Het is drie weken voor de lancering van het boek Dubbellevens als Nieuwenhuis op bezoek gaat bij haar uitgeverij Lebowski. Ze komt de dummy halen – iets wat neerkomt op een qua dikte vergelijkbaar boek waar haar omslag op is geplakt. Alsof het een breekbaar stukje glaswerk is stopt ze het in haar tas. ‘Het lijkt me mooi om het boek straks echt in handen te hebben’, vertelt Nieuwenhuis in een café om de hoek bij haar uitgever.
MARCIA NIEUWENHUIS (31) : ‘IK ZOU HIER NOG EEN BOEK OVER KUNNEN SCHRIJVEN’
In de zomer 2011 maakte Nieuwenhuis voor dagblad De Pers een serie portretten van mensen die er een geheim leven op na hielden. ‘Van begin af aan had ik het gevoel dat er meer in het onderwerp zat dan alleen een serie artikelen’, vertelt Nieuwenhuis. Door het winnen van De Tegel kreeg ze van hoofdredacteur Jan-Jaap Heij de kans om één dag in de week te werken aan een uitgebreidere versie van haar stukken uit de krant: een boek. ‘Je moet dan ook niet denken dat het een bundel van eerder gepubliceerde verhalen is geworden. Het boek bevat 80.000 woorden waarvan er maar 8000 in de krant zijn verschenen.’
Taboes
Met de serie en het boek wil Nieuwenhuis inzicht geven in de psyche en laten zien dat er ook in Nederland taboes zijn, ondanks de gedachte dat hier alles kan. Van een jongen die zijn familie niet durft te vertellen dat hij dakloos is, tot twee belastingadviseurs die een escortbureau runnen en een man die geheim houdt dat hij HIV-positief is.
‘Het was een verademing om een keer zoveel ruimte te hebben’, vervolgt Nieuwenhuis. ‘Ik heb bij De Pers weleens moeten lobbyen voor 1600 woorden, maar bij Lebowski leverde ik een verhaal van 6000 woorden in en was de reactie: “Fantastisch! Hier willen we er meer van”. Als dagbladjournalist geloofde ik mijn eigen oren bijna niet. Maar nog steeds had ik eerder teveel woorden dan te weinig. Ik kan me dan ook zeker voorstellen dat ik nog een boek hierover ga schrijven. Bijvoorbeeld over de achtergronden van een dubbelleven; waarom besluiten mensen te liegen?
Flat earth news
Daarnaast zou ik ook nog graag een boek schrijven over hoe we voor de gek gehouden worden. Een beetje zoals Flat Earth News van Nick Davies. Waarvan de vertaling, toevallig net zoals ik, bij Lebowski is ondergebracht’, zegt Nieuwenhuis lachend. ‘Maar aan Davies kan ik voorlopig niet tippen, al lijkt me zoiets me wel heel interessant.’
Dubbellevens, Uitgeverij Lebowski, 2012
ISBN 9789048815111, 240 pagina’s, € 16,90
BRAM LOGGER (31), ROELOF DE VRIES (33): ‘JE KUNT NIET ALLES SAMEN DOEN’
Logger en De Vries waren respectievelijk redacteur en eindredacteur bij de gratis krant DAG toen daar in 2008 de stekker uit werd getrokken. Bij het leeghalen van hun bureau ontstond het idee om samen een boek te schrijven over de opkomst en ondergang van het medium. Tweeënhalf jaar later lag ‘De laatste krant’ in de boekhandel. Een boek dat ze, volgens eigen zeggen, zonder elkaar niet hadden kunnen schrijven.
Dubbel werk
Het is al ruim een jaar geleden dat De Vries en Logger als duo debuteerden. Gedurende het schrijfproces pingpongden ze elkaars teksten zo vaak heen en weer, dat ze nu niet meer kunnen zeggen wie welke passage in het boek heeft geschreven. Inmiddels hebben ze elkaar alweer een tijdje niet gezien. Tijdens het gesprek worden herinneringen opgehaald, bijvoorbeeld aan de keer dat Roelof zich versliep op de dag van een interview. Soms klinkt er een luid lachsalvo nog voordat een zin is afgemaakt. Het duo is duidelijk nog steeds op elkaar ingespeeld.
‘Ik was er in mijn eentje niet aan begonnen’, begint De Vries.’ ‘En als we er wel zonder elkaar aan zouden zijn begonnen dan vraag ik me af of we het hadden afgemaakt’, vult Logger aan. ‘We hadden allebei nog nooit zo’n groot onderzoek gedaan en dan is het prettig als je met elkaar van gedachten kan wisselen. Het voordeel van onze samenwerking was dat wij allebei bij DAG hadden gewerkt en dus een gelijk kennisniveau hadden’, vertelt Logger. ‘Dat kwam doordat we allebei middenin ons onderwerp hadden gewerkt. Als je samen aan een boek werkt over een nieuw onderwerp, doe je veel dubbel werk.’
Invalshoeken en interviewkandidaten
‘Ik merk nu dat het in andere gevallen minder efficiënt is om met zijn tweeën te schrijven’, vertelt Logger die weer samen met iemand aan een boek werkt. ‘Dan moet je je allebei inlezen en in ieder geval de eerste interviews samen doen. Terwijl je niet alles samen kunt doen, omdat je anders het voordeel van samenwerken te niet doet.’ De Vries knikt bevestigend: ‘het onderwerp moet wel bij een schrijversduo passen. Maar het voordeel is wel dat je groepsdruk ervaart van een groep die uit twee bestaat.’ Logger vult aan: ‘Een verhaal wordt er beter op als je samen de resultaten van je onderzoek kan bediscussiëren en kan sparren over invalshoeken, interviewkandidaten en de verhaallijn.’
De Laatste krant, Uitgeverij Podium, 2011
ISBN 9789057594397, 255 pagina’s, € 19,50
LISETTE JONKMAN(24): ‘IK HOOP DAT ER EEN DERDE DRUK KOMT’
Op haar verjaardag – afgelopen juli – kreeg Jonkman te horen dat er een tweede druk van haar debuutroman Glazuur zou verschijnen. In krap drie maanden waren alle vierduizend exemplaren van haar boek over de toonbank gevlogen. Een bevestiging voor de jonge schrijfster die tevens redacteur bij twee beautyvakbladen is en die tot dat moment nog twijfelde aan haar eigen schrijfkunsten. Het succes van haar debuut was het laatste steuntje in de rug dat ze nodig had. Nu werkt ze zelfverzekerd aan haar tweede boek.
Jill Mansell-schrijfwedstrijd
‘Ik had twee jaar geleden nooit verwacht dat nu de tweede druk in de winkel zou liggen’, vertelt Jonkman terwijl ze uit een kartonnen doos een exemplaar pakt. ‘Kijk, hier staat het’, zegt ze. Haar roodgelakte nagel wijst naar het zinnetje dat zegt dat afgelopen juli een tweede druk van Glazuur verscheen. ‘Ik hoop eigenlijk dat er in oktober een derde druk is’, zegt ze ietwat verlegen.
Verlegenheid en trots. Het lijken twee emoties waartussen Jonkman heen en weer wordt geslingerd. Het ene moment spreekt ze als een zelfverzekerd schrijfster die tevreden terugkijkt op haar debuut. Het volgende moment neemt de onzekerheid de overhand en lijkt ze moeilijk te kunnen bevatten wat haar het afgelopen jaar is overkomen. Er is ook nogal wat veranderd. Het meisje dat de lovende woorden van vrienden en familie in twijfel trok werd opeens de schrijfster van een boek waarvan vierduizend exemplaren werden verkocht. De Jill Mansell-schrijfwedstrijd van vorig jaar was een keerpunt. En dat terwijl Jonkman alleen meedeed omdat ze toch niets te verliezen had.
Redacteuren
Tegen de tijd dat ze haar deelname aan de wedstrijd alweer bijna vergeten was, kreeg ze een mailtje dat ze genomineerd was voor de shortlist. Niet veel later ging ze met een boekcontract naar huis. Dat betekende echter niet dat haar wedstrijd winnende verhaal ook ready-to-print was, ondervond Jonkman. ‘Twee redacteuren van uitgeverij Sijthoff hebben mijn boek onder de loep genomen. Zij stelden mij vragen als: iedereen in het verhaal heeft een gekkigheidje, waarom de hoofdpersoon – Sophie – niet? Ze lieten mij ook zien dat ik bepaalde woordjes heel vaak gebruikte, bijvoorbeeld alle variaties op glimlachen. Wat ik niet had verwacht was dat ze ook zouden gaan sleutelen aan de titel van mijn verhaal. Ze wilden ‘Glazuur’ vervangen door ‘Hou me vast!’ omdat ze zochten naar iets wat leek op de titels van de boeken van Jill Mansell. Dat was best even eng, omdat ik bang was voor een dertien in een dozijn-titel. Gelukkig is het uiteindelijk gewoon ‘Glazuur’ gebleven.’
‘Er is een last van mijn schouders gevallen omdat iedereen zo enthousiast reageert. Ik weet niet na hoeveel boeken je jezelf schrijfster mag noemen, maar ik begin mijzelf steeds meer schrijfster te voelen.’
Glazuur, Uitgeverij Sijthoff, 2012
ISBN 9789021806419, 272 pagina’s, € 16,50
IVO VAN WOERDEN (32): ‘IK HEB NOG EEN WASLIJST AAN BOEKONDERWERPEN’
Het is dinsdag aan het einde van de middag als Van Woerden in een espressobar bij hem om de hoek neerploft. Hij heeft er weer een schrijfdag opzitten. Tot en met december heeft hij zijn journalistieke werk – waaronder zijn baan bij HP/De Tijd – opgezegd, om zich volledig te kunnen richten op zijn tweede boek. Dit keer een reconstructie van het schietdrama in Alphen aan den Rijn. Met een kop koffie in zijn handen blikt hij terug op zijn debuut ‘Undercover in de ouderenzorg. Dagboek van een bejaardenbroeder’, anderhalf jaar geleden.
Zorggroep Rijnmond
‘Het idee was dat ik uitgebreid onderzoek zou doen naar de ouderenzorg’, vertelt Van Woerden. ‘Eerst probeerde ik gewoon als journalist mee te lopen, maar dan mocht ik alleen op gezette tijden in de mooiste nieuwste instellingen komen kijken. Het hielp niet als ik uitlegde dat ik naast journalist ook verpleegkundige was, en dus gewoon kon meehelpen. Daarom ontstond het idee om te kijken of ik misschien ergens als verpleegkundige zou kunnen worden aangenomen. Bij Zorggroep Rijnmond in Rotterdam kon ik meteen aan de slag.’
‘De hele dag door maakte ik aantekeningen. Ik ben ontzettend vaak naar het toilet geweest om belangrijke quotes en observaties in een boekje te krabbelen. Ze zullen wel hebben gedacht dat ik een blaasprobleem had’, zegt Van Woerden lachend. ‘Thuis werkte ik die notities uit tot een verslag. Dat zijn uiteindelijk twee grote artikelen geworden. Een uitgeverij die samenwerkte met HP/De Tijd heeft toen gevraagd of het onderwerp iets zou zijn voor een boek. Dat aanbod heb ik met beide handen aangenomen.’
Waslijst aan potentiële boekonderwerpen
Toch is ‘Undercover in de ouderenzorg’ geen bundeling van die stukken geworden ‘In een boek heb je veel meer ruimte om je verhaal te doen. Ik heb mijn oorspronkelijke dagboekaantekeningen samengevoegd en herschreven naar een leesbaar geheel. Daarnaast heb ik aanvullende interviews gedaan. Uiteindelijk had het boek veel meer impact dan de artikelen, terwijl de boodschap van beiden in essentie hetzelfde was.’
‘Die schrijfervaring heeft me onder andere doen besluiten dat ik mezelf meer richting het schrijverschap wil ontwikkelen. Ik zal de dagelijkse journalistiek nooit helemaal afzweren, want ik vind het een fantastisch vak, maar het is wel mijn voornemen om altijd daarnaast met een groter project bezig te zijn. Ik heb nog een hele waslijst aan potentiële boekonderwerpen; zowel fictie als non-fictie.
Reconstructie
Het onderwerp voor mijn nieuwe boek kwam toevallig op mijn pad. Voor HP/De Tijd schreef ik een reconstructie en daar ben ik mee doorgegaan. Dit boek is weer een hele andere uitdaging dan mijn eersteling. Ik ben er al veel langer mee bezig en heb ontslag moeten nemen om het te kunnen afmaken. Maar dat is het wel allemaal waard.’
Undercover in de ouderenzorg, Uitg. Maarten Muntinga, 2011
ISBN 9789058315427, 197 pagina’s, € 9,95
Foto’s: Truus van Gog
Schrijf dat boek! Wie loopt er niet stiekem met het idee een boek te schrijven? Of heeft zelfs al wat hoofdstukken op de computer staan… 3 november is de kans om de volgende stap te zetten. Tijdens het allereerste Congres Aspirant Auteurs nemen volleerd schrijvers en vakschooldocenten je mee in de schrijverswereld om die dromen eindelijk om te zetten naar daden. Met een beetje doorzettingsvermogen en een fikse dot mazzel, lig je voorjaar 2013 in de schappen! Ga naar www.schrijfdatboek.nl en schrijf je in!
Lees ook: Het fotoboek is dood, leve het fotoboek.
