“Leden van de Staten-Generaal, ons land maakt economisch moeilijke tijden door.” Zo begon hare majesteit gisteren op Prinsjesdag 2011 haar jaarlijkse troonrede. Vol verwachting zat gans het volk achter de buis gekluisterd om van ons staatshoofd te horen wat er ons komend jaar te wachten staat. Het belooft een roerig jaar te worden op bezuinigingsvlak, zo ook op het gebied van het hoger onderwijs. De Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV), het overkoepelend orgaan van 46 studentengezelligheidsverenigingen in Nederland, luisterde in volle spanning mee. Wordt ontplooiing wel zo belangrijk gevonden?
Ontplooiing
Eigenlijk was de troonrede niet zo spannend en stond er niet veel nieuws in. De bezuinigingsplannen voor het hoger onderwijs zijn namelijk al in volle gang en waren al bekend. Te denken valt aan de langstudeerboete van drieduizend euro extra collegegeld voor studenten die meer dan een jaar uitloop hebben op hun nominale studieduur.
“Goed onderwijs is fundamenteel voor de concurrentiekracht van ons land en geeft mensen de kans hun talenten te ontplooien.”, aldus de koningin. Juist bij de mogelijkheid tot ontplooiing gaat het echter mis. Door de toenemende studiebelasting zal de mogelijkheid om naast de studie jezelf als student te ontplooien sterk afnemen. Dit is een trend die het afgelopen jaar al goed te merken was in het vinden van de nieuwe voltijd bestuurders bij studentenverenigingen. Niet alleen kleine verenigingen, maar ook grote studentenverenigingen hebben het afgelopen jaar op dit punt moeilijk gehad en dit zal alleen maar moeilijker worden. Ondanks de stijging van het aantal eerstejaars die zich dit jaar bij een studentenvereniging hebben aangesloten, schuwen veel ouderejaars een voltijd bestuursfunctie.
Collegegeldvrij Besturen
Om toch te voldoen aan de intenties van het kabinet en de mogelijkheid tot ontplooing voor studenten in het hoger onderwijs te behouden, hebben wij een voorstel geïnitieerd, Collegegeldvrij Besturen, die de pijn hopelijk kan verzachten. Dit voorstel is een een initiatief vanuit de LKvV in samenwerking met het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) en is overgenomen door de VVD en D66. In dit voorstel staat dat een voltijd studentbestuurder zich een jaar lang moet kunnen uitschrijven om zodoende het studietraject een jaar stil te leggen. Door middel van een intentieverklaring aan te gaan met de onderwijsinstelling blijft de student verbonden aan de universiteit of hogeschool. De aanspraak op de vergoedende beurs kan losgekoppeld worden van het ‘student’ zijn, waardoor de voltijd bestuurder aanspraak kan blijven maken op de vergoedende beurs.
De staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Halbe Zijlstra, is echter nog steeds geen voorstander van een dergelijk voorstel maar heeft inmiddels wel een kader geschapen waarbinnen Collegegeldvrij Besturen mogelijk gemaakt kan worden. Het is nu aan de Tweede Kamer om te komen met een amendement. Dit voorstel krijgt gelukkig de steun van de meerderheid van de Tweede Kamer en daarom zien wij de toekomst zonnig in betreffende de realisatie van dit voorstel.
Investeren
Onze Majesteit wist ook nog te vertellen dat het kabinet voor studenten in het hoger onderwijs de eigen bijdrage gaat verhogen. “Met de opbrengst daarvan wordt geïnvesteerd in kwalitatief betere en intensievere onderwijsprogramma’s.” Helaas is dit niet helemaal juist. Er gaat de komende jaren namelijk meer miljoenen uit het hoger onderwijs dan dat er terug komt. Dat is dus niet inverteren, maar juist een ordinaire bezuiniging. Hierdoor stimuleert het kabinet niet om van Nederland een kenniseconomie te maken, maar ze belemmeren deze ontwikkeling juist wat leidt tot een kenniscrisis.
Hoop
In de troonrede komt duidelijk naar voren dat komend jaar en de jaren daaropvolgend elke burger zal moeten inleveren door de bezuinigingen. Hierdoor moet de economie van Nederland weer op orde komen. De LKvV zal vooral de bezuinigingen op het hoger onderwijs goed in de gaten houden en zorgen dat er in Nederland een cultuur blijft waarin studenten gewoon lid kunnen worden van studentenverenigingen en hierdoor de mogelijkheid blijven behouden om zich naast de studie te kunnen ontplooien op gebied van organisatorisch, cultureel en/ of bestuurlijk vlak.
Maarten van de Wetering is Vice-Praeses van de Landelijke Kamer van Verenigingen
