Afgelopen woensdag gaf de Franse ministerraad haar goedkeuring aan het wetsvoorstel om het homohuwelijk te legaliseren. Volgens het voorstel zouden homostellen ook kinderen mogen adopteren. Hiervoor worden de begrippen ‘vader’ en ‘moeder’ uit het burgerlijk wetboek geschrapt en vervangen door het neutrale begrip ‘ouder’.
De wetswijziging is een opsteker voor de Fransen, die de afgelopen vijfentwintig jaar een stuk toleranter zijn geworden tegenover homoseksualiteit. Zag in 1986 nog maar 54 procent van de Fransen homoseksualiteit als een normale beleving van de seksualiteit, dit jaar is dat 87 procent, aldus een peiling van onderzoeksbureau IFOP. Zo’n twee derde van de Fransen staat positief tegenover het homohuwelijk.
Psychologen en psychiaters
Afgezien van de bisschoppen en kardinalen die op televisie en in kranten protesteren tegen het schenden van het huwelijk als heilige unie tussen man en vrouw, en afgezien van leden van de conservatieve oppositiepartij UMP die dreigen de wet in te trekken zodra ze weer aan de macht zijn, zijn het de psychologen en psychiaters die het publieke debat in Frankrijk beheersen.
Deze ‘psys’ spreken zich vooral uit over de mogelijkheid voor homostellen kinderen te adopteren, de zogenaamde ‘homoparentalité’.
Dagblad Le Monde wijdt deze vrijdag zijn hele opiniekatern aan deze kwestie en legt hiermee de meningsverschillen tussen de deskundigen van de geest bloot. De ‘guerre des psys’ geeft een uniek kijkje in de Franse ziel en biedt de argumenten voor een goed stukje polemiek waar we bij DeJaap zo van houden.
Kinderfabrieken
Velen stellen het idee dat homoparen een recht hebben op adoptie van kinderen ter discussie. Zo ook Pierre-Louis Rémy, een topambtenaar die de socialistische premier Jospin ooit adviseerde over familiezaken:
“Een kind krijgen is geen recht, maar een verlangen, een geluk. Een kind kun je niet bezitten. We moeten oppassen voor kinderfabrieken. Dit leidt tot identiteitscrises bij de kinderen.”
Rémy krijgt weerwoord van antropologe Irène Théry. Volgens haar is er te veel wij-zij denken in het debat over homo ouderschap. “Veel Franse adoptiekinderen weten niet wie hun biologische ouders zijn, en krijgen vaak geen inzage in hun adoptiedossier. Adoptieouders worden zelfs geregistreerd als ware ze de biologische ouders. Dit is niet alleen het omzeilen van de natuur, maar ook het ontkennen van de werkelijkheid. Dat homostellen kinderen kunnen adopteren, verandert daar niets aan.”
Anti-incestueus fundament
Christian Flavigny, kinderpsychoanalist in het ziekenhuis van de Salpêtrière te Parijs, heeft er vooral moeite mee dat de tweede vader of moeder door de wet als ‘ouder’ zal worden aangeduid. Voor het kind is het niet meer duidelijk dat hij door de vader bij de moeder verwekt is. “Het was altijd de rol van de vader om dit aan het kind uit te leggen, en daarmee zijn incestueuze gevoelens voor de moeder te verbieden.”
Door de partner van de biologische ouder binnen een homohuwelijk ook als ‘ouder’ aan te duiden, valt dit anti-incestueuze fundament onder de familie weg, aldus Flavigny.
Met andere woorden: dat zoon of dochter verliefd kan worden op de echtgenoot van vader of moeder, is voor Flavigny problematisch.
Schaamte en rolmodellen
Ook François de Singly, hoogleraar sociologie aan de universiteit Paris-Descartes, heeft moeite met het uit de wet schrappen van de woorden ‘vader’ en ‘moeder’. Met het omzeilen van deze termen toont de wetgever zijn schaamte voor het erkennen dat een kind voortaan door twee vaders, of twee moeders kan worden opgevoed. Heterostellen blijven in de praktijk toch wel als vader en moeder aangeduid worden, maar bij homostellen mag dit blijkbaar niet.
“Waarom zou je het homohuwelijk wel legaliseren, maar in de wet blijven ontkennen dat twee mannen tegelijk vader kunnen zijn? Waarom homo-ouderschap toestaan, maar tegelijkertijd homo’s hun geslacht ontnemen?”, vraagt De Singly zich af.
Volgens Caroline Thompson, psychoanalist en familietherapeut, is er voor psychologen weinig om zich druk over te maken. Voor het kind is er niet veel verschil tussen een homostel of heterostel als ouderpaar. Wat belangrijk is, zijn de concepten ‘geslacht’ en ‘generatie’.
Wat ‘generatie’ betreft: een persoon van vijf jaar oud, adopteert geen kind van vier. Wat het geslacht betreft gaat het eerder om rolmodellen dan om biologische geslachtskenmerken. Heeft een kind twee mannen als ouder, dan kan één van die twee de mannelijke, en de andere de vrouwelijke rol spelen.
“Als de één de afwas doet, zet de ander het vuilnis buiten”, aldus Thompson.
Of de leden van de Franse Assemblée het eens zijn met de door Thompson voorgestelde rolverdeling, moet in januari blijken. Dan zal het Franse parlement zich over het wetsvoorstel buigen.
