Met updates – Politie, Openbaar Ministerie en de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) falen bij de inschatting van het gevaar dat verwarde mensen kunnen vormen voor de samenleving. Deze situatie moet zo snel mogelijk worden verbeterd. Dat is de belangrijkste conclusie uit het rapport van de commissie-Hoekstra, die heeft onderzocht wat er is misgegaan rond Bart van U. Hij wordt verdacht van het doden van oud-minister Els Borst (81) en zijn eigen zus.
Het rapport wordt vandaag aangeboden aan de topman van het Openbaar Ministerie, Herman Bolhaar. De top van het OM gaf in februari opdracht tot dit onderzoek.
Van U. zit sinds 12 januari vast voor het doden van zijn zus in Rotterdam. Inmiddels is door een DNA-spoor gebleken dat hij mogelijk ook te maken heeft met de gewelddadige dood van Borst in februari vorig jaar. Het OM heeft eerder laten weten dat Van U. tegen de zin van het OM nooit is behandeld voor waandenkbeelden. Hoewel hij eerder in contact kwam met justitie werd ook geen DNA-materiaal bij hem afgenomen.
Van U. had zich meerdere keren bij de politie gemeld om een gevangenisstraf uit te zitten die hij eerder van het gerechtshof in Den Haag had gekregen voor verboden wapenbezit. Hoewel er een rechterlijk bevel tot gevangenneming was, belandde hij niet in de gevangenis.
Het onderzoek wijst uit dat de afname van DNA bij veroordeelden niet goed verloopt. Ook de uitvoering van bevelen van rechters hiertoe moet worden verbeterd. Verder moet er veel beter worden omgegaan met signalen over mensen die gevaarlijk zijn, omdat ze psychische problemen hebben. “Dit vraagt om een betere en onmiddellijke aanpak”, benadrukt de commissie.
“Bij Bart van U. is geen DNA afgenomen, terwijl dat op grond van de huidige wet- en regelgeving wel had gemoeten”, concluderen de onderzoekers. “Die regelgeving is ingewikkeld en beantwoordt door problemen in de uitvoering niet aan de doelstelling van de wet.” Deze situatie is onder meer het OM aan te rekenen, vindt de commissie. Het functioneren van het OM moet op dit gebied verbeteren. De commissie Hoekstra pleit daarom voor de afname van DNA als iemand wordt aangehouden. Nu gebeurt dat pas na een veroordeling.
D66-leider Alexander Pechtold stelt dat het rapport “door de hele justitiële keten heen een pijnlijke aaneenschakeling van fouten” blootlegt. “Het zijn pijnlijke en confronterende conclusies, vooral voor de families. Voor de toekomst is het verstandig lering te trekken uit dit rapport.”
Op de vraag of minister Van der Steur politiek verantwoordelijk is voor wat in deze zaak is misgegaan, wilde Pechtold niet in gaan. “Op dit moment wil ik alleen stil staan bij de pijn die dit veroorzaakt bij twee families. Mijn collega, justitiewoordvoerder Magda Berndsen, zal volgende week in de Tweede Kamer over de consequenties praten.”
Jeroen Recourt, Tweede Kamerlid voor de PvdA noemt de conclusies van het rapport “vernietigend; een harde, extra klap in het gezicht van de nabestaanden. Er zijn meerdere cruciale fouten gemaakt. Zonder die fouten hadden twee personen mogelijk nog in leven kunnen zijn. Dat is de gitzwarte conclusie. De PvdA vindt het volledig terecht dat het Openbaar Ministerie zelf erkent schuldig te zijn aan die fouten.” Recourt heeft vandaag, mede namens vrijwel alle partijen in de Kamer een debat over de kwestie aangevraagd. Dat zal volgende week met minister Van der Steur worden gehouden.
Ook minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie heeft vanmiddag zijn excuses aangeboden voor de fouten die er gemaakt zijn in de zaak. “De gedachte dat dit leed voorkomen had kunnen worden, raakt mij diep”, zei de minister. Volgens Van der Steur toont het rapport het falen aan van mensen en systemen bij politie en OM. Hij wil alle aanbevelingen uit het rapport van de commissie-Hoekstra overnemen.
Procoreur-generaal Herman Bolhaar, de hoogste man van het OM, heeft de nabestaanden van oud-minister Els Borst en de nabestaanden van de zus van Bart van U. zijn verontschuldigingen en medeleven aangeboden. “Het OM is tekortgeschoten”, concludeert Bolhaar. “De constateringen raken ons intens.”
TPO/ANP
