“Onze gast vormde in de jaren zeventig met kompanen een roversbende. Hij was betrokken bij knokploegen die in opdracht van particulieren en ondernemers mensen te lijf gingen. Op latere leeftijd was hij ook verantwoordelijk voor de ontvoering van Freddy Heineken en naar men vermoed grootschalige drugshandel en afpersingspraktijken. Tevens zijn er in zijn directe omgeving talrijke liquidaties gepleegd. Hier is (ex) top crimineel…. Willem Holleeder!” – luid geklap en gejoel van studenten.-
Het is niet verkeerd dat men aan dit avontuur begint, maar College Tour in haar huidige vorm gaat ongemakkelijke en jammerlijke momenten opleveren. Enige bedenkingen.
Weinig diepgaand
Het is een vermakelijk en goed programma, maar absoluut weinig diepgaand. Dat is ook niet zo gek. Twan Huys stelt een aantal vragen, gooit er een lollige opmerking en filmfragment tegenaan en vervolgens mag een student een vraag stellen. Daarna herhaalt de cyclus zich en wordt een ander onderwerp gekozen. Het is moeilijk om op deze manier een situatie te scheppen waar er in de psyche en diepte kan worden gesprongen. Bovendien zit er een hele zaal met mensen voor en rondom de gast, waardoor ik mij kan voorstellen dat een controversieel persoon minder snel over lastige onderwerpen gaat spreken. Of dat in ieder geval de host met zijn controversiële gast minder snel bepaalde richtingen en gebieden in kan slaan.
Dan ook de inhoudelijke expertise van het aanwezige publiek. Een handjevol rechtenstudenten heeft wellicht de mogelijkheid om fundamentele en inhoudelijke vragen stellen en wellicht zijn er binnen andere specialisaties nog wat studenten te vinden. Die vragen moesten echter bij inschrijving al opgegeven worden. Woensdag rond 16:00 berichtte de media over Holleeder in College Tour. Tegen 17:00 openden de inschrijvingen zich via de NTR College Tour website. Binnen een kwartier had men genoeg inschrijvingen en verdween het inschrijfformulier van de website, voor opnames die ook nog eens aankomende week plaatsvinden. Weinig bedenktijd voor een echte inhoudelijke en relevante vraag, zeker bij geringe kennis over het dossier Holleeder. Daar gaat toch wel wat onderzoek aan vooraf. Reden dat mijn scherm vertwijfelend open bleef staan.
Romantische sensatiezucht
Toch schreef ik mij in. Puur uit sensatiezucht. En ik vermoed dat veel collega studenten net als ik al dan niet voor een moment vanuit hetzelfde gevoel handelden. De inkijk in het boekje van een crimineel die nu een transitie doormaakt naar rijzende mediaster. Hoe ervaart hij dat persoonlijk en maatschappelijk? Wat zal hij nog meer in petto hebben? We zullen er vervolgens vast allemaal achter komen dat Holleeder ook mens is en dat we ook om hem kunnen lachen. Pijnlijk als het om iemand gaat waaromheen, naast zware veroordelingen, momenteel nog een waas van controverse hangt.
De NTR had wel wat meer bedenktijd, maar in plaats van kritisch verdiepend te bejegenen komt ze zelf momenteel na alle ophef ook niet verder dan het volgende cliché en voor zichzelf rechtvaardende vragen, “Je zou hem kunnen vragen waarom hij de weg heeft gevolgd die hij heeft gevolgd, waarom hij sommige afslagen heeft genomen en andere heeft gemist. Hoe hij op z’n criminele verleden terugkijkt en of hij zaken nu anders zou doen.” Romantische, diffuse koetjes en kalfjes en dramatische wendingen in het leven van een crimineel. Daar zit ik na mijn moment van sensatie toch eigenlijk niet op te wachten. Niet bij de publieke omroep.
Andere benadering
Holleeder is niet de succespersoon, het type witteboord bankmeneer of politicus van de afgelopen uitzendingen die al dan niet indirect mensen heeft benadeeld. Het gaat hier over directe, een zekere bewuste menselijke benadeling, wellicht over lijken. Ik hoop daarom dat men zorgvuldig te werk zal gaan, zodat deze actie geen deuren gaat openen voor dergelijke feestelijke en romantische podium activiteiten bij de publieken.
Eigenlijk had Holleeder in een één op één programma moeten zitten tegenover een zwaargewicht. 60 minutes stijl. Desnoods in een aangepaste Zomergasten. En wellicht had een andere gast een geschiktere en meer logische eerste keuze geweest voor de start van dit experiment. Volkert van der Graaf bijvoorbeeld. Heeft maatschappelijk veel meer mensen geraakt en heeft op veel meer vlakken voor beroering gezorgd. Maar hij is natuurlijk nu niet beschikbaar. En misschien heeft Nausicaa Marbe wel gelijk. Dat komt te dichtbij.
Alles is afhankelijk van hoe de opzet van de komende Holleeder college tour wordt. Wordt deze zoals de afgelopen uitzendingen? Dan zie ik het somber in. De opzet van het programma zoals die in het verleden is geweest, en ook tijdens de eerste publieke voorbereidingsfase van deze aflevering heeft plaatsgevonden staat juist verdieping in de weg. Verdieping die bij dit type gast echt nodig is.
Chris de Zeeuw is student Film-, Televisie- en Theaterwetenschap.
