Voor politieke commentatoren zijn verkiezingen een geweldig interessante periode om de ontwikkelingen en gebeurtenissen in politiek en media extra te observeren en te doorgronden. Meedoen aan het maatschappelijk debat over tal van zaken zoals integriteit, zorg, gaswinning, islamisering, Zwarte Piet en jihad. Positief-kritisch kijken naar het politiek gedrag, de spelletjes tussen media en politiek en de resultaten van opiniepeilers.
De kiezers voelen zich niet meer zo gebonden aan een vaste politieke partij de laatste jaren. Het denken in zuilen en etiketten, ik hoor bij die of die partij, is zo langzamerhand wel voorbij. Mensen voelen zich tegenwoordig verraden door de politiek en bedanken om nog langer lid te blijven van een politieke partij. Het aantal lidmaatschappen van politieke partijen loopt behoorlijk terug en als de geest eenmaal uit de fles is, wordt het uitermate moeilijk hem er weer in terug te krijgen.
Premier Rutte kondigde in januari pontificaal aan zich direct met de campagne bezig te gaan houden. Inzet vooral kabinetsbeleid en meerderheid in de Eerste Kamer proberen te verkrijgen. De VVD-campagne is nu pas echt officieel van start gegaan en Rutte begint al volop met tegenwind. Integriteit is een van de bananenschillen waarover zijn partij vermoedelijk gaat struikelen. Het opstappen van het omstreden VVD-Tweede Kamerlid Verheijen zal het tij niet keren voor de liberalen. Sterker nog de partij zal de neergang niet meer kunnen stoppen. De JOVD, de jongerenorganisatie van de VVD, stelt vast dat de affaire rond Verheijen het imago van de partij ernstig heeft geschaad.
De liberalen worstelen al sinds de Tweede Kamerverkiezingen met een integriteitsprobleem. Ook de beloften die Rutte deed over de hypotheekrenteaftrek en het terugbetalen van duizend euro zullen de kiezers in het stemhokje waarschijnlijk niet zijn vergeten. Rutte en Samsom riepen al in koor niet te capituleren en gewoon door te gaan, ook bij een groot verlies op 18 maart. We moeten afwachten of hij deze woorden zal herhalen na de verkiezingsuitslag. Rutte zal het land in gaan en toespraken houden met grappen en grollen zoals hij dat vaak doet. Vasthouden aan het mooie en geweldige kabinetsbeleid van harde bezuinigingen en ingrepen. Zijn oproep aan ‘alle constructieve politici’ om politieke stagnatie te voorkomen als zijn kabinet op 18 maart in de Eerste Kamer aan politiek draagvlak verliest, zegt alles. De VVD-leider wil alles uit de kast halen om een grote nederlaag te voorkomen. Hij wil nog graag twee jaar doorregeren. Hij verkoopt waarschijnlijk nog zijn ziel en zaligheid door met allerlei partijen afspraken te maken voor een brede coalitie om een dreigende politieke stagnatie te voorkomen. Mark, het is tegen beter weten in!
De beweging van Geert Wilders, de PVV gaat in de peilingen, als er nu Tweede Kamerverkiezingen zou worden gehouden, aan kop. Dat is mooi voor hem en zijn aanhangers zou je denken, maar er komen geen Tweede Kamerverkiezingen. Tenzij het duo Rutte en Samsom het bijltje er bij neer gooit. Maar het gaat nu om Provinciale Statenverkiezingen op 18 maart. Nu is er grote kans dat de PVV in de provincies stemmen winnen, maar welke partijen zijn bereid om met deze beweging zaken te doen, vragen velen zich af. Binnenlands Bestuur, de journalistieke nieuwssite voor ambtenaren en bestuurders kwam na een onderzoek onder raadsleden tot de conclusie dat geen enkele partij staat te trappelen om na 18 maart met de beweging PVV in zee te gaan.
Eigen schuld dikke bult zeggen zowel Rinus van Schendelen, emeritus hoogleraar politicologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam als Meindert Fennema, emeritus hoogleraar politieke theorie aan de Universiteit van Amsterdam. Het ziet er dus naar uit dat de PVV na de verkiezingen in geen enkel college zal aanschuiven. Ook al zal Wilders tot de verkiezingen een slogan als ‘willen we meer of minder VVD’ en ‘willen we meer of minder PvdA’ scanderen. Hoogleraar Van Schendelen stelt dat de commotie die de beweging van Wilders veroorzaakt niet alleen in de inhoud zit, maar ook in de ‘poppetjes’.
“Veel PVV’ers maken kabaal, niet alleen in gemeenteraden, Staten of de Kamer, maar ook als ze zich afsplitsen. Als de PVV stabieler zou worden, zou coalitiedeelname kansrijker worden.”
Ik denk dat de PVV alleen in het uiterste geval zal worden gevraagd mee te doen aan vorming van nieuwe coalities. In het verleden hebben we gezien dat andere partijen eerder bereid zijn in een coalitie te stappen, zoals de SP, om te voorkomen dat de PVV aan de knoppen komt. Mark Rutte heeft al duidelijk gesteld dat wat hem betreft de VVD-boycot van de PVV van kracht blijft zolang Wilders zijn ‘minder-minder Marokkanen’ niet herroept. Maar dat zal er niet van komen. Dus blijft de blokkade en is een eventuele samenwerking niet mogelijk. Wilders is er alles aan gelegen als een winnaar uit de bus te komen en veel peilingen wijzen hem ook aan als grote kanshebber. Maar wat doe je straks als een winnaar en je komt niet aan de knoppen?
Ook ben ik benieuwd hoe het CDA en GroenLinks zich gaan opstellen na de uitslag op 18 maart. Meedoen met Rutte of juist een meerderheid in de Eerste Kamer voor de regeringscoalitie voorkomen. CDA-leider Sybrand Buma en GroenLinks-leider Bram van Ojik tellen hun politieke knopen. Nieuwe Tweede Kamerverkiezingen zien ze wel zitten in plaats van twee jaar wachten en door de kiezer worden veroordeeld nu mee te doen met VVD en PvdA. En de parlementair journalistiek speelt het spel met hen mee.
