Opeens stond GroenLinks-Kamerlid Arjan El Fassed voor mijn neus. Ik vertelde hem dat ik denk dat veel mensen het zat zijn dat over allerlei thema’s in Brussel wordt besloten. Mijn beste voorbeeld: de Hedwige-polder. Waarom zou Europa daar wat over te zeggen moeten hebben? El Fassed begon het allemaal uit te leggen.
Ik onderbrak hem en zei: “Wat interesseert die kut-polder mij nou, zet dat kreng onder water, het interesseert me geen reet. Maar waarom zouden we dat doen, alleen vanwege Brussel?” El Fassed hield een betrokken verhaal over dat ooit bedacht is dat natuurgebieden aan elkaar gekoppeld moeten zijn, dat dat allerlei voordelen heeft, maar dat we dat nu bij de Hedwige-polder zijn vergeten. Echt leuk om iemand betrokken te horen vertellen over Europees beleid. Over Europees beleid dat goed en nuttig is.
Tweede poging voor 200 man
El Fassed had de kans datzelfde verhaal die avond aan een veel groter publiek te vertellen. Voor honderden aanwezigen debatteerden afgelopen maandag zes Tweede Kamerleden met elkaar over de eurocrisis, of de Europese integratie zich verder zou moeten verdiepen en hoe het kan dat Europa zo weinig burgers aanspreekt. El Fassed ging in debat met CDA-er Raymond Knops.
De discussie kwam al snel op Natura 2000. Dit zijn allemaal natuurgebieden die aan elkaar geknoopt zijn om een goede ecologische hoofdstructuur te hebben, de diversiteit van planten en dieren te vergroten en milieuschade te compenseren. Hoewel het nog steeds ging over hetzelfde onderwerp was de betrokkenheid uit de trein veranderd in bureaucratisch gezever. Hoe kunnen we verklaren dat El Fassed zijn betrokkenheid over Europees beleid wel kwijt kan in de trein, maar niet in een zaal met 200 aanwezigen?
De verklaring ligt in het karakter van het Europadebat. Kijk naar maandag. De aanwezigen horen allerlei standpunten die ze al honderden keren hebben gehoord. De PVV waarschuwt nog eens voor een Europese regering, de SP klaagt over de huidige oplossingen voor de eurocrisis, het CDA toont zich Europa-gezind zonder grote verhalen, D66 komt met voorbeelden waarom er meer Europa moet komen en GroenLinks komt met Brusselse groene oplossingen. Allemaal algemene informatie die allang bekend was. Een normale burger zou hier geen avond aan willen besteden, en dat bleek ook wel.
Allergie voor eurofilie
Een ruime meerderheid van de aanwezigen bleek zeer Europees gezind. Tachtig procent dacht dat de euro gewoon zou blijven bestaan en 65 procent dacht zelfs dat ook Griekenland de euro zal houden. Deze eurofielen komen graag naar een debat om standpunten die ze al kennen nogmaals te horen en samen boos te zijn over de kritiek op en desinteresse in Europa.
Eurofielen zijn de verstikkende deken over het Europadebat. Zij bepalen hoe we over Europa moeten denken: groot en belangrijk, wereldmacht, economische reus en ga zo maar door. Eurofielen doen alsof Europese integratie de enige keuze is, alsof de natie zijn langste tijd heeft gehad en alsof iedereen die het niet met hen eens is dom is. En omdat eurofielen als enigen op Europese debatten afkomen, past iedereen zich altijd weer aan hen aan. Dus ook Arjan El Fassed.
Als je een Europees debat wilt hebben, moet je geen dwingende uitgangspunten hebben, moet twijfel toegestaan zijn over alles wat met Europa te maken heeft en moet iedere burger die de Europese instellingen niet kent mee mogen praten. Maar eurofielen willen zo’n debat niet. Niet zo gek dus dat de gemiddelde burger het Europadebat langs zich heen laat gaan. Vanzelfsprekend tot verbazing van eurofiel Nederland.
Chris Aalberts is onderzoeker politieke communicatie. Hij schreef o.a. de boeken Achter de PVV en Altijd ver weg: de moeizame relatie tussen burgers en de Europese Unie.
