Afgelopen vrijdag lanceerde de PVV een nieuwe protestwebsite: www.stopdeeuropesezakkenvullers.nl. De PVV had inspiratie opgedaan bij de Vlaamse actualiteitenrubriek Terzake, waar men een RTBF-reportage uitzond over de salarissen van Brusselse ambtenaren, Eurocommissarissen en Europarlementariërs. De strekking was dat deze salarissen verbijsterend zijn in een tijd van economische crisis. Met een muisklik kunnen burgers nu aan de PVV laten weten dat ze ook vinden dat in Brussel te veel wordt verdiend. Veel media berichtten wel over de PVV-website, maar analyseerden de PVV-claim niet.
Ook de commentaren op de PVV-website zijn veelzeggend. De Europese Commissie reageerde op de website met de woorden dat ze in Brussel ‘geen hamburgers bakken’. Daarnaast is er wat kritiek op Twitter, bijvoorbeeld dat PVV-Europarlementariërs zelf ook te veel verdienen. Er kwam ook snel een tegensite: www.stopdepvvzakkenvullers.nl. De PVV is immers zelf niet transparant over haar partijfinanciering en dus moet de PVV niet klagen over de salarissen in Brussel.
Hoewel de kritiek op de schimmige PVV-financiering terecht is, doet deze kritiek wat gezocht aan. Het is nuttiger te bezien of de PVV gelijk heeft met haar kritiek op Brussel. Niemand was daar echt in geïnteresseerd. De meest logische vergelijking is om de in de reportage genoemde salarissen te vergelijken met die van Nederlandse ambtenaren en politici in gelijksoortige rollen. En ja, daaruit blijkt duidelijk dat de PVV gelijk heeft. Een bloemlezing.
Vergelijking met ambtenaren
In de reportage verdient een Brusselse ambtenaar die universitair geschoold is en vijf jaar werkervaring heeft 4.676 euro netto. Het bruto salaris ligt lager, maar er wordt nauwelijks belasting betaald en men ontvangt veel toeslagen. Een vergelijking met Rijksambtenaren is moeilijk, maar als we kijken naar vacatures op www.werkenvoornederland.nl is het erg onwaarschijnlijk dat Nederlandse ambtenaren dit netto salaris verdienen. Het Europese salaris ligt aan het einde van de Nederlandse schaal 12. Dat verdienen Nederlandse ambtenaren met vijf jaar werkervaring vrijwel nooit of helemaal niet. Niet zo lang geleden suggereerde de SP dat de salarissen in Europa het dubbele zijn van die in de lidstaten.
Het Europese salaris is voor Nederlandse functies wel mogelijk, maar dan gaat het om een bruto en geen netto bedrag. De PVV heeft hier dus feitelijk gelijk: in Europa zijn de salarissen ‘aan de hoge kant’. Het verweer dat er erg hoge eisen aan Brusselse ambtenaren worden gesteld maakt weinig indruk. Geldt dit niet voor rijksambtenaren? Bakken die dan wel hamburgers?
Europees Parlement
Een lid van het Europees Parlement ontvangt volgens Terzake 13.500 euro netto per maand. Dit bestaat uit de eigenlijke vergoeding, een onkostenvergoeding die niet verantwoord hoeft te worden en een vergoeding voor de aanwezigheid bij vergaderingen. Het bedrag gaat uit van aanwezigheid bij tien vergaderingen. Een Nederlandse website geeft soortgelijke cijfers.
Nederlandse Kamerleden krijgen 7.311,56 euro bruto per maand, en daarnaast vakantiegeld en een eindejaarsuitkering. In totaal is dit 8.503,34 euro bruto per maand. Als we uitgaan van de maximale onkostenvergoedingen, krijgt men maximaal 130 euro per maand reiskostenvergoeding naar Den Haag, 839,76 euro vergoeding voor overige reiskosten, 415,84 euro beroepskosten en 1.635,66 euro verblijfskosten. Het laatste bedrag geldt alleen als een Kamerlid minimaal 150 kilometer van Den Haag woont. Anders is het bedrag lager. De maximale onbelaste onkostenvergoeding is 3.021,15 euro. Als we hier de eerdergenoemde bruto vergoeding bij tellen komen we op 11.524,49 euro. Een ruim verschil van 2.000 euro met Europarlementariërs dus, maar meestal is het verschil groter.
De PVV heeft ook hier gelijk. In Terzake vonden de Europarlementariërs hun werk wel complexer dan dat van hun collega’s in de nationale parlementen. Dat staat te bezien. Zij hadden ook veel moete te verantwoorden dat zij 4.300 euro per maand aan secretariële kosten maken en dat zij eventuele bedragen die overblijven uit die vergoeding niet terug hoeven te betalen.
Europese Commissie
Hoewel de Europese Commissie een orgaan is dat geen gelijke kent op landelijk niveau, is het voor de hand liggend eurocommissarissen met ministers te vergelijken. Beiden hebben immers een hoge politiek-bestuurlijke positie en geven leiding aan een grote groep ambtenaren. Terzake becijferde dat leden van de Europese Commissie in totaal 27.318 euro per maand ontvangen, waarin het salaris en vergoedingen voor wonen en representatie zijn opgenomen. Daarnaast krijgen zij ruime pensioenen waarvoor zij niets afdragen. Onduidelijk is of bovengenoemd bedrag bruto of netto is.
Een Nederlandse minister krijgt bruto 12.008,98 euro per maand, inclusief vakantiegeld en eindejaarsuitkering. Er is een vaste onkostenvergoeding van 328,63 euro en een dienstauto, soms aangevuld met ter beschikking gestelde woonruimte in de buurt van Den Haag, als een minister meer dan 50 km van het ministerie woont. Er is al met al een verschil tussen Eurocommissarissen en Nederlandse ministers van 15.000 euro bruto. Of meer, indien het bedrag van de Europese Commissieleden netto zou zijn. Bij de Europese Commissie is het punt van de PVV het meest duidelijk. Eurocommissarissen verdienen meer dan regeringsleiders en zeker meer dan Mark Rutte.
Verschil in verontwaardiging
De bovenstaande vergelijking tussen Nederlandse en Brusselse salarissen geeft ongetwijfeld slechts een voorlopig en globaal beeld. Er is ongetwijfeld veel op af te dingen, maar het beeld is wel duidelijk: er is een groot verschil tussen Den Haag en Brussel en dat verschil is vanwege het soortgelijke werk niet of nauwelijks te verantwoorden. Aan de reactie van de Europese Commissie te zien gaat Europa niet eens een poging wagen. Ook weerspraken de betrokkenen in de Vlaamse reportage niet dat de vergoedingen hoog waren. Nederlandse politieke partijen spreken zich niet uit, en journalisten rekenen de verschillen niet uit.
Iedereen die deze kwestie een flutdiscussie vindt moet zich realiseren dat bij een salaris boven de Balkenende-norm van een directeur van een school, ziekenhuis of woningcorporatie een enorme discussie losbarst over de rechtvaardiging van dat salaris. Kamerleden staan dan in de rij om Kamervragen te stellen. De Balkenende-norm bedraagt in de praktijk 193.000 euro bruto per jaar. Daar zit een Eurocommissaris meer dan een ton boven.
Dus: erken dat de PVV gelijk heeft, of houd op met alle discussies over salarissen in de publieke sector. Ik ben erg benieuwd naar de reacties van CDA, ChristenUnie, GroenLinks, PvdA en SP. Als zij dit PVV-punt over hoge salarissen niet willen onderschrijven, heeft de PVV er een aansprekend standpunt in haar verkiezingscampagne bij.
Chris Aalberts is docent en onderzoeker politieke communicatie. 15 augustus verschijnt zijn boek ‘Achter de PVV: waarom burgers op Geert Wilders stemmen’.
