De voorverkiezingen zijn voorbij. Zoveel is inmiddels duidelijk nu Rick Santorum, de voormalige Senator uit Pennsylvania die tegen de verwachtigingen in de voornaamste uitdager werd van Mitt Romney voor de Republikeinse nominatie, heeft besloten zich uit de strijd terug te trekken. Wat al tijden onvermijdelijk was, moet nu ook door de meest koppige conservatieven geaccepteerd worden: Mitt Romney wordt de vaandeldrager van de Republikeinse Partij tijdens de presidentsverkiezingen dit najaar. Na zijn overwinningen in twee staten en een district vorige week, besloot Romney zijn pijlen al te richten op de de strijd met President Obama tijdens de general elections en daar zal hij nu mee door moeten gaan. Toch dient de vraag zich aan welke invloed Santorums opgave op de verkiezingsstrijd kan hebben en welke rol de voormalige Senator nog kan spelen.
Vicepresident
Zijn fanatieke aanhangers zien in Rick Santorum de ideale kandidaat om vicepresident te worden naast Mitt Romney. In eerste instantie lijkt dat best logisch; Romney worstelt met het motiveren van de fanatieke Republican base en juist bij dat deel van de partij is Santorum populair. Samen zouden ze de partij dus kunnen verenigen om de strijd met de Democraten aan te gaan.
Heel verstandig zou dat echter niet zijn. Als het er straks echt op aankomt, zullen veel conservatieve Republikeinen, desnoods bij gebrek aan beter, zich toch inzetten voor Mitt Romney. Voor hen is alles immers beter dan nog vier jaar president Obama. Hoewel gebrek aan steun bij de fanatieke achterban zeker een probleem is, moet de vicepresident helpen om nog grotere obstakels te overwinnen. Het is daarom belangrijker dat hij een potentiële vicepresident aanwijst die electorale winst kan opleveren. Romney worstelt in het bijzonder om twijfelende kiezers in belangrijke demografische groepen als latino’s, vrouwen en blue collar workers aan zich te binden. De beoogde vicepresident moet dus in die contreien iets kunnen betekenen en dan is Rick Santorum niet de aangewezen persoon.
Gesloten gelederen
Toch ligt in het verenigen van de partij een taak weggelegd voor Santorum. Deze voorverkiezingen hebben een verbeten strijd opgeleverd die bij tijd en wijle ongekend negatief was. Mitt Romney, Rick Santorum, Newt Gingrich en Ron Paul hebben elkaar regelmatig voor rotte vis uitgemaakt. Romney heeft in eigenlijk alle voorverkiezingen laten zien dat hij weinig gemeen heeft met conservatieve Republikeinen in het zuiden. In Louisiana, Mississippi, Alabama, Tennessee, Oklahoma, Kansas, Colorado, Iowa, Minnesota en North Dakota won Santorum de voorverkiezingen, stuk voor stuk staten waar social conservatives die stemmen met de bijbel in de hand, de dienst uitmaken. Hoewel zij nooit op president Obama zullen stemmen, is het de vraag of zij bereid zijn zich in te zetten en hun portemonee te trekken voor Mitt Romney in november.
Voorlopig heeft Santorum nog geen endorsement uitgesproken voor Romney. Dat zal echter nog wel komen. Santorum wil een bepalend figuur blijven binnen de partij en het gezicht en de natuurlijke leider van de sociaal-conservatieve vleugel. Het tegen zich in het harnas jagen van de nominee en mogelijke president zou dan heel onverstandig zijn. Over een week ofzo zal Santorum kenbaar maken dat hij Romneys kandidatuur volledig steunt en zal hij al zijn aanhangers en kiezers oproepen om hetzelfde te doen. Ze zullen samen lachend op een podium gaan staan en Santorum zal als surrogate, als afgevaardigde van de campagne van Romney, op diverse evenementen spreken in gebieden waar hij populairder is dan Romney. Hij zal laten zien dat de gelederen gesloten zijn en dat hij als sociaal-conservatief gewoon achter Romney staat, dat alle sociaal-conservatieven dat dus kunnen doen. Het verenigingen van de partij wordt dus mede zijn verantwoordelijkheid.
Toekomst
Als de partij zich in ieder geval voor de bühne verenigd heeft, moet blijken of dat voldoende is om Romney aan de overwinning te helpen. Santorum is er de afgelopen tijd met enkele van de andere kandidaten effectief in geslaagd om het conservatieve imago van Romney in twijfel te trekken. Het is maar zeer de vraag of die schade nog hersteld kan worden. Bovendien heeft Romney nog andere problemen met zijn imago, vooral het beeld van een out-of-touch rich guy die niet snapt met welke economische problemen hard werkende Amerikanen worstelen. Ook Santorum is er niet in geslaagd deze kiezers te bereiken en zonder hun steun wint geen Republikein het Witte Huis. De kans dat Santorum daarin echter iets kan betekenen lijkt klein.
Voor Santorum wacht nu, behalve als surrogate voor Romney, een rol buiten de schijnwerpers. Hij kan echter nog wel relevant blijven. Hij zou er voor kunnen kiezen om zich weer verkiesbaar te stellen voor een functie in of namens Pennsylvania nu iedereen hem kent. Hij zou ook een rol als politiek commentator op zich kunnen nemen bij bijvoorbeeld Fox News. Op die manier blijft zijn bekendheid in stand en kan hij het gezicht blijven van sociaal-conservatief Amerika. Als hij daarin slaagt kan hij zelfs nog overwegen om in 2016 een nieuwe poging te wagen, mocht Romney dit jaar Obama niet verslaan. Hij heeft dan het voordeel dat hij al een nationale achterban heeft en veel bekend geniet wanneer hij aan de voorverkiezingen begint, voordelen die hij dit jaar duidelijk niet had. Wat hij ook besluit, van Rick Santorum heeft Amerika nog niet het laatste gezien, alleen al omdat hij vanaf nu een verantwoordelijkheid draagt voor de kansen van Mitt Romney.
Adriaan Andringa is hoofdredacteur van de WarRoom.
