De democratische basisgedachte dat de kiezer altijd gelijk heeft helpt Japan de laatste jaren niet bepaald vooruit. Zondag won de Liberale Democratische Partij er de verkiezingen met een ruime meerderheid. De leider Shinzo Abe wordt zeer waarschijnlijk op Tweede Kerstdag tot premier benoemd en is daarmee de zevende in zes jaar tijd. Zelf was hij het eerder in 2006 en 2007, dat hij het nu weer wordt is mee te danken aan het inspelen op anti-Chinese sentimenten die in Japan leven.
Dat de economische groeicijfers van China indrukwekkend zijn, mag voor verstandige politici geen excuus zijn de kiezer de schuld te geven van het uitzetten van de juiste koers voor haar eigen bevolking. De eerste geluiden uit zijn overwinningstoespraak lijken een voorzichtige opening tot een rustiger verhouding. Maar een nare verrassing is geen uit te sluiten mogelijkheid. Europa zwijgt.
Conflict Senkaku/Daioyy eilanden
Vanaf april laaide een sluimerend conflict tussen Japan en China op, nadat premier Noda besloot de onbewoonde eilandengroep Senkaku/Daioyu te nationaliseren. Alle waarschuwingen van Beijing werden genegeerd, de export naar China daalde dramatisch. En nu zit Japan tegen eerdere verwachtingen in een recessie.
Met Zuid Korea, de derde handelspartner zijn relaties tot een dieptepunt gedaald in een territoriaal conflict om de Takeshima/Dokdo eilanden. Japan wordt militair ‘gesteund’ door de VS, het pad van strikte neutraliteit is verlaten. Dat houdt niet in dat het voor Japan verstandig is om op de golven van valse jaloezie na het overnemen van de economisch koppositie door China in een recessie ruzie te maken met je belangrijkste handelspartners in de regio. Japan is geen lid van de ASEAN groep.
GDP en het pensioen van Hong Kong
Hoewel economen de toestand van een economie graag uitdrukken in kengetallen als GDP, het Bruto Nationaal Product, koopt een Japanse burger daar feitelijk niets voor. Met het GDP kan een mens niet naar de winkel. Het past niet in je portemonnee en geeft je geen recht op extra koopkracht.
Niet voor niets benoemde de nieuwe leider van China Xi Jinping zijn land nog dit jaar als zijnde het rijkste ontwikkelingsland van de wereld. Hong Kong heeft in Europa een aanzienlijke status door zijn hoge GDP, maar een belangrijke discussie daar gaat over het invoeren van een maandelijks pensioen van 2200 HK dollar voor de allerarmsten. Of dat niet te hoog is. Dat is omgerekend 220 Euro. De Japanse kiezer moet haast zonneblind zijn om daar afgunst bij te voelen.
Gang nam style en anti-Amerikanisme
Een ander twistpunt is de militaire afhankelijkheid van de VS en toenemende militaire kracht van China. De Liberale Democratische Partij heeft zich ten doel gesteld de pacifistische constitutie te wijzigen. Het proces om zelf de controle over defensie weer uit te oefenen speelde in Zuid Korea hard op in 2002 na het Yangyu snelweg incident, waarbij twee 14 jarige schoolmeisjes door een Amerikaans legervoertuig werden doodgereden.
Er ontstond een anti-Amerikaans sentiment van enkele jaren, de nu populaire Koreaanse zanger PSY van het lied Gangnam style werd daar recent aan herinnerd. Hij moest zich, voorafgaand aan een concert in aanwezigheid van Obama, verontschuldigen dat hij destijds een lied met provocerende anti-Amerikaanse teksten had gezongen. Het is lastig in te schatten of Japan nu aan de vooravond van een zelfde traject staat. Waarbij het meer gaat om het verwerven van defensieve zelfstandigheid dan daadwerkelijk sterk nationalisme gericht op een buitenland.
John Kerry prima opvolger Hillary Clinton
Wie vrede en stabiliteit als richtsnoer in het vizier houdt mag blij zijn met John Kerry als mogelijke opvolger van Hillary Clinton als minister van Buitenlandse Zaken van de VS. Hij was uitdager van G.W. Bush in de race om het presidentschap in 2004. Daarbij kwam Kerry’s verleden als Vietnamveteraan en vertegenwoordiger van de anti-oorlogsbeweging weer volop naar voren.
Veel onopgeloste conflicten in Oost Azië dateren al uit de periode vanaf de Tweede Wereld Oorlog met Japan als grootste agressor.
Het opdelen van Korea in Noord en Zuid op de 38e breedtegraad was een deal tussen overwinnaars Rusland en de VS. Korea zelf werd in de beslissing niet betrokken. Daar plukt men nu de wrange vruchten van. China heeft vorige week de raketlancering door Noord Korea niet kunnen voorkomen. Op het doorgaans uitstekend geïnformeerde CNN werd deze week gezegd dat China dat stevig geprobeerd heeft. Het tijdstip kwam toch als een grote verrassing, op Okinawa kwam de melding binnen minuten voordat de autoriteiten van plan waren het verhoogde alarm voor brandweerlieden te degraderen.
Abe ontkent verantwoordelijkheid oorlogsverleden Japan
Op de website van de BBC beschreef Rupert Wingfield Hayes zondag opvattingen van Abe van openlijk ongeloof dat Japanse troepen in WO II Chinese, Koreaanse en andere vrouwen hebben gedwongen tot prostitutie. Dat zijn geen uitspraken die in China goed vallen in de week dat de Nanjing slachting van 1937 uitgebreid is herdacht. Toch riep een artikel van het Chinese regeringspersagentschap Xinhua de Japanse leider zondag op tot een pragmatische houding in de regionale betrekkingen. In veel buitenlandse media werden de meest confronterende uitspraken uit de overwinningstoespraak van kandidaatpremier Abe samengevat als een harde lijn naar China.
Xinhua citeerde van Abe dat zijn partij de relaties met China zo snel als mogelijk zou verbeteren. Of het glas halfvol of half leeg is zal de toekomst uit moeten wijzen. Vast staat dat Japan buiten de VS weinig sterke vriendschappen in de regio heeft.
Om dan je kiezer te paaien met stoere taal naar de belangrijkste handelspartners is niet gewoon kortzichtig, het is zelfs een beetje dom. In een debat over de Europese Unie in het zondagse programma ‘Buitenhof’ werd geen enkel land buiten Europa genoemd. Europa is een Supermarkt.
Reacties? Mail naar [email protected].
