Bij kiezers met de midden- en lage inkomens wordt de positie van de SP steeds sterker. Niet alleen zien we dat bijna een derde van alle PvdA en een kwart van GroenLinks-kiezers uit 2010 nu aangeven SP te stemmen, maar ook van kiezers van PVV, CDA en VVD uit 2010 wint de SP inmiddels tussen de vijf en tien procent. Met de 34 zetels van deze week evenaart de SP het all time high uit januari 2012. Daardoor staat de SP inmiddels drie zetels voor op de VVD.
Het onderzoek van vandaag richt zich op het strategisch stemmen. Door een combinatie van redenen zou dit op twaalf september aanstande in sterkere mate kunnen voorkomen dan in het verleden. Enerzijds omdat het politieke gat tussen VVD en SP groter is dan tussen CDA en PvdA (met uitzondering wellicht van 1977 tussen Den Uyl en Van Agt). En anderzijds omdat er relatief veel kiezers zijn die VVD of SP ook een kans geven op een stem. (Bij beide partijen is dat rond de vijftien procent)
Strategisch stemmen
39 procent van de kiezers hoopt dat de VVD de grootste wordt en 38 procent de SP. De helft van de kiezers die nu aangeven nu niet VVD stemmen zou het heel erg vinden als die partij de grootste wordt. Bij de SP is dat cijfer hetzelfde: van degenen die niet SP stemmen zou de helft het heel erg vinden als de SP de grootste wordt.
Op basis van de vraag hoe groot dan de kans is dat men VVD of SP gaat stemmen is vervolgens de omvang van het strategisch stemmen berekend.
En als dit omgerekend wordt naar zetels dan blijkt de VVD tien zetels meer te scoren dan in de huidige peiling en de SP acht zetels meer (respectievelijk naar 41 en 42 zetels). Die zetels komen dan van PVV (-4), CDA en PvdA (-3), D66 (-2) en van alle overige partijen 1 zetel minder.
Reële coalities
Dit is vanzelfsprekend nog een theoretische exercitie, omdat enerzijds de krachtsverhoudingen op 11 en 12 september aanstaande anders kunnen liggen en anderzijds omdat vlak voor de verkiezingen een van de twee partijen duidelijk kan voorliggen op de andere en dan doet het strategisch stemmen zich niet of maar beperkt voor.
Uit de tabel in de bijlage (pdf) blijkt ook dat als er fors strategisch gestemd wordt mogelijke regeringscoalities als Kunduzcoalitie, Paars Plus en Links twee tot vier zetels meer krijgen dan bij de peiling van vandaag. Zo zou het wel eens zo kunnen zijn dat het grootste effect van strategisch stemmen op 12 september zal zijn dat er een of meer reële coalities een meerderheid krijgen.
Kort voor de verkiezingen wordt deze exercitie vanzelfsprekend herhaald.
De wekelijkse opiniepeilingen worden verzorgd door Peil.nl.
