Een slordige zeventienduizend lieden gingen de afgelopen maandag in Dresden de straat op om te protesteren tegen de voortschrijdende islamisering van het Avondland. Weet u wat grappig is? Er wonen eigenlijk helemaal geen moslims in Dresden. Natuurlijk, ongeveer 5 procent van de Duitsers is islamitisch, maar het overgrote merendeel van hen woont in het voormalige West-Duitsland. In de deelstaat Sachsen, waar Dresden ligt, wonen überhaupt krap 117.000 allochtonen, op een bevolking van vier miljoen. Bij de census van 2011 lag het percentage moslims er onder de één procent: er zijn maximaal 38.000 moslims in Sachsen. Er wonen ruim een miljoen mensen in Dresden en omgeving.
Iedereen die het Pegida-fenomeen wil duiden doet er goed aan deze cijfers even goed tot zich door te laten dringen – of u nu vol zelfgenoegzaamheid heeft geconstateerd dat ‘het volk’ ook in Duitsland eindelijk wakker word, of verschrikt heeft gezien hoe extreemrechts nu ook in Duitsland de kop op steekt.
Ik bedoel, of u nu Islamcriticus bent of multiculturalist, het lijkt me niet gek even samen vast te stellen dat de tot op heden grootste publieke anti-islamprotesten van Europa plaatsvinden op de plek waar zo’n beetje de minste moslims wonen.
U mag dat, net als de Duitse Bernard Wientjes, ‘xenofobie’ noemen. U mag ook proberen te begrijpen wat er wél aan de hand is. Dan moet u echter wel even de veilige, vertrouwde stellingen van uw Islamdebat verlaten, en nog even wat andere cijfers tot zich nemen. Hoewel de werkloosheid in Sachsen daalt, is die met 8.1% nog altijd ruim boven het Duitse gemiddelde.
Het inkomen per hoofd van de bevolking was (in 2009) met 22.000 euro minder dan twee derde van dat van rijkere deelstaten als Hessen en Bayern, en minder dan de helft van dat van Nederland. Sachsen heeft al jaren te maken met bevolkingskrimp: sinds de eenwording verdwenen meer dan 700.000 mensen. Het gaat, ook 25 jaar na de val van de muur, nog steeds niet zo heel lekker, in Sachsen.
Die zeventienduizend mensen in Dresden gaan niet de straat op omdat ze bang zijn voor de Islamisering van het Avondland. Die zeventienduizend gaan de straat op omdat ze zichzelf veronachtzaamd voelen door hun politici die er maar niet in slagen om de economie van de deelstaten van de voormalige DDR aan de praat te krijgen: natuurlijk is de Duitse Bernard Wientjes geschokt door al die ‘xenofobie’, want dat leidt de aandacht maar wat lekker af van het onderliggende probleem, waaraan zijn branche deels mede debet is.
Als Lutz Bachmann klaagt over de luxe waarin asielzoekers zouden baden, terwijl bij veel Duitse ouderen nog geen geld zouden hebben voor een sneetje kerststol slaat natuurlijk iedere weldenkende commentator aan op het eerste, terwijl de 17000 vermoedelijk veeleer op dat plein staan vanwege het tweede – de armoede. Es ist die Wirtschaft, dummkopf!
Wat voor Duitsland geldt, geldt ook voor Nederland. Al twaalf jaar houden de Nederlandse opinieboeren zichzelf gevangen in een kolderiek integratiedebat waarin nooit iets verandert, en altijd alles hetzelfde blijft. Het integratiedebat is uitstekend volksvermaak, maar als het erop aan komt, liggen de echte problemen en uitdagingen elders – bijvoorbeeld bij de manier waarop rijkdom verdeeld is, en de mate waarin mensen in staat zijn hun sociale en economische ambities te verwezenlijken.
Hard brallen over vreemdelingen – een genoeglijke hobby van sommige VVD-ers – lijkt soms zelfs een beetje een afleidingsmanoeuvre. Zo kun je je keurig in het pluche laten stemmen, en vervolgens pikken van de armen, en geven aan de rijken.
De demonstraties in Dresden laten vooral zien dat mensen ontevreden zijn met een politiek en economisch systeem dat wellicht sommigen schatrijk maakt, maar anderen – veel anderen – eigenlijk niet zoveel te bieden heeft.
Een flink deel van die mensen kun je aan je binden met retoriek die hun lot contrasteert met de vermeende welvaart van vermeende buitenstaanders, maar die buitenstaanders zijn wellicht vaak vooral een symbool: eigenlijk gaat het niet om hen. Voor velen althans. Het gaat vooral om de eigen kansen op welvaart en levensgeluk.
Een partijgenoot schreef onlangs dat men bij linkse partijen weer eens wat meer Marx moet gaan lezen. Dat zou wellicht nog niet eens zo’n gek plan zijn: veel van de sociale spanningen in onze wereld – ook al uiten ze zich niet zo – worden uiteindelijk aangezwengeld en versterkt door de motor van onze welvaart: het kapitalistisme.
