Vorig televisieseizoen bracht een onverwachte verfrissing de Nederlandse huiskamers in: So you think you can dance. Niet alleen blijkt Nederland te kunnen dansen, Nederland blijkt ook veel multicultureler dan gedacht. Dat levert een plezierig beeld voor Nederlanders. Vrijwel alle Nederlanders wonen in monoculturele wijken – of die wijken nu uit autochtone blanken bestaan of uit geïmporteerde Nederlanders van Marokkaanse afkomst. Het plezier van dat beeld zit in de creativiteit en het talent van de jonge deelnemers, maar vooral in het ontbreken van een drammerige multiculturele boodschap.
Bloemkoolnegers
Multicultureel televisiedrama is een geliefd onderwerp voor communicatiewetenschappers. Zij zijn bijvoorbeeld heel goed in het bekritiseren van de manier waarop minderheden worden afgebeeld (gerepresenteerd) in de media. De conclusie van dit soort onderzoek is steevast dat dit niet goed wordt gedaan. Personages in soaps zijn bijvoorbeeld of heel stereotiep (meisje met hoofddoek wordt slachtoffer van eerwraak) of etniciteiten worden zo afgebeeld dat ze niet meer als anders te herkennen zijn (de bloemkoolneger). Daarnaast wordt onderzocht hoe mensen betekenis geven aan multicultureel drama of welke invloed bepaalde beeldvorming heeft op bijvoorbeeld opvattingen over allochtonen. Ook hier komt geen goed beeld naar voren. Zo herkennen Marokkanen zich niet in Shouf shouf! de serie, terwijl autochtonen de multiculturaliteit ervan opdringerig vinden.
Deze wetenschappers zijn heel slecht in het bedenken hoe het dan wel moet: hoe kunnen groepen nu het beste gerepresenteerd worden? Diversiteit is een expliciete taak van de publieke omroep, geformuleerd en vastgelegd in de Mediawet. Over hoe die diversiteit vorm dient te krijgen, doet de overheid geen uitspraak. Terecht, want dan zou zij zich te veel bemoeien met de daadwerkelijke inhoud van programma’s en dat is verregaande overheidsbemoeienis.
Lyrical
Het is dan ook opmerkelijk dat het nu juist een commerciële omroep is die er in slaagt de realiteit en diversiteit van Nederlandse jongerencultuur neer te zetten. So you think you can dance weerspiegelt verschil in afkomst. Presentatrice EliZe (die eigenlijk Elise heet maar dat staat minder UrBnn) is van half Indische afkomst, maar vooral erg lekker. De deelnemers hebben namen als Ceraldo, Boris en Uri (voor de meisjes Giotta, Dapheny en Annemiek), maar ze zijn allemaal Nederlands en ze zijn allemaal van ‘ons’. Het is niet alleen de diversiteit in afkomst die zo vrolijkmakend is, het is ook de diversiteit in voorkeur voor muziek. Nederland blijkt bijvoorbeeld zwarte, homofiele modernedansers te kennen, en Servische jazzballetjongens. Het dansen verbindt de deelnemers en ze crossen moeiteloos over naar andere stijlen. Witte balletmeisjes dansen met latino ballroomers een strakke hiphop lyrical (dat is een soort Hints op romantische hiphopmuziek). De veelzijdigheid spat van het scherm, zonder dat deze benoemd moet worden. Hij is er gewoon.
Wellicht was het onvermijdelijk dat een commerciële omroep een dergelijk pareltje direct na het eerste seizoen verpest. En verpest is het. Dit jaar doen ‘we’ het samen met de Belgen. Hierdoor is het een stuk minder divers en een stuk minder lekker geworden. Het wordt nu gepresenteerd door een blank duo, dat de spontane bevlogenheid van EliZe mist. Alle Belgische kandidaten zijn wit. Het had ook niet uitgemaakt. Een donkere Belg die ‘gij is gewonnen’ zegt, kan je moeilijk serieus nemen als hiphopper. Dat is een Belg.
