromotor van 0,1 pk. Twee 36 Volt zilver-zink kalium-hydroxide accu’s leverden 121 Amp/u stroom voor de aandrijving van de wielen en boordaccessoires zoals radio’s en camera’s. Het berekende rijbereik bedroeg 91 kilometer. Voor de topsnelheid, ± 16 km/u, zou je Stig echter niet wakker hebben hoeven maken.
Opgeklapte LR Apollo 16
Hoewel de LRVs op de maan in totaal slechts 90,2 kilometer aflegden, hielden ze het zonder ander verkeer toch niet schadevrij. Ze hadden twee fender benders. Niet door roekeloos rijden, maar door lompig tegen het voertuig aan te lopen of slordig hamergebruik. De LRVs bleven desondanks rijden, hoewel de beschadigde of verloren spatborden de ritten een stuk stoffiger maakten voor de inzittenden. De LRV van de Apollo 17 klokte de meeste kilometers. Er werd in totaal 35,9 kilometer gereden waarbij een rit van 20,1 kilometer de langste was. De 17-crew trok er eveneens het verst op uit, wat een retourwandeling van 7,6 kilometer betekende als ze panne hadden gekregen.
Lunar Electric Rover
Dit gebeurde niet. De LRVs bleken redelijk robuust en zeer betrouwbaar. Zo betrouwbaar dat NASA niet twijfelt dat ze het bij een nieuwe maanexpeditie gewoon weer zullen doen. Alleen nieuwe accu’s er in, olie peilen en een trap tegen de banden. Misschien dit laatste beter niet. Hoeft ook niet, want NASA heeft inmiddels ander maanvervoer ontwikkeld. Een verse Rover als (surface) Space Exploration Vehicle, de Lunar Electric Rover(flash presentatie).
NASA reistip: vertrek nooit zonder duct tape
Lunar Electric Rover
