De balans opmakend, viel het eigenlijk nog mee. Wat nodig was om ingezetenen in het Jungle kamp van Calais tot inkeer te brengen, was de verhoging van hekken, scherpere controles en humanitaire hulp. En ziedaar. De duizenden die zich vorige week nog op de treinen gooiden hebben zich bij hun lot neergelegd. Ze gaan Frans leren en hebben asiel in Calais aangevraagd. Resultaat! En opluchting in Londen. Sinds de entente cordiale (1904) was de Frans-Britse samenwerking niet zo effectief geweest. Helaas is Calais een schijnprobleem. Om illegale migratie echt neer te sabelen hoeven Britse ministers Het Kanaal niet over te steken. Veel beter is de schimmige, grijze markteconomie thuis af te knijpen.
Er wonen ongeveer een miljoen illegalen in Groot Brittannië. De meesten zijn niet achterin een vrachtwagen de grens over gesmokkeld, maar kwamen het land binnen via de paspoortcontrole van Heathrow. Legaal, dus. Ze doken onder toen hun studenten- of toeristenvisum afliep. De doorsnee illegale migrant in Londen is een Australische barristo of een Braziliaanse bordenwasser; mensen die de Kanaaltunnel alleen van de TV-journaals kennen.
De regering in Londen mag graag opgeven over het wonderbaarlijke herstel van de Britse economie. Sinds 2010 kwamen er in het Verenigd Koninkrijk een recordrijke twee miljoen banen bij. Maar het banenwonder snijdt aan twee kanten. Britse werkgevers kunnen de buitenlandse verpleegkundigen, chemisch ingenieurs, keukenchefs en metselaars niet aangesleept krijgen. Maar die markt is niet weggelegd voor de illegalen. Voor hen, ‘de zwerm’ in Camerons retoriek, is de zwarte economie de honingpot.
De Britse economie is buigzaam als een slappe patat. Migranten kunnen in het Verenigd Koninkrijk zonder papieren werken. Er is geen aanhoudingsplicht want de Britten, indachtig hun obsessie met privacy, is het begrip identiteitskaart vreemd. Ideale omstandigheden voor bendemeesters die goedkope arbeiders verschaffen aan bedrijven die geen vragen stellen. Duizenden illegalen hebben banen die, in het vijfde rijkste land ter wereld, onderbetaald en onzeker zijn en vaak gevaarlijk en smerig. Ze blijven in dienst totdat ze voor een lading nieuwe, nog goedkopere migranten worden ingeruild. De veelbejubelde flexibele arbeidsmarkt is doorgeschoten naar een race naar de bodem. De uitbuiting van migranten, schreef Felicity Lawrence in The Guardian, ‘is onze manier van leven geworden’.
David Cameron wil de illegale markt, goed voor 10 procent van het Britse BBP, aanpakken. Werkgevers die illegalen in dienst hebben gaan worden beboet. Huiseigenaren die aan illegalen verhuren riskeren een gevangenisstraf van vijf jaar. De Migratie Advies Commissie moet het nog zien gebeuren. Het vreugdevuur waarop destijds de bepalingen gegooid werden die de arbeidsmarkt reguleerden, brandde grote gaten in de naleving van controles. Anders gezegd: commerciële organisaties nemen het risico werknemers onder het minimumloon te betalen, omdat overheidsvertegenwoordigers zich toch niet laten zien. Bedrijven schatten de kans op een inspectie op een in de 250 jaar, zei de Migratie Advies Commissie tegen The Times. De kans op vervolging was eens in de miljoen jaar.
Londen wankelt tussen tegenstrijdig en hypocriet als het gaat om de bestrijding van ‘ongereguleerde arbeiders’. En dat kan ook niet anders. Dat hoge hekken aan de Kanaaltunnel migranten kunnen tegenhouden is een mythe. Evenals de notie dat je migratie gaat aanpakken terwijl je een economisch model promoot dat daar juist van afhankelijk is.
