Chris Aalberts is bijna niet meer weg te denken uit het huidige politieke debat. Ook de afgelopen weken zagen en hoorden we hem keer op keer verschijnen op televisie, op de radio en in de landelijke dagbladen. Aanleiding is het verschijnen van zijn boek Achter de PVV waarin hij onderzoek naar de beweegredenen van PVV-sympathisanten presenteert. Het is een leesbaar en goed geschreven werk, dat interessante inzichten oplevert. Misschien zijn de conclusies minder verrassend dan Aalberts zelf wil doen voorkomen, maar dat is eigenlijk niet zo heel erg.
Aalberts en zijn studenten interviewden meer dan 80 (potentiële) PVV-stemmers en ze hielden focusgroepen met nog eens ruim 40 burgers, deels PVV-stemmers, deels kiezers met een linkse politieke oriëntatie. De uitkomsten laten zien dat kiezers aangeven op (globale) inhoudelijke gronden op de PVV te stemmen, maar ook uit ontevredenheid met de politiek. Plausibele uitkomsten, maar niet hemelbestormend. Inderdaad, Aalberts kan bijvoorbeeld het idee dat de persoon Wilders en zijn charisma van groot belang zijn duidelijk verwerpen, maar zijn uitkomsten zijn in lijn met veel eerder onderzoek naar overwegingen van kiezers. Dat onderzoek laat zien dat voor alle partijen inhoudelijke profilering van groot belang is en dat voor populistische partijen de ‘proteststem’ een belangrijke is. Dit alles wordt aan het begin van het boek uitgebreid belicht, maar aan het einde doet hij net alsof zijn bevindingen uniek zijn.
Surveybashing
Een vergelijkbaar verhaal geldt voor de gekozen methode. Aalberts zet zich nogal fel af tegen onderzoek met behulp van surveys en de ondoorzichtigheid van allerlei weegmethoden. De argumentatie is niet helemaal duidelijk en ook zonder surveybashing wil ik wel geloven dat interviewdata nieuwe en andere inzichten kunnen opleveren. Wel zou dan iets meer informatie over hoe geïnterviewden aangeworven en geselecteerd zijn wenselijk zijn geweest. En terwijl Aalberts druk beargumenteert dat de resultaten van zijn onderzoek niet van toepassing hoeven te zijn op alle PVV-stemmers, vergeet hij dat soms zelf en waagt zich toch aan meer generaliserende uitspraken.
Chris Aalberts wil met dit boek laten zien dat hij ‘anders dan anderen’ is. Dat is maar beperkt waar, maar dat betekent niet dat het boek niet de moeite waard is. Integendeel, het biedt een mooi inkijkje in de overwegingen van PVV-supporters en is daarom voor een groot publiek interessant.
Rens Vliegenthart is universitair hoofddocent Politieke Communicatie aan de UvA. Eerder besprak Chris Aalberts zijn onlangs verschenen boek ‘U kletst uit uw nek‘ voor DeJaap.
