Voor een krant die de naam ‘Volkskrant‘ draagt stond er onlangs, als het om ‘volk’ gaat, een opvallend artikel op de voorpagina. Een artikel genaamd ‘voetnoot’ naar aanleiding van de Belgische gemeenteraadsverkiezingen en de ruime winst voor de ‘Volkspartij’ N-VA. Het artikel was geschreven door Arnon Grunberg. Het nationalisme in de N-VA baart de man zoveel zorg, dat hij teruggreep op een wel zeer 20e eeuwse reflex. In plaats van zijn angsten te verwoorden, plakte hij deze op iemand anders en ging er naar staan wijzen: nationalisme werd omschreven als een zekere vorm van ‘narcisme’.
Dit aan de literatuur ontleende begrip, werd in de ontwikkeling van de psychiatrie een diagnose. Het omschrijft mensen die lijden aan een ziekelijke vorm van zelfoverschatting.
Gedwongen opname
Toen in de twintigste eeuw politieke theorieën de vorm aannamen van een bestuurlijke werkelijkheid, werden in de dictatoriale landen, maar ook in de Verenigde Staten, de beroepsgroep psychiater, ideologisch gemobiliseerd. Wie ongewenste ideeën had, kon in aanmerking komen voor een maatschappelijke diskwalificatie. Soms werd dit met een professionele systematiek bedreven en kon het resulteren in gedwongen opname al dan niet in combinatie met medicatie.
Politiek is net als economie een gevoel. Dat ik Q8 tank en geen Shell, kan een zakelijke overweging zijn, maar dat hoeft niet. In ieder geval hoef ik er nooit iemand iets over uit te leggen en in geen geval krijg ik een medische term naar mijn hoofd geslingerd.
Spijt betuigen
Dat krijg je wel als je als Belg N-VA hebt gestemd. Ongeacht welk gevoel je ook hebt bij het woord ‘nationaal’, een vlag of een lied. Een plek in de verder ‘gezonde’ samenleving is dan voor wat betreft de heer Grunberg onverdiend. Misschien moet je daar later een bekentenis voor afleggen en spijt betuigen om nog te deugen in de toekomst. Dat hebben we niet gelezen. Het was maar een kort stukje.
Vaak is het zo dat kunstenaars juist onder druk goed presteren. Zo draagt der vorm van het sonnet veelal bij aan een kernachtigheid die de betreffende gedachte anders zou ontberen.
Als Grunberg zich niet lekker voelt, zoekt hij er een woord bij daar vervolgens een relaas omheen. Om het Vlaamse lijdend voorwerp bekommert hij zich niet. Laat hem eerst bij zichzelf ten rade gaan. Hij moet wel oppassen niet in het water te vallen tijdens al dat turen.
