Hoe groot is de implosie van de PvdA? Over een maand treedt partijvoorzitter Hans Spekman af. Zijn opvolger is in ieder geval onbekend bij het grote publiek. Astrid Oosenbrug, Gerard Oosterwijk en Nelleke Vedelaar zijn kandidaat maar vrijwel niemand heeft ooit van ze gehoord. Zelfs binnen de PvdA is hun bekendheid twijfelachtig. Oosenbrug en Oosterwijk vormen een duo, dus de leden kunnen kiezen tussen hen en Vedelaar, tenzij het partijbestuur een van hen ongeschikt verklaart. Dat kan nog steeds, al staat het eerste debat tussen de kandidaten al gepland.
Partijdemocratie is wel een dingetje bij de PvdA. Het duo Oosenbrug en Oosterwijk heeft er de mond van vol. Hun hele verhaal gaat over procedures en intern gedoe. Ze legden onlangs in Rotterdam uit dat ze meer willen inzetten op digitale middelen, op leukere partijbijeenkomsten en een opener houding naar de samenleving. We horen concurrent Vedelaar niet echt iets anders zeggen: ze klaagt dat er op partijcongressen zoveel moties zijn en wil open staan voor de geluiden uit de samenleving. Bij Spijkers met Koppen waren de verschillen gisteren ook al volstrekt onduidelijk. Er is niets te kiezen.
De partijvoorzitter van de PvdA heeft een organisatorische rol. De voorzitter gaat over de vereniging en niet over de inhoud en dus is het verleidelijk te gaan soebatten over de procedures, hoe de partij georganiseerd is, het karakter van PvdA-bijeenkomsten en al dat soort zaken. Maar de goede verstaander weet dat dat het probleem helemaal niet is. De gemiddelde PvdA-kiezer uit 2012 is niet vertrokken omdat de politieke ledenraad van de PvdA een nogal hiërarchisch karakter heeft of omdat de partij intern “een slangenkuil” is, zoals Vedelaar het noemt.
De paar leden die drie weken geleden in Rotterdam waren toegestroomd om te luisteren naar het duo Oosenbrug en Oosterwijk begrepen dat feilloos. Zij wilden vooral praten over de politieke inhoud, precies datgene waar de partijvoorzitter niet over gaat. Dat laatste lijkt maar goed ook, want de leden wilden allemaal wat anders: meer migranten, minder migranten, strengere integratie, geen regels rond integratie, verplicht inburgeren, geen regels over inburgeren… ze kwamen er niet uit.
Zie hier de makke van de partijdemocratie: alle leden mogen iets zeggen, maar ze zeggen allemaal wat anders. Dit is allemaal “input van de mensen uit het land” die volgens alle voorzitterskandidaten centraal zou moeten staan, maar erg veel richting geeft dat niet. Daarom de focus op procedures en ander bestuurlijk gedoe, om deze chaotische meningsverschillen toch in goede banen te leiden. Maar helpen doet dat niet, want wat de procedures ook zijn of worden: men is het onderling gewoonweg niet eens en dus zit een deel van de leden altijd te mokken.
De PvdA moet volgens alle kandidaten ook meer open gaan staan voor de samenleving. Er is immers vertrouwen verloren en dus moet er beter worden geluisterd. Oosenbrug legde het in Rotterdam omstandig uit: vertrouwen moet gewonnen worden door meer input te vragen en mensen meer mee te nemen. Concurrent Vedelaar schreef een heel manifest vol met dit soort proza. De mensen hebben geen vertrouwen meer in de PvdA en daarom is er “een andere betrokkenheid” nodig. De PvdA gaat binnenkort meer de straat op om nog meer meningen te horen.
De vraag aan al deze kandidaten is: wat als er op straat geluiden te horen zijn die niet passen bij jullie wensen? In een video vertelt Vedelaar dat ze het niet goed vond dat een PvdA-Kamerlid voor “sobere opvang” van asielzoekers was. Prima natuurlijk, maar wat als “de mensen waar het allemaal om draait” vinden dat de opvang te luxe is? Hoe gaat Vedelaar dan hun vertrouwen herwinnen? Opeens begrijpt iedereen waarom deze verkiezing over procedures gaat: als de straat, de leden en de partijtop allemaal verschillende kanten uit stuiteren, heb je hele goede procedures nodig om de boel bij elkaar te houden.
Partijen die tegenwoordig stemmen winnen, doen dat met heldere keuzes. Het is volstrekt helder waar de PVV voor staat. Voor partijen als FVD, SGP, ChristenUnie, Partij voor de Dieren en DENK geldt dat ook. Een kandidaat-voorzitter met ballen geeft toe dat niemand nog begrijpt wat de PvdA wil. Zo’n kandidaat geeft toe dat het maken van heldere keuzes de enige manier is om mensen weer aan de partij te binden, terwijl diezelfde keuzes andere mensen ook van de PvdA zullen vervreemden.
Hoe die keuzes worden gemaakt, interesseert niemand iets, zolang ze maar helder zijn en de PvdA er ook eens een tijdje aan vasthoudt.
Steun de verslaggeving van Chris Aalberts via crowdfundingplatform Voor de Kunst, voor meer verslaggeving over de Haagse en lokale politiek in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. Doneer hier.
