Er zijn vele termen voor in het Engels, maar vaartuigen voor speciale operaties dekt de lading redelijk. De Patrol Boat, River (PBR) is wellicht een bekend voorbeeld. Al was het maar vanwege de rol die een PBR vervulde in de film Apocalypse Now. De PBR was een van de vele typen speciale vaartuigen dat in Vietnam diende in wat de Brown Water Navy ging heten. Sommige vaartuigen, zoals de PBR, werden er speciaal voor ontwikkeld, andere borduurden voort op Franse Indochina-ervaringen met bewapende landingsvaartuigen voorzien van een geïmproviseerde bepantsering. De term hiervoor, Monitor, werd in de 19e eeuw vaak gebruikt voor (rivier)kanonneerboten. Ook de kleine Nijl-kanonneerboten die Winston Churchill beschrijft in zijn boek The River War, over de herovering van Soedan in 1898, zou je Special Warfare Craft kunnen noemen.
Soms gaat het om speciaal ontwikkelde of aangepaste vaartuigen en soms maakt alleen de bemanning of uitrusting ze Special. Van moderne folboat-versies tot de Mark V Special Operations Craft, En Garde doet er een kleine greep uit. Te beginnen met zo’n folboat. Een van Klepper.
Klepper maakt ze niet alleen voor gevaarlijke kerels. Afgeleid van de Inuit-kajak weegt een moderne opvouwbare tweezitter leeg 22-32 kilo afhankelijk van de grootte en het gebruikte materiaal, en kan 340-450 kilo dragen.
PBR Mk II
De Classic van de Amerikaanse Mobile Riverine Force (MRF) in Vietnam. Constructie: GRP. Lengte: 9,80 meter. Breedte: 3,50 meter. Diepgang: 61 centimeter. Gewicht: 7,2 ton. Aandrijving: 2 x Detroit 6V53N diesel van 216 pk, hydrojets. Topsnelheid: 30 knopen. Bewapening: twin M2HB .50 op het voordek, enkele .50 of M60 7,62 mm machinegeweren, 40 mm granaatlanceerders. In gebruik tot 1995 (VS).
MRF Monitor
Typisch, een verbouwd gepantserd stalen landingsvaartuig. Gewicht: tot circa 75 ton. Snelheid: 6-12 knopen. Bewapening: variabel. Van 20 mm snelvuurkanonnen tot 105 mm houwitsers, vlammenwerpers voor de Zippo-uitvoeringen. In gebruik tot 1975 (Zuid-Vietnam).
PACV Patrol Air Cushion Vehicle (US Navy) of ACV Air Cushion Vehicle (US Army)
Ook de Bell ‘PacVéé’ is een Vietnamveteraan. Lengte: 11,58 meter. Breedte: 7,01 meter. Gewicht: circa 7 ton. Aandrijving: GM LM-100 gasturbine van 1014 pk. Topsnelheid: 60 knopen. Bewapening: variabel. Zes door de VS gebruikt tot 1973, nadien door de Canadese Kustwacht.
SOC-R Special Operations Craft-Riverine
Constructie: aluminium, kunststof. Lengte: 10 meter. Breedte: 3 meter. Diepgang: 60 centimeter. Aandrijving: 2 x YANMAR 6LY2A-STP diesels van 440 pk, hydrojets. Topsnelheid: 40+ knopen. Bewapening: variabel, waaronder .50 en 7,62 mm machinegeweren, 40 mm granaatlanceerders. Momenteel in gebruik. (foto: US Navy, meer bij americanspecialops)
RPB Riverine Patrol Boat aka SURC Small Unit Riverine Craft
Constructie: aluminium, kunststof. Lengte: 12 meter. Breedte: 3,10 meter. Diepgang: 61 centimeter. Aandrijving: 2 x YANMAR 6LY2A-STP diesels van 440 pk, hydrojets. Topsnelheid: 39 knopen. Bewapening: variabel. Momenteel in gebruik. (foto: US Navy)
FRISC Fast Raiding Interception and Special Forces Craft
Sinds 2012 in gebruik (48 stuks besteld) bij de Koninklijke Marine en het Korps Mariniers in drie uitvoeringen: Boarding Craft, Raiding Craft en Support Craft. Ontwikkeld uit de MST 1000 Enforcer van Marine Specialised Technology. Type: RHIB Rigid Hulled Inflatable Boat. Lengte: 9,5-12 meter. Breedte: 3,30-3,50 meter. Gewicht: 7-8 ton. Aandrijving: twee diesels van 370-435 pk, schroeven of hydrojets. Topsnelheid: 40-45 knopen. Bewapening: MAG 7,62 mm machinegeweren. (foto: Defensie)
http://www.youtube.com/watch?v=QlU5hQnLwcY
FRISC in actie
