‘Niets doen, dat zal de terroristen leren’, is in feite de boodschap die via alle kanalen de boventoon voert. Die boodschap wordt ernstig gebracht, via woorden als ‘de rust bewaren’, ‘populisten geen kans geven’, ‘deëscaleren’ en ‘verenigd blijven’, en is razendsnel overgenomen door iedereen die ‘moedig kalm blijft’ (en in Berlijn volgens Der Spiegel: ‘maximaal niet onder de indruk’ is) en zo opgelucht kan doorgaan met niets doen. Niets doen is de nieuwe strijdbaarheid. Zowel voor autoriteiten, als de mensen die deze rugdekking hard nodig hebben. Tegenover een kleine anti-vluchtelingen protestactie met luidsprekers stond deze week in Berlijn een zwijgzame massa mensen achter een hek met hartjes in de hand en bordjes met daarop ‘fascisten’, de leugen te verdedigen. Alsof je zorgen uiten over iets door anderen te beschuldigen een deugd op zichzelf is.
Dit alles vind ik onverdraaglijk. Ik zoek mijn helden maar elders. Waar is bijvoorbeeld Pinocchio’s (die van de prachtige Disneyfilm uit 1940) geconflicteerde binnenwereld in de mensen van nu? Als kind kon ik niet naar die film kijken. Te erg, te zielig. Die oude vader met zijn klokjes, het slaperige poesje en dan die slechteriken die Pinocchio op weg naar school verleiden het slechte pad te kiezen. Waaronder een sluwe vos en een circusdirecteur die in Pinocchio geld zien en hem voor een uitzinnig publiek laten optreden en later, voor de tweede keer, via ‘Pleasure Island’ een goddeloos en slaafs bestaan binnenlokken. Pinocchio wil nou juist een echt jongetje worden, niet meer een marionet zijn, en moet daarvoor het goede pad kiezen weet hij, de waarheid onder ogen komen, niet liegen, en dat valt niet mee. Zoals het nu ook niet meevalt, in onze huidige maatschappij om illusies te overkomen met meer bewustzijn, en actie. Met het onder ogen komen wat er werkelijk gebeurt: islamisering en cultureel verval. De EU, politici, opiniemakers, massa’s naïeve mensen, iedereen liegt er in feite op los. Eigenlijk is het al voorbij Pinocchio’s lange neus.
Als Pinocchio op Pleasure Island op een gegeven moment na een avondje biljarten, drinken en sigaren roken (toen kon dat nog in kinderfilms) ezelsoren krijgt en hij ze ook bij de anderen ontdekt, dringt het tot hem door dat hij weg moet, anders is er geen weg meer terug. Veel mensen zijn in 2016 al volledig in ezels veranderd, die zijn niet meer te helpen. We weten wel wie dat zijn. Ze dopen hun ezelsoren in de NRC inkt, op Tilburg University of wapperen ermee op tv. Je treft ze overaal aan waar koffie of drank is en ze hebben het hoogste woord, vaak balken ze al onzin voordat je ze een vraag stelt.
We kunnen veel van Pinocchio leren, het is -behalve een mooie kerstfilm- een geweldig verhaal over het menselijk tekort en het verlangen naar een waarlijk en goed leven, los van -andermans- touwtjes. Het laat zien dat er bovendien geen alternatief is voor het loskomen van touwtjes als je een echt jongetje wil worden, er is geen beloning voor het koesteren van illusies, integendeel. Het verhaal raakt aan Nietzsche (‘de waarheid dient het leven’), aan het simpele ‘vallen en opstaan’ en de onverbiddelijkheid van slechte keuzes.
Het resultaat van slechte keuzes krijgen we in Europa inmiddels voorgeschoteld, maar ondertussen worden we nog flink verleid, zoals in Pleasure Island, om er maar het beste van te maken in slechte omstandigheden, die ons bovendien door mensen als Beatrice de Graaf worden aangewreven als tijdelijke, lokale verschijnselen, door ‘verwarde mensen’ veroorzaakt, en door populisten aangewakkerd. Niks om onder ogen te hoeven komen dus, niets om van te willen weten hoe het nou echt zit. Niets om zelf een standpunt over in te nemen, of -als dat niet lukt- anderen met een beetje respect te laten doen. Bewoners van Pleasure Island koesteren vanwege deze vermoeiende geestelijke gymnastiek op den duur natuurlijk wrok en daarom moet iedereen naar Pleasure Island komen! Ook zij die wel echte jongetjes willen worden.
Nog los van Berlijn (ik geloof nog steeds niet dat ik deze stad hier moet opschrijven), los van andere aanslagen dit jaar, worden we voortdurend verteld dat we de waarheid niet meer in pacht hebben door mensen die de waarheid niet meer in pacht hebben, en gaan daarin mee. De angst voor het vreemde, voor islam en terreur en de liefde voor het eigene doen we af als irrationeel. We zitten gevangen in het idee dat als we de islamisering een halt toeroepen (wat pas écht een signaal is dat aanslagen geen zin hebben, niet omdat we nog doorfeesten), wij deze situatie straks aan onszelf te danken hebben, wat al lang zo is. Die ontkenning, dat nihilisme, is een heilloze weg, met uiteindelijk een hoge prijs.
Naar deze weinig Disney-achtige film over onze tijd wil ik, na de aanslag in Berlijn ook liever niet meer kijken. Echt erg, echt zielig. Maar helaas te waar om voor weg te kijken. Als onze beschaving ons iets waard is, zullen we een echt jongetje moeten worden, a good boy.
Beeld cc: Leandro Neumann Ciuffo
