De grondwet. Verstofd, versuft, vergeten? Soms lijkt het wel zo in Nederland. In 2008 onderzocht TNS Nipo in opdracht van het Minsterie van Binnenlandse Zaken wat Nederlanders eigenlijk wisten over de grondwet. De uitslag was bedroevend. Ruim 84 procent van de respondenten gaf aan ‘weinig tot zeer weinig’ over de grondwet te weten. De hierna afgenomen kennistoets bevestigde dit beeld. Vreemd genoeg werd de grondwet wel hoog gewaardeerd, ruim 90 procent van de respondenten gaf aan de grondwet ‘belangrijk tot zeer belangrijk’ te vinden!
In de afgelopen jaren wijst niets erop dat er in dit beeld van de grondwet verandering is gekomen. Integendeel. Het rapport van de Staatscommissie die zich over mogelijke wijzigingen had gebogen, werd bijna volledig genegeerd door het kabinet. Van de initiatiefwetten van de VVD om bijvoorbeeld het parlement te verkleinen of de toetsing van internationale verdragen strenger te maken, ligt niemand wakker. De initiatiefwet van Femke Halsema, om rechterlijke toetsing aan de grondwet door rechters mogelijk te maken, had deze zittingsperiode door de Kamer behandeld kunnen worden, maar verdween in het rijk van vergetelheid.
Duitse medewerking aan ESM
In andere Europese landen staat de grondwet juist midden in de belangstelling. Vandaag moet het Bundesverfassungsgericht (Duits Constitutioneel Hof) de Duitse medewerking aan het Europese Stabiliteitsmechanisme (ESM) goedkeuren. Terwijl wij in Nederland vol spanning op de verkiezingsuitslag wachten, houdt de rest van Europa haar hart vast. CNBC kopte met de dramatische kop: “German Judge Holds Euro Fate In His Hands”. Enkel als rechter Andreas Vosskuhle besluit dat de Europese noodmaatregelen niet in strijd zijn met de Duitse grondwet, kan Angela Merkel verder haar gang gaan. Groter toezicht door het Duitse parlement wordt wel verwacht in zijn uitspraak. (Inderdaad, nu onder voorwaarden een akkoord voor het ESM – red.)
Grondwet
In IJsland beslist het parlement in oktober over het aannemen van een nieuwe grondwet. Waarom is dit spannend? IJsland is het eerste land ter wereld waar de nieuwe grondwet niet geschreven werd door experts, maar door gewone burgers! De Constitutionele Raad bestond uit 25 burgers, die via internet en social media ruim 16.000 reacties en aanpassingen op de grondwet ontvingen. Tevens was het schrijfproces zo transparant mogelijk. Vergaderingen van de Raad kon men bijvoorbeeld volgen via de stream. Volledig gecrowdsourced dus. Nieuwe versies werden voortdurend upgeload, tot de Raad in juni 2011 de definitieve versie presenteerde.
Vergeleken met deze landen kan de Nederlandse grondwet wel wat aandacht gebruiken. Van de overheid, maar ook van de burger!
Aanstaande zaterdag 15 september (VN Internationale Dag van de Democratie) organiseert ‘Netwerk Democratie‘ het programma ‘Crowdsourcing de Grondwet’. Namens DeJaap praat redacteur Gyurka Jansen mee over vrijheid van meningsuiting, waar je dan uiteraard weer hier op DeJaap over zult lezen. Iedereen is uitgenodigd mee te denken en ideeën aan te dragen ter verbetering en vernieuwing van de grondwet. Heb jij ook een goed idee over onze grondwet? Geef je dan op of stuur een email naar Tessa Hagen via [email protected].
