We kunnen rustig gaan slapen. Het AD heeft laten onderzoeken dat ‘we’ gelukkig zijn, want, zo kopte de krant onlangs, we, althans drieduizend onderzochte huishoudens namens ons, geven namelijk een ‘dikke 8’ voor het gezinsleven. Een krant die pretendeert ons geluk te kunnen meten en in een rapportcijfer te vatten, wat moeten we daar van denken? Is dat nog een krant die de lezers voor vol aanziet en denkt tot enige hersenactiviteit te bewegen? Of is dat een krant die de lezers benadert als een verzameling geestelijk verdwaalde patiënten, die, omdat men daar zelf niet toe in staat is, komt melden dat het geluk of het eventuele chagrijn dat men ervaart, na deskundig onderzoek, op een meer dan acceptabele ‘dikke 8’ gewaardeerd dient te worden?
Dat kranten de weg kwijt zijn, is al een tijdje duidelijk. Dat de columns en de bijbehorende fotootjes van (semi)beroemdheden erin oprukken, evenzeer. Dat de kranten steeds meer ondertiteling worden bij TV-beelden en TV-series, en niet meer dan dat, wordt ook met de dag helderder. Maar dat kranten mij gaan vertellen hoe gelukkig ik ben (‘je bent een dikke 8’), ervoer ik toch wel weer als een nieuw staaltje pervertering van wat een krant hoort te zijn (ahum, een venster op de wereld?). Kennelijk zijn de ideeën op.
En als er geen ideeën meer zijn, gaan we, zoals in het geval van het AD, cijfers publiceren, massa’s cijfers, in casu: staafdiagrammen over ‘waarom we tevreden zijn met ons gezin’ (48 procent zegt ‘omdat er een prettige sfeer is’).
Kijk, dat technologie onze lust tot nadenken poogt te doven, dat ligt in de lijn der verwachtingen, maar zodra een krant je bestaan poogt te fixeren in een zonnig rapportcijfer en je daarmee min of meer tot tevredenheid ‘dwingt’ (‘wat zeur je nou? je bent een dikke 8!’), heb je hoe dan ook niet meer te maken met een nuttig instrument voor de democratie maar eerder met een Poetinesk fanblaadje van de consumptiemaatschappij. Of wil iemand beweren dat je veel fantasie nodig hebt om Poetin een bevolkingsonderzoek te zien bestellen waaruit zal blijken dat de Russen hun Russische leven onder Poetin met ‘een dikke 8’ waarderen? Juist. Ik bedoel maar.
Omdat de middelen bij de kranten in hoog tempo opraken (hoe zou dát toch komen?), heeft het AD haar geluksonderzoek kostenbewust aan het aan ministeries en grote merken gelieerde bureau Motivaction uitbesteed. Als wederdienst mag directeur Frits Spangenberg de loftrompet steken over de uitkomsten van zijn exercitie. Het is alsof hij de Russische groeimarkt in de verte al ziet gloren, want hij constateert op grond van zijn o zo objectieve enquêteformulieren een heroplevende ‘wens naar meer traditionele waarden en samenzijn’ en een ‘hoge waardering van het gezinsleven’.
Als allerhoogste goed heeft hij het ‘op orde zijn van het gezin’ (‘het moet op rolletjes lopen’) gedetecteerd. Alsof het gezin als schoongeboende productiehal de ultieme basis vormt voor een blij, opgeruimd en levenslustig bestaan.
Ziet u de glimlach al op het smoel van Poetin? En zijn order om zo snel mogelijk het nummer van Fred Spangenberg te achterhalen? Het gaat mij niet om de suggestie dat Motivaction er helemaal naast zit of valsspeelt (ik denk het niet, zulke professionals geloven heilig in hun methodieken), het gaat mij om de merkwaardige drang van het AD de eigen lezers te bestoken met een zonnig rapport over hun eigen welbevinden. Alsof die lezers daar zonder het AD en zonder dat rapport wel eens ernstig, heel ernstig aan zouden kunnen gaan twijfelen (‘ben ik als bijna laatste AD-lezer niet een verschrikkelijke loser?’, lijkt mij inderdaad een zeer verstandige vraag).
Wil ik het AD, uit naam van een zekere beschaving of overleefd idee van noodzakelijke informatievoorziening, op ander gedachten brengen? Geenszins. Laat mij maar stilletjes genieten van de zwanenzang van een totaal overbodig geworden krant, die, bij wijze van commercieel redmiddel, suikerzoete snoepjes in de bek van haar lezersschare duwt.
Bevlogen bloggers en vloggers van Nederland, nemen jullie die morsdode akker van het AD maar over! Trek de bivakmutsen van Pussy Riot over jullie hoofden! En laat duizend bloemen bloeien!
