Of het nu om de schuldvraag van de rellen in Haren gaat, om een kandidaat Tweede Kamer voorzitter die graag wil laten zien hoe gruwelijk dicht ze de vinger wel niet aan de pols heeft, of om bedrijven die denken dat ze de heilige marketinggraal ontdekt hebben; telkens wordt social media er kicking and screaming aan de haren bij gesleept. Daarbij wordt steeds gedaan alsof het een eigen identiteit heeft. Een persoonlijkheid, wellicht met wat scherpe randjes, maar die met de juiste sturing gemanipuleerd kan worden tot een gewillig en nuttig instrument.
Trolls
Onder leiding van cyberbullies of trolls is het een schrikbarend propagandamonster, dat onze jeugd corrumpeert en aanzet tot geweld en verderf. Maar heeft een politicus de teugels, dan wordt het volksmennen met behulp van trekpaard social media een prachtig transparant proces, met hoogstaande dialogen in real time. Mochten marketeers het beest weten te temmen dan worden we allemaal in een natte commerciële droom gesust, waarbij iedereen vrijwillig zijn of haar communicatie in dienst stelt van de reclameboodschap, zonder ons er zelfs maar bewust van te zijn.
Alsof social media niet gewoon een bijzonder gefragmenteerd onderdeel is van het medialandschap. Het is een stukje internet waar mensen samenkomen om zich te uiten, informatie uit te wisselen of om gewoon even te ontsnappen aan de saaiheid van hetgene waarmee ze hun brood verdienen. Mensen sturen social media, niet andersom. Waarom zou digitale communicatie compleet nieuwe mores behoeven? Wie gelooft dat kinderen vandaag worden blootgesteld aan een gloednieuwe set gevaren waartegen een normale opvoeding hen niet kan wapenen? De regels van het communicatiespel zijn namelijk niet wezenlijk veranderd.
Hooligans
Als je weet dat het op een feestje onbeschoft wordt gevonden om alleen maar over je werk te praten en je diensten te slijten, dan kun je er donder op zeggen dat men dit op Twitter ook niet heel erg gaat waarderen. Als jij er niet over zou peinzen om een topless foto van jezelf in de klas te laten zien, dan moet je die foto misschien ook maar niet op Facebook zetten. Als jij continu loopt te schreeuwen en te schelden, dan nodigen mensen je niet meer uit bij hen thuis, en blocken ze je net zo makkelijk uit hun online wereld. Als jouw zoon het niet stoer vindt om dingen te slopen en de politie aan te vallen, dan zal hij zich niet zo snel aansluiten bij een groepje hooligans, ook niet als Facebook hem daartoe uitnodigt.
Facebook heeft namelijk geen kracht. Twitter ook niet. Het zijn de mensen erachter die het zo mooi, grappig, doodsaai of eng maken als het maar kan zijn. Mensen kiezen ervoor om jouw boodschap te verspreiden, versterken, of juist in de kiem te smoren. Social media is geen magisch wezen wat je in kan zetten om mensen te dwingen jouw bidding te doen. Dus als je social media de schuld geeft van wat jouw kind in Haren heeft geflikt, dan houd je jezelf keihard voor de gek. Gevaar was altijd al overal, online en offline. Net zoals klootzakken, en liefde.
Deze column werd vannacht uitgesproken in het WNL programma ‘Nog Steeds Wakker’ op Radio 1. Terugluisteren kan hier (55:18 t/m 58:01).
Joyce Brekelmans communiceert zich een slag in de rondte en slaat daarbij ook regelmatig de plank mis. Helaas kan ze daar alleen zichzelf de schuld van geven.
