Als je er vroeger in de klas niet samen uit kon komen hoe de laatste dag voor de grote vakantie doorgebracht moest worden, besliste de meester. Zo simpel was het. ‘Jongens’, zei hij dan, want meisjes werden ook zo aangesproken, ‘wie willen er naar de Efteling? En wie willen naar het Openlucht Museum? En wie naar het Ouwehands Dierenpark? Vingers opsteken!’ Als er vervolgens geen duidelijke uitkomst was en veel onderling gekibbel, hakte hij de knoop door met: ‘We gaan naar het Planetarium.’ En niemand klaagde meer, want niemand had verloren.
Was iets van die prettige eenvoud maar om te zetten naar het gedoe rond de verkiezingsuitslag met de daaruit voortvloeiende ‘onmogelijke’ kabinetsformatie. Een rechts kabinet is niet te formeren omdat Verhagen ‘lekker puh’ zegt. Een Paars-plus kabinet lijkt onmogelijk omdat Rutte niet door links omsingeld wil worden. En een centrumkabinet strandt omdat Cohen zijn politieke beloftes dan niet zou kunnen waarmaken.
Minister van Staat
Waar is de meester die deze egotjes op het politieke schoolplein even bij de oren pakt en zegt: ‘Als jullie er onderling niet uitkomen, dan beslis ik. Want de school moet door en dit gekissebis kunnen we niet hebben!’?
Doorredenerend op dit model zou je aan de benoeming van bijvoorbeeld drie wijze mannen of vrouwen kunnen denken die gezamenlijk een ministersploeg formeren. Dit wijze driemanschap zou kunnen bestaan uit Ministers van Staat, zoals Wim Kok, Hans van den Broek of Ruud Lubbers. Maar ook prominenten als Neelie Kroes of Hans Wiegel zouden zitting kunnen nemen. Eén van VVD-huize, één CDA’er en één PVA-coryfee zou het eerlijkst zijn. De koningin zou de keuze kunnen maken.
Spijkers-met-koppen-Kabinet
Vervolgens stelt dit driemanschap een evenwichtige ministersploeg samen, bestaande uit mensen die zich luid en duidelijk committeren aan het landsbelang boven enig partijbelang. De minister-president zou tenslotte in een anonieme stemming onder de ministers en de drie wijze mannen gekozen kunnen worden, waarbij de wijze mannen zelf niet verkiesbaar zijn. Bij voorkeur zullen de ministers uitstekende managers met visie zijn, zonder een opvallende politieke kleur. Niet zozeer een zakenkabinet als wel een spijkers-met-koppen-kabinet. Uiteraard blijft de Tweede Kamer haar controlerende en andere taken gewetensvol uitoefenen.
Laat zo’n kabinet maar eens vier jaar lang de kolen uit het vuur halen. Binnen twee maanden kan het er zijn. Een schoolvoorbeeld van regeren zou het kunnen worden.
