Atleten, waakt voor hybris!

25-07-2012 09:00

De Olympische Spelen zijn natuurlijk een Griekse uitvinding. Het verheerlijken van een atletisch lichaam is een oud-Grieks gebruik. Maar naast het bewonderen van de lichamelijke prestaties biedt de mythologie ook een waarschuwing voor de atleten.

Leer van Icarus
Allemaal leuk en aardig, dat gehardloop, worstelen met leeuwen en het verslaan van eenogige monsters. Heel knap en je krijgt er ook een hoop waardering voor van een Griek van een paar eeuwen voor Christus. Maar wee je gebeente als je met je hoofd in de wolken gaat lopen.

De grootste zonde waar je je in het oude Griekenland schuldig aan kon maken was hybris, hoogmoed. Niet het soort hoogmoed van ‘we stappen met z’n allen blind in de euro’, maar het soort hoogmoed waar je je gelijk of hoger dan de Goden op de berg Olympus waande. De zwaarste straf was dan niet goed genoeg.

Het beroemdste verhaal is natuurlijk dat van Daedalus en Icarus. Ze werden door koning Minos vastgehouden op Kreta. Daedalus bedenkt een list om te ontsnappen en maakt een stel vleugels voor zijn zoon. Deze werken, Icarus vliegt! Maar dan krijgt hij last van hybris, overmoed. Hij vliegt te dicht bij de zon, de was in zijn vleugels smelt en hij valt voor zijn vaders ogen dood neer. Eigen schuld, dikke bult.

De Griekse mythologie zit vol met dit soort verhalen. Van mannen en vrouwen als Narcissus en Cassiopeia die vonden dat ze knapper waren dan de goden tot Arachne die beter kon weven dan Athena. En natuurlijk Odysseus die de door Posseidon beschermde stad Troje te slim af was en tussen neus en lippen door opmerkte dat mensen best zonder goden kunnen. Een flinke omweg op weg naar huis was zijn deel.

Citius, Altius, Fortius
Lang niet iedereen geloofde dat deze verhalen echt gebeurd waren, ze waren meer bedoeld als waarschuwing. Misschien dat dat de reden is dat Epke Zonderland en Dorian van Rijsselberghe de verwachtingen temperden afgelopen weekend en zeiden genoegen te nemen met zilver. Uitgaan van goud zou de toorn van Zeus opwekken.

Andere sporters kennen hun klassiekers niet. Een Bolt bijvoorbeeld, die gaat uit van goud. Net als het Spaanse voetbalteam en de Nederlandse zeilster Marit Bouwmeester. Ze zullen het aan zelfvertrouwen toeschrijven, maar de grens met hybris is klein. Dus sporters, Citius, Altius, Fortius, maar wees gewaarschuwd: Hoogmoed komt voor de val.