Met iets meer dan een week te gaan tot het eerste verkiezingsdebat van 3 oktober – dat je uiteraard gaat kijken tijdens de VS2012 First Debate Watching Party van BKB waar onze eigen Bertine Moenaff spreekt – is het tijd voor strategen van president Obama en Mitt Romney om met hun favoriete spelletje te beginnen: expectation management. Absolute prestaties tijdens de debatten zijn irrelevant; als een kandidaat de algemene verwachtingen overtreft heeft hij het goed gedaan. En er is maar één manier om daar zeker van te zijn: door te zorgen dat de verwachtingen bijzonder laag gespannen zijn. Een mooi klusje voor politieke strategen in beide kampen.
Robert Gibbs, een belangrijke adviseur van president Obama die zijn woordvoerder was tijdens de campagne van 2008 en in het Witte Huis, was zondag te gast bij Fox News Sunday. Presentator Chris Wallace voelde Gibbs vooral aan de tand over de recente gebeurtenissen in Libië, maar verlegde het gesprek na iets meer dan 11 minuten (zie onderstaande beelden) naar de verkiezingsstrijd tussen Romney en Obama.
Verwachtingen
In de laatste 25 seconden heeft Gibbs het over de debatten: Look, Mitt Romney I think has an advantage because he’s been through twenty of these debates in the primaries over the last year. He even bragged that he was declared the winner in sixteen of those debates. So I think in that sense, having been through this much more recently than president Obama, I think he starts with an advantage.”
Het is een klassiek voorbeeld van expectation management. Op deze manier ligt het namelijk niet aan president Obama als hij het debat verliest, het ligt aan het feit dat Romney de afgelopen maanden veel meer oefening heeft gehad. En als president Obama toch wint zou dat helemaal een afgang voor Romney zijn; hij heeft immers veel meer oefening gehad. Uiteraard zullen de strategen van Romney de komende tijd hetzelfde doen, en benadrukken dat de president een volledige ambtelijk apparaat heeft om hem op de debatten voor te bereiden. Hij zal dus een enorm voordeel hebben en moet Romney wel verslaan. Alles draait om de verwachtingen.
Nederland
Werkt dit? Denk maar even aan Emile Roemer en Diederik Samsom. Voor de eerste TV-debatten in Nederland leek Roemer op weg om de nieuwe premier van Nederland te worden, terwijl Samsom blij mocht zijn als hij het verlies van zijn partij beperkt kon houden. Van Roemer werd veel verwacht in de debatten – hij moest laten zien inderdaad premier-waardig te zijn – en van Samsom helemaal niets. Hoewel Samsom het in de verschillende debatten ook echt beter deed dan Roemer, was vooral het verschil in relatieve prestaties groot: Roemer voldeed niet aan de verwachtingen terwijl Samsom ze riant overtrof. De verwachtingen zijn minstens zo relevant als de daadwerkelijke prestaties.
Het managen van de verwachtingen levert vaak opmerkelijke taferelen op. Waar strategen maanden besteden om uit te leggen dat hun kandidaat in alles beter is dan de tegenstander, gaan ze voor de debatten ineens uitleggen waarom de tegenstander een veel betere debater is. De debatten kunnen een game changer zijn, zoals de Republikeinen in de voorverkiezingen al hebben ervaren. Daarom vormen ze een laatste groot obstakel in de aanloop naar election day. Door te zorgen dat de verwachtingen bijzonder laag gespannen zijn, maken strategen het obstakel zo klein mogelijk. En zo spelen de meesters van politieke spin rond de debatten een cruciale rol in de campagne van hun kandidaat.
Adriaan Andringa is hoofdredacteur van de WarRoom.
