Achter de PVV is de titel van het boek van Chris Aalberts waarin hij de vraag onderzoekt waarom burgers op de PVV stemmen. Ik heb het boek inmiddels gelezen en op twitter al meegedeeld dat het een redelijk goede objectieve weergave is van de gedachtewereld van de PVV-stemmer. Aalberts is docent op een hogeschool en hij doet op een wetenschappelijke manier onderzoek. Hierbij verstaat hij de kunst dat hij zijn eigen mening over de PVV en haar standpunten ondergeschikt maakt aan de mening van de kiezer. Uiteindelijk ontstaat er dan een redelijk goed verhaal waarin veel is te herkennen, maar waar ook nog wel enkele kanttekeningen bij zijn te maken.
Tijdens het lezen en maken van dit artikel moest ik denken aan mijn eerdere recensie van het boek van arabist Jan Jaap de Ruiter, die een boekje schreef over de ideologie van de PVV. In dit boek geeft de arabist veel meer zijn eigen mening en druipt het anti-PVV sentiment van het boekje af. Dit negatieve beeld van de PVV of haar kiezers is niet te bespeuren in het boek van Aalberts. Dat is dus sowieso een pluspunt. Ik zal nu een aantal opmerkingen maken over het boek. Hierbij heb ik moeten selecteren en blijft dit artikel het karakter houden van een eerste indruk. Voor grondiger studie en verificatie van hetgeen hier gesteld lijkt het me noodzakelijk dat u het boek zelf leest.
Zelfislamisering
Op pagina 9 staat dat de PVV waarschuwt tegen de islamisering van Nederland. Hier had het fenomeen zelfislamisering gerust bij mogen worden genoemd. Dit is bijvoorbeeld zichtbaar als een kerstboom wordt weggehaald op een universiteit ten gunste van moslimstudenten zonder dat deze daar om hebben gevraagd of dat er in bedrijfskantines en gevangenissen halal eten op het menu komt. De term populisme ontbreekt natuurlijk niet in het boek. Dit is een term met een negatieve lading. Wilders wordt neergezet als een populist door collega’s, media en vele anderen. ‘De PVV is een voorname politieke factor geworden’, is één van de vele zinnen waarmee de auteur goede conclusies trekt.
Maar tegelijk wordt hier dan weer een ietwat suggestieve opmerking aan gekoppeld dat dit bij veel burgers vragen en zorgen oplevert. Bij het lezen van zo’n zin vraag ik me af of dit wel echt onderzocht is. Clichés als het aanwakkeren van haat tegen vreemdelingen, het uitsluiten van bevolkingsgroepen, verruwing van de politiek en ‘het verslechterde internationale aanzien van Nederland door de PVV’ (Wientjes) lees ik vaak in de media maar zijn gewoonweg nooit bewezen en behoren tot het domein van het anti-PVV leger.
Kernwaarden in het populisme
Op pagina 12 wordt zuurpruim Maarten van Rossem geciteerd. Ook Riemen, Bosland en Heijne komen aan het woord. Ik mis in dit gedeelte de positieve woorden over de PVV van bijvoorbeeld een Theo Hiddema, buitenlandse islamcritici of Moskowicz. Al is het een feit dat er nu eenmaal niet veel bekende Nederlanders te vinden zijn die zich positief over de PVV hebben uitgelaten. Heeft Gerard Cox ook niet eens wat negatiefs over onaangepaste buitenlanders gezegd? Als Heijne geciteerd wordt in het kader om de PVV aan te pakken (pagina 13) dan vraag ik me af; moet dat dan de PVV aanpakken? Laat de democratie toch haar vrije loop. De PVV bestaat uit gekozen volksvertegenwoordigers die gewoon de belangen van die mensen verdedigen die op ze hebben gestemd. Op pagina 14 wordt gesteld dat populisme kernwaarden mist zoals het liberalisme en de sociaaldemocratie die we hebben. Helaas wordt dan niet gezegd welke kernwaarden, waardoor het geschrevene niet erg overtuigend overkomt.
Joods-Christelijke Leitkultur
Aalberts verstaat de kunst om op een goede manier beschrijvend het verhaal en de opkomst van de PVV neer te zetten. Het boek leest wel gemakkelijk weg, er wordt net niet teveel herhaald en de hoofdstukken bevatten goede conclusies. Op pagina 16 wordt gesteld dat populisten minder rechten aan immigranten zouden willen toebedelen. Momenteel heeft iedere cultuur en persoon evenveel rechten. Wel is het zo dat de PVV de islam ondergeschikt wil maken aan de Joods-christelijke Leitkultur.
Op pagina 17 wordt over de islam gesproken als godsdienst bij de film Fitna. Beter is het hier om over ideologie te spreken, want dat beoogt de PVV nu juist duidelijk te maken aan het volk. Ook wordt gesteld dat de PVV gericht is op bestrijding van de islam. Het lijkt me realistischer om te spreken over een rem op meer islam, dat is dus wat anders dan bestrijding. De term bestrijding van islam wordt nogal eens door de tegenstanders van de PVV gebruikt, frappant is dat Aalberts zich tussen de zinnen door wel laat verleiden om ook dit soort negatieve kwalificaties te gebruiken. Maar zoals eerder gezegd worden ook de rechtse thema’s als directe democratie, multiculturele samenleving, islam en strengere straffen goed en evenwichtig door de auteur beschreven.
LPF
Op pagina 21 wordt de vooronderstelling alsof de PVV om uiteenlopende redenen gevaarlijk zou zijn nog maar eens van stal gehaald. Het is maar de vraag of dat zo is. Nergens wordt door de PVV opgeroepen tot geweld. Ook zusterpartijen als de SVP in Zwitserland zijn zeer beschaafd en houden zich aan democratische regels. Op pagina 22 staat dat de LPF populistisch was. Deze stelling wordt in het boek 10 jaar zonder Pim juist bestreden omdat Fortuyn ook met oplossingen kwam die niet altijd gunstig uitpakten voor de burgers.
In hoofdstuk twee wordt de voedingsbodem voor partijen als de PVV goed en uitgebreid beschreven, wel was ik niet onder de indruk van de nieuwswaarde van dit onderdeel. Het beeld alsof de achterban uit de onderklasse van de maatschappij bestaat wordt genoemd. Hier ontbreekt te vaak de relativering dat er wel degelijk veel hoogopgeleiden op de PVV stemmen. Natuurlijk speelt het facet mee dat niet iedereen ervoor uit durft te komen PVV te stemmen. Het is goed dat Aalberts via interviews en enquêtes de achterban heeft ondervraagd. Er worden wel terechte opmerkingen gemaakt over de betrouwbaarheid en de representativiteit.
PVV-affaires
Heel herkenbaar is de opmerking op pagina 49: ‘Ik vind dat politici zich ook weigeren te verdiepen in de islam’.
Als lokaal politicus kom ik deze desinteresse ook tegen. Op pagina 49 wordt ingegaan op de affaires waarmee PVV’ers negatief in het nieuws kwamen. Jammer dat hier niet wordt opgemerkt dat er ook bij andere partijen veel politici zitten die slechte dingen doen. Verschil is dat de media een foute PVV’er nogal uitvergroot neerzet. Aalberts stelt de vraag of de PVV-aanhanger anders is dan aanhangers van andere politieke partijen. Ik geloof dat dit wel meevalt. We hebben hier echt niet te maken met een uniek verschijnsel of raar type mens.
Op pagina 55 komt naar voren dat er aanhangers zijn die de PVV als partij slecht vinden. Concreet onderzoeksbewijs ontbreekt dan teveel. En geïnterviewden zoals ikzelf die juist positief spraken over bijvoorbeeld hun eigen partijorganisatie, zonder leden, jongerenafdeling en ledencongressen worden niet aangehaald in het boek.
Allochtonen in Almere
Hoewel er een mediahetze is alsof de aanhang uit klootjesvolk zou bestaan komen er toch ook mensen aan het woord die stellen dan hun vrienden (academici) ook op de PVV stemmen. Aalberts probeert hier de beeldvorming dan wel weer in evenwicht te krijgen, hetgeen hem siert. Op pagina 66 wordt gesteld dat een PVV aanhanger bang is om een steen door de ruit te krijgen. Dit verschijnsel is bekend en herkenbaar, ook de sociale uitsluiting komt voor en is een kwalijk probleem.
De auteur probeert in het boek aan te tonen dat de meningen over de standpunten van de PVV verschillen en dat er toch een grote groep genuanceerder denkt over mogelijke oplossingen. Op pagina 125 mis ik de allochtonen in Almere en de Hindoestanen en Koptische Christenen die op de PVV stemmen. Die laatste groep stemt vaak op de PVV vanwege de anti-islam standpunten. Vaak hebben de Kopten ervaring met onderdrukking vanuit de islam hier, of via familierelaties elders in de wereld. Vele kiezers zien in de islam een bedreiging voor het Westen.
Kopvoddentax
Het maakt natuurlijk wel verschil of je in Den Haag woont of op het platte land. Het is dan ook goed dat in het boek ook kiezers aan het woord komen die de kopvoddentax wel een goed idee vinden, al was het alleen maar om burgers hierover aan het denken te krijgen. De installateur op pagina 138 die de christelijke gereformeerden vergelijkt met de islam als godsdienst heeft het nog niet zo goed begrepen.
Dit soort kiezers kunnen inderdaad nog wel wat meer lezen over de islam zodat zij zelf gaan inzien dat de islam nogal verschilt met het christendom. Leuk is het hoofdstuk waar discussie plaatsvindt tussen de linkse stemmer en de PVV-aanhanger. Ook wordt onderzocht hoe die twee groepen elkaar zouden kunnen beïnvloeden. De aangename conclusie is dat de linkse stemmer eerder door een PVV aanhanger wordt overtuigd dan andersom. Op pagina 205 stelt Aalberts de vraag hoe het nu verder moet met de PVV en hoe de opmars te stuiten.
Pim Fortuyn
Hier lijkt het toch wel alsof de auteur niet meer neutraal is en dat hij het wel prima zou vinden als de PVV kleiner zou worden. Hij zegt er dan wel bij dat het geen doel van dit onderzoek was om te zien of de PVV bestreden kan worden. Maar toch we geven hem hier het voordeel van de twijfel.
Van belang is evenwel om te concluderen dat het gedachtegoed dat door Pim Fortuyn is gelanceerd en door Wilders verder opgepakt in ieder geval niet bestreden kan worden. De PVV is kleiner geworden na de laatste verkiezingen. De agressieve reacties op een kort (provocerend? of informatief?) filmpje over Mohammed in de islamitische wereld laten zien dat er iets fundamenteels mis is met de islam en dat zij wel degelijk botst met Westerse waarden als vrijheid van meningsuiting. De PVV is een factor van belang in de politiek. Voorlopig krijgt deze partij mijn steun bij de verkiezingen en ik hoop dat de PVV in meer gemeenteraden mee gaat doen in 2014 met de verkiezingen. Ik sta dan ook nog steeds achter de PVV.
CDA, CU of SGP
Zelf heb ik contact gezocht met Aalberts toen ik vernam dat hij met het boek bezig was. Ik tipte hem om een onderdeel op te nemen over christenen die nu op de PVV stemmen, terwijl ze vroeger op een partij als CDA, CU of SGP stemden. Zelf behoor ik tot deze groep en ben politiek actief op lokaal niveau in Bunschoten-Spakenburg met de Spakenburgse Vrijheidspartij. Ook op Urk hebben een groot aantal christenen in 2010 op de PVV gestemd. Er ontstond contact en ik ben geïnterviewd door Chris. Hij liet me wel weten dat hij zich gestimuleerd voelde om verder te gaan met het maken van zijn verhaal, maar een onderdeel over christenen die PVV stemmen heb ik niet kunnen ontdekken.
Dit vind ik toch wel een gemiste kans. Er is een grote groep christenen die naast de ideologische bezwaren tegen de islam ook nog om theologische redenen op de PVV stemmen. Maar wellicht kan er in een tweede druk nog iets aan het boek worden toegevoegd.
Boodschap van de Bijbel
Ook deel ik persoonlijk de conclusie niet dat de kiezers zich niet in alle standpunten van de PVV kunnen vinden. Het enige minpunt dat ik heb is een verbod op de koran. Het ware beter geweest dat de koran verplichte kost op de middelbare scholen wordt zodat de toekomstige kiezers zelf mogen ontdekken wat voor gruwelijks hier allemaal in staat en wat bijvoorbeeld het fundamentele verschil is met de boodschap van de Bijbel. Genoeg werk dus nog voor moedige docenten maatschappijleer en politieke wetenschappen als Chris Aalberts.
De auteur is gemeenteraadslid in Bunschoten en heeft een eigen weblog.
