Pre exposure profylaxis, een pil om je te beschermen tegen een hiv-infectie is hot news. Dat komt mede omdat de GGD-Amsterdam vanaf deze zomer een proef start met ‘de blauwe pil’, Truvada. En omdat het over seks gaat is dat meteen heel spannend en dus nieuwswaardig. Met de Hiv Vereniging Nederland pleiten we al geruime tijd voor een snelle registratie en brede beschikbaarheid van deze pil als preventiemiddel.
Je kunt je op dit moment op veel verschillende manieren tegen soa beschermen. Zo kun je een inschatting maken of de persoon waar je seks mee hebt een soa heeft, of het beter gewoon vragen. Niet in elkaar klaarkomen, onthouding, strategisch positioneren, monogamie en geen anale seks zijn ook mogelijkheden om het risico te reduceren. En dan is er natuurlijk ook het condoom. Relatief goedkoop, goed verkrijgbaar en, mits goed toegepast, biedt het een hoge beschermingsgraad tegen hiv en de meeste andere soa. Als je seksueel actief bent, is het verstandig om je regelmatig te laten testen. Bij een positieve test kun je je laten behandelen. Dat is beter voor je eigen gezondheid en die van je sekspartners. Treatment as prevention is daarom ook een hele goede strategie, juist omdat mensen die succesvol worden behandeld het virus niet meer over kunnen dragen.
Iedereen heeft eigen voorkeuren als het op seks aankomt, en dat geldt ook voor de keuze en mate van bescherming bij die seks. De ene strategie zal voor de een prima werken, een ander kan met geen van deze strategieën uit de voeten. Of het lukt gewoon niet om op het moment van seks ermee bezig te zijn. Het is immers geen gestructureerde rationele activiteit als bijvoorbeeld boodschappen doen. Seks is vaak een emotioneel, irrationeel en passievol avontuur. Dat is ook de reden dat je niet een bepaalde vorm van bescherming kunt opleggen. Veroordelen en moralisme werken daarnaast ook nog eens contraproductief.
Tegenstanders komen met allerhande redenen tegen dit fantastische nieuwe middel. Zelden behoren ze zelf tot de doelgroep of kunnen ze hun theorieën goed onderbouwen. omdat ze gestoeld zijn op aannames of persoonlijke normen en waarden over seks. Gelukkig staat de Nederlandse hiv-zorg en -preventie er om bekend dat zij hun werk onbevooroordeeld en evidence based wil doen. Adviezen worden gegeven op basis van gedegen wetenschappelijk onderzoek dat aantoont dat die adviezen werken. De effectiviteit van PrEP staat inmiddels vast. Het onderzoek van de GGD is om te kijken op welke wijze het in Nederland het beste kan worden toegepast.
Nee, een overgrote meerderheid van de mensen in Nederland kan prima van bil met de huidige mogelijkheden en zal dat ook blijven doen. Maar de elfhonderd nieuwe hiv-infecties in Nederland komen voornamelijk voor onder een paar groepen die meer risico lopen, vaak omdat hiv meer voorkomt in de groep zoals onder mannen die seks hebben met mannen en migranten uit bepaalde regio’s in de wereld. Ook mannen en vrouwen die in de prostitutie werken, of die door een ongelijke machtsverhouding in hun (seksuele) relatie niet altijd kunnen bepalen dat er beschermde seks door condoomgebruik plaatsvindt, behoren tot die doelgroep. En dan is er nog maar slechts een klein gedeelte van al deze groepen voor wie deze pil uitkomst biedt. Met name de mensen die nu ook al geen condoom gebruiken zijn bij deze pil enorm gebaat. Daarom moet het wel voor iedereen mogelijk zijn om er gebruik van te maken.
De jarenlange promotie van het condoom is overigens niet voor niets geweest. Voor velen blijft dat een uitstekend preventiemiddel, het is simpelweg niet meer het enige uitstekende middel.
Accepteer dat er mensen zijn die zich niet beschermen tijdens de seks. Daar kun je wat van vinden, maar het is een gegeven en is van alle tijd en zal altijd zo blijven. Mensen moeten vrij zijn om persoonlijke keuzes te maken en zeker als het om intieme zaken als seks gaat. Zij konden tot voor kort een verhoogd risico lopen op hiv. Met de introductie van Truvada als PrEP en de in ontwikkeling zijnde opvolgers is er nu ook voor hen een uitbreiding op de mogelijkheid om zich te beschermen. Dat is geweldig! En met die positieve insteek moeten we PrEP verwelkomen en opnemen in het arsenaal in de strijd tegen hiv.
Meer informatie over hiv in Nederland staat in de Factsheets.
