Goed en slecht nieuws: de elite bestaat nog steeds. Ze zou gezien haar kennis en kunde het voortouw moeten nemen om maatschappelijke misstanden aan te pakken en de wereld te verbeteren. Helaas, het water staat nog onvoldoende aan de elitaire lippen en de comfort-zone is blijkbaar nog zo breed, dat er voldoende tijd en ruimte is om elkaar te bevredigen en te bevestigen in intellectuele en kunstzinnige afweer. Afgelopen vrijdag was ik aanwezig bij een symposium van de Veerstichting. Een Leidse studentenstichting die in 1978 is opgericht om het debat tussen studenten en zogeheten vormgevers of sleutelfiguren van de maatschappij te bevorderen.
Ik was uitgenodigd als ‘sleutelfiguur’, samen met 250 anderen, waaronder politici, hotshots uit het bedrijfsleven en ga zo maar door. Als sleutelfiguur in de maatschappij heb je een bepaalde verantwoordelijkheid naar mijn mening. Je bent bevoordeeld door je maatschappelijke status, misschien zelfs afkomst, kansen en capaciteiten. In een tijd waarin er zoveel misstanden bestaan en de wereld in brand lijkt te staan neemt de verantwoordelijkheid van de elite alleen maar sterk toe.
Het thema van dit symposium was ‘Bevrijd van Zekerheid’. Op zich prikkelend, maar als de opbrengst van twee dagen niet veel meer is dan het bevestigen van elkaars superioriteit, word ik er alleen maar onzeker van en dat voelt zeker niet als een bevrijding. Allerlei prominenten waren uitgenodigd om te oreren over dit thema, inclusief Mark Rutte, die volgens mij nog onvoldoende bevrijd lijkt te zijn van zekerheid, met alle gevolgen van dien.
Ik was zelf getuige van een optreden van PVDA-er Sander Terphuis, een Iraanse vluchteling die oorspronkelijk meneer Ahmad Queleich Khanyvan heette en nu 100 procent geassimileerd het boegbeeld moet voorstellen van de ‘vluchteling’. Een verwarrende representant van de multiculturele samenleving.
Het enige optreden dat tot nadenken stemde, was de Raad van Kinderen. Onder leiding van Laurentien van Oranje werden ze gekieteld om hun onbevangen visie op de wereld te geven. Kinderen zien de wereld eigenlijk door een hele gezonde bril: je moet niet lui zijn en vooral eerlijk. Als je iets niet durft moet je het toch doen en lef hebben. Als je iets echt niet weet dan moet je het vragen aan iemand met kennis van zaken, die het wel weet. Bij al deze fundamentele en adequate assumpties werd het publiek wat onrustig en zelfs giechelig. De gespreksleider wees het publiek er herhaaldelijk op dat de wijsheden die deze kids debiteerden forse consultancy-kosten konden uitsparen. Ik viel van mijn klapstoel in de Pieterskerk: we betalen dus grof geld aan consultancy ‘s omdat we zelf niet meer in staat zijn om gezond verstand in te zetten? Ik vrees dat het antwoord op deze vraag een simpel ‘ja’ is. Men hoopte dat de kinderen deze ‘onbevangenheid’ zo lang mogelijk zouden vasthouden en als intermezzo werd ons toegezongen dat we vooral wakker moesten blijven.
Ik stormde radeloos tijdens de kerk uit. Als dit de elite is, wil ik er niet bij horen. In een tijd waar de elite de grootste emmer met ijswater over onze rug gooit en fraude een mediagenieke verslaving kan worden, verlang ik hartstochtelijk naar middeleeuwse deugden: wijsheid, rechtschapenheid, zelfbeheersing, moed, geloof, hoop en oprechte naastenliefde.
Voor de Futuroloog (..) die aanwezig was heb ik het volgende advies: let’s go medieval! Dan slaan we twee vliegen in één klap: een handvol kinderlijk mooie deugden én we kunnen de hedendaagse ketters weer het hoofd bieden met beproefde martelmethoden uit onze eigen oude doos, radbraken, kielhalen en de ijzeren maagd. Onthoofden is namelijk zó barbaars.
We leven in een decadente wereld die we ons niet meer kunnen permitteren: de kinderen hebben de zekerheid die wij zoeken en waar we ons tegelijkertijd van willen bevrijden omdat we haar niet verdragen.
